Obecnie w Polsce przeżywamy rok duszpasterski, którego treścią jest hasło: Otrzymaliśmy w darze Ducha Świętego. Następny rok będzie poświęcony słowom: W mocy Ducha Bożego. Jest to zatem wspaniała okazja, by dokonać refleksji nad obecnością i działaniem Ducha Świętego w Kościele i świecie współczesnym.
Zapowiadany przez Jezusa Chrystusa Duch Święty, to Duch miłości, jedności prawdy; to Duch, który kieruje losami Kościoła i wzbudza w nim różne charyzmaty. Dzieło Ducha Świętego jest więc wyrazem Bożej miłości wobec człowieka i dzisiejszego świata. To On w swoim nieograniczonym działaniu przypomina, że Bóg jest miłością. Czyni to na różne sposoby, obdarzając poszczególne osoby konkretnymi darami, których realizacja objawia się na przestrzeni dziejów zbawienia.
Dziewictwo konsekrowane – dar dla Kościoła
Z pewnością, szczególnym darem dla dzisiejszego Kościoła jest dar dziewictwa konsekrowanego. Dar nieco zapomniany i niekiedy pomijany, nawet w środowiskach wspólnoty Kościoła, a będący w nim przecież od samego początku. Jak każdy dar – dziewictwo konsekrowane winno być właściwie rozeznane i pielęgnowane.
Współcześnie w Kościele, zwłaszcza w Europie, jesteśmy świadkami pewnej „zapaści duchowej”, która dotyczy wszystkich wierzących, zarówno osób świeckich, jak i wspólnot życia konsekrowanego, nie wyłączając powołanych do kapłaństwa. Objawia się ona m.in. w spadku powołań, co dziś często tłumaczy się niżem demograficznym, czy brakiem dojrzałości w podejmowaniu trwałych decyzji. Oczywiście, jak przystało na dobrych teologów, jesteśmy w stanie wszystko wytłumaczyć, mając jeszcze do dyspozycji dane socjologiczne i psychologiczne. I z pewnością każde wytłumaczenie może być dobre, ale czy jest ono zadowalające? Oczywiście nie!
Większość wspólnot życia konsekrowanego w dobie posoborowej przeżywszy swoje wzloty i upadki nadal poszukuje swojej tożsamości charyzmatycznej. I choć wiele dokonano w tym względzie, to nadal niektóre instytuty nie potrafią właściwie odczytać swojej misji i posłannictwa w świecie. Pojawiający się indywidualizm, a z drugiej strony groźba pewnego kolektywizmu sprawiają, że zamiast przyjmować z radością nowe powiewy Ducha Świętego, nie potrafimy uczynić kroku naprzód, ulegając duchowej acedii.
Kolejne przestrzenie życia konsekrowanego, które domagają się odnowy duchowej i strukturalnej, to doświadczenie życia wspólnotowego. Obecny kryzys rodziny przekłada się w pewnym stopniu na kryzys wspólnoty. Dziś poszukuje się klucza do właściwych relacji międzyludzkich we wspólnocie zakonnej. Towarzyszą temu różne kursy i warsztaty komunikacji interpersonalnej, nie wyłączając terapii. Warto przy okazji zapytać: czyżbyśmy zapomnieli o tym, że dar komunikacji zapisany jest w sercu każdego człowieka? Wydaje się, że w życiu wspólnotowym zaczynają dominować treningi interpersonalne, warsztaty z asertywności, a pomija się to, co duchowe, a zwłaszcza uzdrawiającą moc Eucharystii, adoracji Najświętszego Sakramentu oraz lekturę słowa Bożego, czy pisma duchowe. Ponadto, w wielu wspólnotach mieć zaczyna dominować nad być. Wszystko to sprawia, że wiele osób nie decyduje się na taki styl życia.
Snując wizję dzisiejszego życia konsekrowanego nie należy jednak popadać w pesymizm, ponieważ każdy instytut jest w pierwszej kolejności dziełem Boga. Z drugiej strony nie można zapomnieć o dynamizmie duchowym, którego wyrazem jest starotestamentalny obłok towarzyszący narodowi wybranemu. Potrzeba więc czuwania, by nie przegapić czasu nawiedzenia.
Ojciec św. Franciszek daje nam pewien klucz do rozumienia naszego życia. Na rozpoczęcie Roku Życia Konsekrowanego w Liście okólnym Radujcie się zaznaczył, że na przeszłość należy patrzeć z wdzięcznością, teraźniejszość przeżywać z pasją, a na przyszłość patrzeć z nadzieją. Nie można zatem trwać jedynie w postawie wdzięczności i pewnej nostalgii za tym, co było, ale nasze dziś należy przeżywać z radością, entuzjazmem w pasji głoszenia Dobrej Nowiny.
