O. Leon Knabit OSB
PRZEMIANY W FORMACH WYCHOWANIA
(Zakony Starsze: Benedyktyni – OSB, Cystersi – SOCist: Mogiła i Szczyrzyc, Kameduli – OSBERCAM, Kanonicy Regularni – CRL).
Zebranie Planarne Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich Warszawa, dnia 14-15 października 1975 r.
Po Instrukcji „Renovationis causam” formacja zakonna w wyżej wymienionych zakonach przebiega następująco:
I. Postulat
Wszędzie zwraca się uwagę na dojrzałość kandydatów, na znaczenie dokładnego ich poznania jeszcze przed przyjęciem do nowicjatu. SOCist nie przyjmuje kandydatów z innych zgromadzeń lub zakonów. Postulat trwa dłużej /w OSB zasadniczo pół roku i to w domu nowicjatu/. Postulanci nie noszą stroju zakonnego.
II. Nowicjat
Trwa on zasadniczo 12 miesięcy z możliwością przedłużenia od paru tygodni do jednego roku. OSB, SOCist, CRL mówią o przeprowadzonych badaniach psychologicznych kandydatów. CRL przeprowadza pod koniec nowicjatu zajęcia praktyczne poza domem nowicjatu. OSB – na bardzo niewielką skalę /czterodniowe rekolekcje dla chorych w Trzebini, sporadycznie – katechizacja/. Wobec słabej wiedzy religijnej kandydatów konieczne dokształcanie katechizmowe. Prowadzi się je, SOCist – wspólne rozważanie Pisma świętego, Nowicjusze noszą strój zakonny.
III. Zobowiązania czasowe
W OSB wprowadzono zamiast ślubów czasowych przyrzeczenia, odnawiane co roku. Myśl, zresztą według Reguły: „Śluby składa się raz” Przyrzeczenia te mają wartość wiążącą podobnie jak śluby, ale mogą być odwołane przez składającego lub przełożonego w każdej chwili. Wszystkie zakony uznają w zasadzie trzyletni okras junioratu. W okrasie tym trwa formacja intelektualna /Seminarium lub Studium dla braci/ i dachowa. W zależności od potrzeb poświęca się trochę czasu pracy apostolskiej i pracy fizycznej. Nie wprowadzono drugiego nowicjatu przed ślubami wieczystymi.
Kameduli ze względu na charakter kontemplacyjny swego zakonu, że całe ich życie jest bardziej niż gdzieindziej okresem formacji, nie odczuwają potrzeby specjalnego uintensywniania farmacji w jej początkowej fazie. Pozostali przy dotychczasowej praktyce: kilkumiesięczny kontakt listowy z kandydatem pozostającym w świście, 1 – 3 miesięcy aspiratu, trzymiesięczny postulat, nowicjat /w habicie/ dwa lata, śluby czasowe zasadniczo na trzy lata z możliwością przedłużenia. Myśli się o drugim nowicjacie przed ślubami wieczystymi. Mnich ma prawo do okresowej rekluzji.
Cystersi już przed „Renovationis causam” musieli dostosować metody formacyjne do warunków. w których wypadło im żyć /powstanie i rozwój Nowej Huty/. Na ten okres, długo przed Soborem, wypadł też największy napływ powołań.
OSIĄGNIĘCIA
Zbyt krótki okres czasu, by móc je skonkretyzować. Nowe formy mają na uwadze nowego człowieka, który w starych formach raczej by się nie zmieścił. To wielkie osiągnięcie.
TRUDNOŚCI
Kandydaci mało odporni, szukają łatwizny. Starsi zakonnicy traktują nieraz zmianę ferm jako rozluźnianie, co niekiedy jest faktem. Brak kandydatów na mistrzów nowicjatu i junioratu. Brak materiałów formacyjnych w Języku polskim dla mnichów i pustelników.
Sugestie
Ramy wychowawcze są nakreślona dość wyraźnie. Trzeba by omówić sposób ich wypełniania /wobec niekompetencji mistrzów lub obciążania ich dodatkowymi pracami – nie jest to łatwe/.
Warto:
– przedłużyć okres przygotowania przed nowicjatem,
– pomóc kandydatom w pogłębieniu motywacji przed ślubami wieczystymi,
– uelastycznić trzyletni termin zobowiązań czasowych, doprowadzając do decyzji w pełni dobrowolnej i świadomej,
– wprowadzać od początku głębiej w liturgię, w życie eucharystyczne i zażyłość modlitewną z Chrystusem jako warunek NAJWAŻNIEJSZY,
– nauczyć znajomości życia we wspólnocie,
– uczulić na ducha pracowitości, bo za dużo jest wygodnictwa w zakonach.
Zmiany formacyjne nie przyniosły w tej grupie zakonów wzrostu liczby powołań. Dlatego problemem palącym jest nie tyle kształtowanie kandydata, jak raczej sposób ich „zdobycia” – modlitwa, stosowna propaganda.
Archiwum KWPZM
