Zakon Braci Mniejszych Kapucynów
Ordo Fratrum Minorum Cappuccinorum (OFMCap)
Bracia Mniejsi Kapucyni – Prowincja Krakowska
ul. Korzeniaka 16
30-298 Kraków
tel. +48 12 623 60 50
e-mail: [email protected]
strona internetowa: www.kapucyni.pl
Bracia Mniejsi Kapucyni – Prowincja Warszawska
ul. Kapucyńska 4
00-245 Warszawa
tel. (22) 831-28-68, 831-31-09
fax: (22) 635-74-94
strona internetowa: www.ofmcap.pl
Zakon Braci Mniejszych Kapucynów należy do wielkiej rodziny franciszkańskiej. Naszym założycielem jest św. Franciszek z Asyżu (1181 – 1226). Dał takie wskazania swoim braciom: „Radzę zaś moim braciom w Panu Jezusie Chrystusie, upominam ich i zachęcam, aby idąc przez świat nie wszczynali kłótni ani nie spierali się słowami i nie sądzili innych. Ale niech będą cisi, spokojni i skromni, łagodni i pokorni….”. Św. Franciszek przekazał swoim braciom misję Braci Mniejszych, aby nieśli wszystkim ludziom pokój i dobro.
Zakon bardzo szybko wzrastał w liczbę i w XVI wieku przechodził reformy, które doprowadziły do podziału na trzy gałęzie: Bracia Mniejsi Konwentualni, Bracia Mniejsi i Bracia Mniejsi Kapucyni. W roku 1525 br. Mateusz z Bascio i inni bracia postanowili wierniej naśladować św. Franciszka zakładając odrębną wspólnotę braci w charakterystycznych habitach z dużymi kapturami („cappucini” z jęz. włoskiego oznacza „kapturowcy”).
Zakon Braci Mniejszych Kapucynów został zatwierdzony przez Kościół bullą „Religionis zelus”, wydaną przez papieża Klemensa VII dnia 3 lipca 1528 roku. Już po 50 latach od zatwierdzenia Zakon liczył ponad 3 500 braci. W ciągu swej historii największą liczbę zakonników osiągnął w roku 1761 – ponad 34 000. Dziś nasz Zakon liczy ponad 11 000 braci, którzy głoszą Dobrą Nowinę naśladując św. Franciszka w 93 państwach całego świata. Nasz Zakon szczyci się 10 świętymi i 25 błogosławionymi (w tym 6 Polaków).
Wśród błogosławionych bardzo znaną postacią jest Stygmatyk włoski: św. Ojciec Pio (1887-1968). W Polsce Kapucyni pojawili się dopiero w roku 1681, sprowadzeni przez króla Jana III Sobieskiego. Pierwsza placówka powstaje w Warszawie. Do Krakowa bracia przybyli w roku 1695. W roku 1754 zostaje erygowana Prowincja Polska licząca 18 domów i 231 zakonników (127 kapłanów, 73 braci i 31 kleryków).
Dziś w Polsce jest nas ponad 600 braci w dwóch prowincjach: Warszawska i Krakowska. Kapucyni z Polski służą Kościołowi w krajach: Ukraina, Litwa, Łotwa, Białoruś, Austria, Bułgaria, Włochy, Szwecja, Czad, Republika Centralnej Afryki, Gabon, Nikaragua. Prowincja Krakowska powstała w 1939 roku. Dzisiaj (2006 r.) Prowincja ta liczy 320 zakonników, 20 nowicjuszy i 25 postulantów. Jest u nas 1 biskup, 220 kapłanów, 40 braci nie kapłanów oraz 44 kleryków. Wielu braci tj. 102 pracuje za granicą. Przyjmujemy każdą pracę i działalność, która odpowiada franciszkańskiemu sposobowi życia i jest potrzebna Kościołowi.
