W sposób oficjalny jako instytut świecki jesteśmy obecne w Kościele od 2002 roku, kiedy to Ksiądz Kardynał Józef Glemp, Arcybiskup Warszawski zatwierdził Instytut na prawie diecezjalnym. Jednakże początki naszej wspólnoty sięgają 1986 roku, kiedy w Ruchu Rodzin Nazaretańskich powstała nieformalna grupa osób, które chciały pogłębiać swoje życie duchowe i żyć na wyłączność dla Pana Boga. W ciągu kolejnych lat grupa ta usamodzielniała się a jej struktury formalizowały, aż wreszcie 8 grudnia 1997 r. ks. Arcybiskup Metropolita Warszawski Józef kard. Glemp wydał dekret erygujący żeńskie stowarzyszenie wiernych świeckich pod nazwą „Dzieło Maryi Służebnicy Pańskiej” oraz dekret zatwierdzający Statut Stowarzyszenia. Po pewnym czasie rozpoczęłyśmy starania o erygowanie Instytutu. Kongregacja ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego w Rzymie wydała pozytywną opinię, czyli nihil obstat dla erygowania Instytutu dnia 25 stycznia 2002 r. Dwa miesiące później, 25 marca ks. Arcybiskup Metropolita Warszawski Józef kard. Glemp podpisał dekrety zatwierdzające Świecki Instytut Maryi Służebnicy Pańskiej oraz jego Konstytucje.
Jesteśmy instytutem maryjnym. Naszym charyzmatem jest dążenie do zjednoczenia z Chrystusem na drodze komunii z Maryją, w świętym Kościele. Komunię z Maryją rozumiemy jako synowską relację zawierzenia Matce Bożej. Chcemy ukazać współczesnemu człowiekowi wartość życia w jedności z Panem Bogiem i przypomnieć o powszechnym powołaniu do świętości, które może realizować się na drodze maryjnej.
W rys maryjny naszego Instytutu wpisują się szczególnie dwa wydarzenia ewangeliczne – dwa fiat wypowiedziane przez Maryję: pierwsze w momencie zwiastowania „Oto ja Służebnica Pańska, niech mi się stanie według słowa twego” i drugie będące odpowiedzią na słowa Jezusowego testamentu z krzyża „Niewiasto, oto syn Twój… Oto Matka twoja”.
W jedności z Maryją, prosząc, by udzielała nam swojej wiary i pokory, pragniemy poświęcać swoje życie służbie ludziom, a pośród wydarzeń, zarówno radosnych, jak i tych trudnych i niezrozumiałych, pokładać nadzieję w Chrystusie.
Żyjemy w zwykłych warunkach życia świeckiego, a jednocześnie jesteśmy całkowicie oddane Bogu, co potwierdzamy przez śluby czystości, ubóstwa i posłuszeństwa.
Do złożenia pierwszych ślubów czasowych przygotowujemy się przez 6 lat:
- 2 lata w aspiranturze
- 4 lata w kandydaturze.
Następnie przez kolejne 5 lat co roku ponawiamy nasze oddanie się Panu w ramach inkorporacji czasowej.
Po tym okresie przygotowań i rozeznawania składamy śluby wieczyste i podejmujemy formację permanentną.
Na każdym etapie formacji towarzyszą nam wybrane do tego osoby, które nazywamy Odpowiedzialnymi i Animatorkami Formacji.
Naszą więź z Panem Bogiem pogłębiamy przyjmując sakramenty święte, podejmując modlitwę i uczestnicząc w spotkaniach formacyjnych.
- Eucharystia jest źródłem WSZYSTKIEGO, dlatego staramy się w niej codziennie uczestniczyć.
- Nieustannie potrzebujemy przebaczającej miłości Boga – szukamy jej w często przyjmowanym sakramencie pojednania.
- W miarę możliwości korzystamy również z kierownictwa duchowego.
- Codzienna medytacja to czas, w którym Chrystus może kształtować nasze patrzenie i myślenie.
- Codzienna adoracja Najświętszego Sakramentu jest szczególną okazją spotkania z miłością naszego Oblubieńca, „twarzą w twarz”.
- Włączamy się też w modlitwę liturgiczną Kościoła przez odmawianie Jutrzni i Nieszporów.
- Uczestniczymy w spotkaniach formacyjnych: comiesięcznych dniach skupienia, grupach dzielenia, weekendowych rekolekcjach kwartalnych oraz 2-tygodniowej formacji letniej.
Obecnie jest nas ponad 150 na całym świecie. Większość mieszka w Polsce: w Warszawie, Lublinie, Białymstoku, Wrocławiu, Poznaniu, Olsztynie, Gorzowie Wielkopolskim, Suwałkach, Częstochowie, Radomiu, Łodzi i innych miejscowościach.
Jesteśmy również we Francji, USA, Meksyku, Anglii, Portugalii, Belgii, Niemczech, na Filipinach, Białorusi, Ukrainie, Łotwie. Mieszkamy same lub z naszymi rodzinami. Istnieje też możliwość zamieszkania w trzyosobowych wspólnotach siostrzanych zwanych Małymi Nazaretami.
Przy Instytucie istnieje także Wspólnota Apostolstwa Rodzinnego, zrzeszająca kobiety, które ze względu na przeszkodę kanoniczną nie mogą złożyć ślubów, lecz pragną żyć dla Boga, korzystając z duchowości i formacji Instytutu.