Wobec powyższego wydaje się, że Duch Święty nie zadowala się tym, co jest, ale przypomina Kościołowi o jego dynamicznej strukturze, powołując co jakiś czas nowe formy życia konsekrowanego, bądź przypominając i odnawiając „stare”, które nie straciły na swej żywotności. Może zatem stać się tak, że dana forma w sensie ludzkim przestaje istnieć na pewien czas, by wybudzić się z „uśpienia” i zakwitnąć ponownie na niwie Kościoła, będąc miłą wonią Pana.
Z pewnością w ten kontekst działania Ducha Świętego wpisuje się dziewictwo konsekrowane. Jako forma życia istniejąca niemalże od początku Kościoła, zmieniająca niekiedy sposób realizacji, przechodząc od formy indywidualnej we wspólnotową i niekiedy odwrotnie. Dziś, gdy mówimy o dziewictwie konsekrowanym, należy odczytać je jako znak czasu, który daje nam Pan.
Dziewictwo konsekrowane w Kościele
Kościół jako wspólnota wiary obdarzony jest różnymi darami Ducha Świętego. W nim też objawia się jedność w różnorodności. Jedna jest wiara, jeden chrzest i jeden Pan nasz Jezus Chrystus. W Nim też zostaliśmy obdarowani łaską powołania do świętości. Współcześnie pośród wielości dróg do świętości szczególne miejsce zajmuje dziewictwo konsekrowane. Jest ono darem Ducha Świętego, który powołując osoby do tej formy życia zaprasza je – tu na ziemi – do zapowiadania przyszłej chwały nieba, gdzie „ani żenić się nie będą ani za mąż wychodzić”. Ta oblubieńcza forma życia z Jezusem Chrystusem staje się dziś dla wszystkich wierzących umocnieniem na drodze do świętości.
Dziewice, jako oblubienice Chrystusa ukazują nam wszystkim, że wędrówka wiary ma tylko i wyłącznie sens w perspektywie celu ostatecznego. Istotnym zadaniem tej formy życia konsekrowanego jest budowanie i umacnianie w Kościele kultury jedności i wzajemnej miłości. Dzisiaj szczególnie potrzeba budować jedność w różnorodności. Dziewice konsekrowane, poświęcając swe życie Jezusowi, wykonując różne posługi kościelne i świeckie łączą w swoim życiu aktywność ewangelicznej Marty z kontemplacją Marii, która wybrała „najlepszą cząstkę, której nie będzie pozbawiona”. Jest to zatem z jednej strony życie w samotności, a z drugiej we wspólnocie; życie na wzór życia zakonnego, ale realizowane na sposób świecki. Dzięki temu szczególnemu powołaniu dziewice konsekrowane stają się znakiem jedności wszystkich osób dążących do świętości. W tej formie życia odzwierciedla się po części powołanie kapłańskie (celibat i służba), powołanie zakonne (radykalizm i poświęcenie), powołanie małżeńskie (miłość, wierność i uczciwość) oraz życie w samotności na wzór życia pustelniczego (na czuwaniu i modlitwie).
Mając tak nakreślony obraz dziewictwa konsekrowanego widzimy, że jest ono odpowiedzią Ducha Świętego na współczesny kryzys Kościoła, w którym doświadczamy często braku radykalizmu ewangelicznego, współdzielenia życia, a także wzajemnej odpowiedzialności za przekaz Dobrej Nowiny. Wyzwanie, jakie stoi przed dziewictwem konsekrowanym to przede wszystkim czynić wszystko, „aby stanowili jedno”.
Z radością należy zaznaczyć, że dziewice konsekrowane podejmują dziś wiele zadań we wspólnocie Kościoła i są obecne niemal we wszystkich przestrzeniach jego posłannictwa. Wykorzystując swój „geniusz kobiecy” mogą nadać szczególny rys ciepła wspólnocie Kościoła. Poprzez realizację ideału dziewictwa stają się duchowymi przewodniczkami dla wielu osób. W ten sposób powołanie do macierzyństwa nabiera szczególnego znaczenia w wymiarze macierzyństwa duchowego. Zaś czystość, która jest obliczem miłości do Jezusa sprawia, że dziewice są w stanie przyczynić się do promocji ideału dziewictwa w Kościele i świecie.
Dziewictwo konsekrowane w świecie
Rzeczywistość dzisiejszego świata w wielu miejscach przypomina wydarzenia, które miały miejsce w początkach Kościoła. Jesteśmy bowiem świadkami rozwoju wiary chrześcijańskiej i jej prześladowania w różnych stronach świata. Jak podkreślał św. Jan Paweł II, w niektórych miejscach Kościół znajduje się w okresie tak wielkiego prześladowania, które niczym nie ustępuje pierwszym stuleciom. Także i dziś postępująca laicyzacja życia społecznego nie sprzyja ideałom kreślonym przez Ewangelię. Obecnie, gdy dominuje hedonistyczna kultura ciała w połączeniu z tymczasowością, ideał dziewictwa nabiera szczególnego znaczenia.