Prowadzimy działalność duszpasterską w parafiach, służymy jako spowiednicy, kaznodzieje, katecheci, kapelani sióstr zakonnych, szpitali i więzień, misjonarze ludowi i rekolekcjoniści. Siłę i moc do pracy znajdujemy na modlitwie i kontemplacji Jezusa złożonego w żłobie i wywyższonego na krzyżu. Duchowość kapucyńską można określić jednym zdaniem: „Pomiędzy celą a miastem, pomiędzy ciszą a hałasem ulicy”. Patronem naszej Prowincji zakonnej jest święty Józef, Oblubieniec Najświętszej Maryi Panny.
Założyciel
Św. Franciszek – Jan Bernardone – przyszedł na świat w 1182 r. w Asyżu w środkowych Włoszech. Urodził się w bogatej rodzinie kupieckiej. Jego rodzice pragnęli, by osiągnął on stan szlachecki, nie przeszkadzali więc mu w marzeniach o ostrogach rycerskich. Nie szczędzili pieniędzy na wystawne i kosztowne uczty, organizowane przez niego dla towarzyszy i rówieśników. Jako młody człowiek Franciszek odznaczał się wrażliwością, lubił poezję, muzykę. Ubierał się dość ekstrawagancko.
Został okrzyknięty królem młodzieży asyskiej. W 1202 r. wziął udział w wojnie między Asyżem a Perugią. Przygoda ta zakończyła się dla niego niepowodzeniem i niewolą. Podczas rocznego pobytu w więzieniu Franciszek osłabł i popadł w długą chorobę. Święty Franciszek z Asyżu W roku 1205 uzyskał ostrogi rycerskie i udał się na wojnę, prowadzoną między Fryderykiem II a papieżem. W tym czasie Bóg zaczął działać w życiu Franciszka. W Spoletto miał sen, w którym usłyszał wezwanie Boga.
Powrócił do Asyżu. Postanowił zamienić swoje bogate ubranie z żebrakiem i sam zaczął prosić przechodzących o jałmużnę. To doświadczenie nie pozwoliło mu już dłużej trwać w zgiełku miasta. Oddał się modlitwie i pokucie. Kolejne doświadczenia utwierdziły go w tym, że wybrał dobrą drogę. Pewnego dnia w kościele św. Damazego usłyszał głos: „Franciszku, napraw mój Kościół”. Wezwanie zrozumiał dosłownie, więc zabrał się do odbudowy zrujnowanej świątyni. Aby uzyskać potrzebne fundusze, wyniósł z domu kawał sukna. Ojciec zareagował na to wydziedziczeniem syna.
Pragnąc nadać temu charakter urzędowy, dokonał tego wobec biskupa. Na placu publicznym, pośród zgromadzonego tłumu przechodniów i gapiów, rozegrała się dramatyczna scena między ojcem a synem. Po decyzji ojca o wydziedziczeniu Franciszek zdjął z siebie ubranie, które kiedyś od niego dostał, i nagi złożył mu je u stóp mówiąc: „Kiedy wyrzekł się mnie ziemski ojciec, mam prawo Ciebie, Boże, odtąd wyłącznie nazywać Ojcem”. Po tym wydarzeniu Franciszek zajął się odnową zniszczonych wiekiem kościołów. Zapragnął żyć według Ewangelii i głosić nawrócenie i pokutę. Z czasem jego dotychczasowi towarzysze zabaw poszli za nim.
24 lutego 1208 r. podczas czytania Ewangelii o rozesłaniu uczniów, uderzyły go słowa: „Nie bierzcie na drogę torby ani dwóch sukien, ani sandałów, ani laski” (Mt 10, 10). Odnalazł swoją drogę życia. Zrozumiał, że chodziło o budowę trudniejszą – odnowę Kościoła targanego wewnętrznymi niepokojami i herezjami. Nie chcąc zostać uznanym za twórcę kolejnej grupy heretyków, Franciszek spisał swoje propozycje życia ubogiego według rad Ewangelii i w 1209 r. wraz ze swymi braćmi udał się do Rzymu.
