Karmelici Bosi

Historia zakonu karmelitańskiego rozpoczyna się w XIII wieku, w Palestynie, na wzgórzach Karmelu. Odwołując się do postaci proroka Eliasza i Maryi, łacińscy pustelnicy, przybyli tutaj w czasie wypraw krzyżowych z Europy zachodniej, rozpoczynają formować wspólnotę, której Kościół nada oficjalną nazwę: Zakon Braci Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel. Kim byli? Część z nich pochodziła z grona pustelników – pielgrzymów, którzy ślubowali pielgrzymkę do Ziemi Świętej. Inni wywodzili się z grona krzyżowców.

Po ustaniu krwawych walk i unormowaniu się sytuacji politycznej, religijnej i ekonomicznej, niektórzy rycerze odkładali na bok zbroję i miecz, aby rozpocząć duchową walkę. W większości byli to ludzie prości i niewykształceni, których łączyło pragnienie życia w samotności wypełnionego modlitwą, pokutą i pracą ręczną. Po upadku królestwa jerozolimskiego prześladowani przez Saracenów zakonnicy opuścili Ziemię Świętą i udali się do Europy.

Pod koniec XIV w. doszło do tak wielkiego upadku karności zakonnej karmelitów, że kapituła generalna zwróciła się do Stolicy Apostolskiej o złagodzenie niektórych przepisów reguły. Papież Eugeniusz IV przychylił się do prośby kapituły i 15 lutego 1432 r. zatwierdził złagodzoną regułę.

Nie wszyscy karmelici pogodzili się ze złagodzeniem reguły. W ciągu wieków wybitne jednostki podejmowały odnowę życia zakonnego przez zakładanie obserwanckich kongregacji w łonie zakonu, m.in. dążąc do przywrócenia pierwotnej reguły zatwierdzonej w 1274 r. przez papieża Innocentego IV. Najtrwalsza okazała się reforma św. Teresy od Jezusa i św. Jana od Krzyża, która doprowadziła do autonomii jurysdykcyjnej w postaci oddzielnego zakonu karmelitów bosych. Św. Teresa od Jezusa, karmelitanka, w myśl postanowień Soboru Trydenckiego i za zezwoleniem papieża Piusa IV, założyła w Avila 24 sierpnia 1562 r. reformowany klasztor dla sióstr pw. św. Józefa, a potem 14 następnych.

Z jej inspiracji do reformy przystąpił m.in. św. Jan od Krzyża. Za zgodą papieża Grzegorza XIII 3 marca 1581 r. erygowano pierwszą prowincję karmelitów reformowanych, a w 1593 r. uzyskali oni pełną autonomię jurysdykcyjną. Odtąd z jednego pnia Karmelu wyrastają dwa konary: karmelici dawnej zakonnej obserwancji, zwani popularnie trzewiczkowymi, oraz karmelici reformowani, zwani bosymi. W Polsce karmelici bosi założyli pierwszy klasztor w Krakowie pw. Niepokalanego Poczęcia NMP (obecnie szpitalny św. Łazarza) w 1605 r. W 1617 r. utworzona została samodzielna polska prowincja, a w 1734 r. litewska.

Przed rozbiorami zakony karmelitańskie liczyły łącznie 28 klasztorów z 400 zakonnikami. Po kasatach rozbiorowych pozostał tylko 1 klasztor w Czernej. Pod koniec XIX w. odnowicielem karmelitów bosych w Polsce stał się św. Rafał Kalinowski. W 1920 r. wskrzeszona została autonomiczna prowincja polska. 21 kwietnia 1993 r. nastąpił jej podział na: krakowską i warszawską.

Obecnie do krakowskiej prowincji należy 20 konwentów: 9 w Polsce, 2 na Słowacji, 3 na Ukrainie, 1 Niemczech, 1 w USA, 2 w Burundi i 2 w Rwandzie oraz 15 klasztorów sióstr karmelitanek bosych. Warszawską prowincję tworzy 16 konwentów: 8 w Polsce, 5 na Białorusi, 1 w USA, 1 w Rzymie i 1 w Rosji oraz 20 klasztorów sióstr karmelitanek bosych. W ciągu swojej historii karmelici bosi dali Kościołowi ponad 45 świętych i błogosławionych w tym 3 Doktorów Kościoła.