Czystość jako styl życia jest często wystawiana na próbę wobec stylu promującego rozwiązłość. Stąd też dziewictwo jako stała forma życia, a nawet styl życia, staje się prowokacją w materialistycznych społeczeństwach, gdzie często brak jest odniesienia do świata nadprzyrodzonego.
Osoby żyjące dziewictwem konsekrowanych są tymi, które swym życiem zachęcają do głębokiej refleksji nad hierarchią wartości dzisiejszego człowieka. Pokazują też, że tu na ziemi „nie ma trwałego miejsca”. Obecny czas, to czas pielgrzymowania do domu Ojca. Stąd też potrzeba jak najpiękniej żyć w doczesności, mając nadzieję na szczęśliwą wieczność.
Dziewictwo jest więc tą szczególną formą życia i uświęcania świata poprzez zaangażowanie na rzecz jego przemiany. Poświęcając się Bogu w czystości konsekrowanej, dziewice starają się uczynić ten świat bardziej ludzki, nadając mu oblicze Bożej miłości. Jest to niezwykle aktualne zwłaszcza dziś, gdy spotykamy tyle osób smutnych, przygnębionych i tracących sens życia.
W świecie pogańskim na widok chrześcijan wielu popadało w zachwyt, zdumienie, a nawet pewnego rodzaju ciekawość. Pytanie, które zadawano chrześcijanom było następujące: co wy czynicie, że się tak miłuje i taką stanowicie jedność? Chrześcijanie zaś odpowiadali: my gromadzimy się o świcie na modlitwie i łamaniu chleba. Dziewica konsekrowana to ta, która gromadzi się z całym Kościołem o świcie na modlitwie i na Eucharystii. W ten sposób jej życie staje się proroczym znakiem obecności Boga w dzisiejszym świecie.
Współcześnie potrzeba nam wszystkim świadków miłosnej obecności Boga pośród swego ludu. I nie musi to być głoszenie Ewangelii poprzez wypowiadane słowa, ale przede wszystkim świadectwo osobistego życia. Dziewica jako oblubienica Chrystusa może przemieniać ten świat, promieniując na innych bezinteresowną czystą miłością. W ten sposób przyczynia się do szerzenia dobroci w dzisiejszym świecie. Jest zatem znakiem, który nie tylko wskazuje, ale idzie po wskazanej drodze. Ta droga to szlak Bożej miłości, który łączy się z innymi, by przejść wspólnie przez jedną bramę – bramę Królestwa Niebieskiego.
Krótkie świadectwo
Moje spotkanie z dziewictwem konsekrowanym sięga pierwszych lat XXI wieku. Wówczas to jedna z kobiet zapragnęła realizować ideał dziewictwa w wymiarze życia konsekrowanego. Był to szczególny czas rozeznawania powołania i poszukiwania właściwej odpowiedzi na dar Ducha Świętego. Dla mnie osobiście był to także szczególny czas – czas, kiedy mogłem towarzyszyć tej osobie w rozeznawaniu jej drogi życiowej. Dziś jest to dojrzała, wspaniała osoba, kochająca Boga, Kościół i wszystkich spotkanych ludzi. Cieszy się szczególnym autorytetem pośród licznego duchowieństwa i osób konsekrowanych. Jej świadectwo życia, umiłowania Chrystusa spowodowało, że inne osoby zaczęły myśleć i zastanawiać się nad podobnym sposobem realizacji swego życiowego powołania.
Obecnie dziewictwo konsekrowane w Archidiecezji Wrocławskiej staje się wielkim darem dla Kościoła i świata. Osoby podejmujące ten sposób realizacji powołania służą Kościołowi w różnoraki sposób, głównie wykonując zawody świeckie. Osobiście doświadczam ich dobroczynnej obecności w świecie lekarskim, gronie wychowawczym w szkole, w administracji państwowej, w mediach, czy w posłudze parafialnej. Dziewice konsekrowane wpisują się na stałe w obraz współczesnego Kościoła i pomagają w ten sposób innym trwać na drodze wiary.
Jestem niezmiernie wdzięczny wszystkim dziewicom konsekrowanym za ich świadectwo obecności, niekiedy niewidocznej dla świata – obecność trwania przed Panem na modlitwie – to jest najpiękniejszy dar, jaki Kościół otrzymuje od dziewic – ich oblubieńcza miłość, zatroskanie o sprawy codzienne, ale nade wszystko trwanie na cichej adoracji stanowią nieocenione dobro, jakie wnoszą w nasze codzienne życie.