Papież Innocenty III zatwierdził jego regułę. Odtąd Franciszek i jego bracia nazywani byli braćmi mniejszymi. Wrócili do Asyżu i osiedli przy kościele Matki Bożej Anielskiej, który stał się kolebką Zakonu. Franciszkowy ideał życia przyjmowały również kobiety. Już dwa lata później, dzięki św. Klarze, która była wierną towarzyszką duchową św. Franciszka, powstał Zakon Ubogich Pań – klaryski.
Święty Franciszek z Asyżu Franciszek wędrował od miasta do miasta i głosił pokutę. Wielu ludzi pragnęło naśladować jego sposób życia. Dali oni początek wielkiej rzeszy braci i sióstr Franciszkańskiego Zakonu Świeckich (tzw. tercjarstwu), utworzonemu w 1211 r. W tym też roku Franiszek wybrał się do Syrii, ale tam niestety nie dotarł i wrócił do Włoch. W 1217 r. zamierzał udać się do Francji, lecz został zmuszony do pozostania we Włoszech. Uczestniczył w Soborze Laterańskim IV.
Z myślą o ewangelizacji pogan wybrał się na Wschód. W 1219 r. wraz z krzyżowcami dotarł do Egiptu i tam spotkał się z sułtanem Melek-el-Kamelem, wobec którego świadczył o Chrystusie. Sułtan zezwolił mu bezpiecznie opuścić obóz muzułmański i dał mu pozwolenie na odwiedzenie miejsc uświęconych życiem Chrystusa w Palestynie, która była wtedy pod panowaniem muzułmańskich Arabów.
Święty Franciszek z Asyżu W 1220 r. Franciszek wrócił do Italii. Na Boże Narodzenie 1223 r., podczas jednej ze swoich misyjnych wędrówek, w Greccio zainscenizował religijny mimodram. W żłobie, przy którym stał wół i osioł, położył małe dziecko na sianie, po czym odczytał fragment Ewangelii o narodzeniu Pana Jezusa i wygłosił homilię. Inscenizacją owego „żywego obrazu” nadał początek „żłobkom”, „jasełkom”, teatrowi nowożytnemu w Europie. 14 września 1224 r. w Alvernii, podczas czterdziestodniowego postu przed uroczystością św. Michała Archanioła, Chrystus objawił się Franciszkowi i obdarzył go łaską stygmatów – śladów Męki Pańskiej. W ten sposób Franciszek, na dwa lata przed swą śmiercią, został pierwszym w historii Kościoła stygmatykiem.
Franciszek aprobował świat i stworzenie, obdarzony był niewiarygodnym osobistym wdziękiem. Dzięki niemu świat ujrzał ludzi z kart Ewangelii: prostych, odważnych i pogodnych. Wywarł olbrzymi wpływ na życie duchowe i artystyczne średniowiecza. Trudy apostolstwa, surowa pokuta, długie noce czuwania na modlitwie wyczerpały siły Franciszka. Zachorował na oczy, próby leczenia nie przynosiły skutku. Zmarł 3 października 1226 r. o zachodzie słońca w kościele Matki Bożej Anielskiej w Asyżu. Kiedy umierał, kazał zwlec z siebie odzienie i położyć na ziemi. Rozkrzyżował przebite stygmatami ręce. Z psalmem 141 na ustach odszedł. Miał 45 lat. W dwa lata później uroczyście kanonizował go Grzegorz IX.
Najpopularniejszym tekstem św. Franciszka jest „Pieśń słoneczna”. Pozostawił po sobie pisma: „Napomnienia”, listy, teksty poetyckie i modlitewne. Św. Franciszek jest patronem wielu zakonów, m. in.: albertynów, franciszkanów, kapucynów, franciszkanów konwentualnych, bernardynek, kapucynek, klarysek, koletanek; tercjarzy; Włoch, Asyżu, Bazylei; Akcji Katolickiej; aktorów, ekologów, niewidomych, pokoju, robotników, tapicerów, ubogich, więźniów.