Ks. Roman Tkacz SAC
DOŚWIADCZENIA WSPÓŁPRACY ZE ŚWIECKIMI
W STOWARZYSZENIU APOSTOLSTWA KATOLICKIEGO
Wystąpienie na Zebraniu Plenarnym KWPZM 11 października 1989 r.
Uwagi wstępne
Jeżeli coś kojarzy się najbardziej ze Stowarzyszeniem Apostolstwa Katolickiego, to przede wszystkim apostolstwo świeckich. Świętego Wincentego Pallottiego uważa się niemal powszechnie za człowieka, który wyprowadził apostolstwo Kościoła z jego hierarchicznego zacieśnienia i zawężenia. Uczynił to nie tylko w teorii, ale i w praktyce, zakładając Zjednoczenie Apostolstwa Katolickiego.
Od Soboru Watykańskiego II idea apostolstwa świeckich staje się integralną częścią apostolstwa całego Kościoła.
Uznanie znaczenia apostolstwa świeckich nie jest jednak równoznaczne z poświęceniem mu takiej uwagi, jaką należałoby mu poświęcić. Aby świeccy w pełni mogli realizować swoje apostolstwo i powołanie w Kościele, niezbędna jest pomoc ze strony duchownych i osób konsekrowanych. Jak na razie pomoc ta jest wciąż zbyt mała. To trzeba powiedzieć nie tylko o duchownych i instytutach życia konsekrowanego w ogóle, ale także o samych Pallotynach.
Różne przyczyny złożyły się na brak należytej współpracy ze świeckimi w okresie przedsoborowym i różne przyczyny składają się na to także w okresie posoborowym. Gdy chodzi o Stowarzyszenie Apostolstwa Katolickiego na pewno poddaliśmy się ogólnemu klerykalizmowi w tej dziedzinie i za mało nawiązaliśmy do idei św. Wincentego Pallottiego.
Mając to w świadomości spróbujmy przyjrzeć się faktom pozytywnym.
Fakty z naszej najnowszej historii
W początkach XX wieku w łonie Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego zrodził się wielki ruch apostolstwa świeckich, który pragnął w sposób nowoczesny zrealizować ideę św. Wincentego Pallottiego, a który potem usamodzielnił się jako międzynarodowy ruch apostolski z siedzibą w Schönstatt.
W całym Stowarzyszeniu, w różnych krajach, istnieją świeccy współpracownicy apostolscy, którzy są traktowani jako członkowie wielkiej pallotyńskiej rodziny. Współpracują oni w różnych dziełach podejmowanych przez Stowarzyszenie.
W okresie międzywojennym w polskiej prowincji zapoczątkowany został ruch zelatorów. Dla nich wydawane było czasopismo „Apostoł wśród świata” i „Królowa Apostołów”. Pracowali oni w różnego rodzaju wspólnotach i kółkach. Współpracowali czynnie w inicjatywach misyjnych i apostolskich Stowarzyszenia.
W powojennej historii Stowarzyszenia był czas, w którym ruch zelatorów Stowarzyszenia musiał wyrzec się wszelkich form organizacyjnych. Istniała tylko łączność duchowa oraz korespondencyjna zredukowana do minimum. Potem przyszedł czas intensywniejszych spotkań o charakterze rekolekcyjnym oraz dni skupienia. Zaczęły organizować się w związku z tymi spotkaniami tzw. grupy nieformalne. Najpierw w środowiskach inteligenckich i nauczycielskich /np. Gdańsk, Otwock/, a potem w środowiskach robotniczych i wiejskich /powstały różne ośrodki rekolekcyjne dla współpracowników Stowarzyszenia/.
Od pewnego czasu, kiedy dzięki Soborowi dokonał się większy zwrot ku myśli Założyciela i który znalazł wyraz w nowym prawodawstwie, zapoczątkowany został prąd poszukiwania form realizacji tego kształtu współpracy ze świeckimi, jak projektował i realizował św. Wincenty Pallotti.
Charakter naszej pallotyńskiej współpracy
Nasza współpraca ze świeckimi nie ma charakteru wspólnotowego w tym sensie, w jakim realizujemy we wspólnotach własnych, a mianowicie ze współbraćmi /z księżmi i braćmi/, albo siostry ze swoimi współsiostrami. Ale z drugiej strony nie jest to też współpraca, która polega tylko na tym, że świeccy pomagają nam, a my pomagamy świeckim.
Nasza współpraca ze świeckimi, zgodnie z myślą św. Wincentego Pallottiego ma kształt zjednoczenia wysiłków apostolskich dla realizacji wspólnych celów i na gruncie wspólnej duchowości. Zjednoczenie Apostolstwa Katolickiego jest to połączenie w jedno apostolstwa duchownych, osób zakonnych i świeckich, aby lepiej realizować cele Kościoła i lepiej spełnić własne powołanie.
Zjednoczenie Apostolstwa Katolickiego od początku swojego istnienia było wspólnym dziełem osób duchownych i świeckich. O członkostwie w Zjednoczeniu nie decydował ani stan, ani wiek, ani płeć, ani zawód, ale gorliwość apostolska. Wszyscy członkowie Zjednoczenia mają te same podstawowe prawa i obowiązki. Wzajemny stosunek różnych kategorii członków Zjednoczenia ma charakter partnerski; nie ma charakteru wzajemnego podporządkowania.
Jak to wygląda w praktyce?
W Polsce istnieje ponad dziewięćdziesiąt wspólnot świeckich, które realizują różne zadania właściwe Zjednoczeniu Apostolstwa Katolickiego. W zależności od rodzaju zadań są to wspólnoty: modlitewne, książki i prasy, trzeźwościowe, działające na rzecz obrony poczętego życia, charytatywne, misyjne, Miłosierdzia Bożego, dialogu z niewierzącymi, ekumeniczne, powołaniowe, maryjne.
Przedstawiciele tych, wspólnot spotykają się z przedstawicielami Pallotynów i Pallotynek na systematycznych zebraniach, jako Zespół Koordynacyjny Zjednoczenia Apostolstwa Katolickiego w Polsce. Na zebraniach tych omawiane są wspólne problemy apostolstwa i planowane są wspólne zadania. Nie chodzi tylko o to, co ma być podjęte przez poszczególne wspólnoty Pallotynów, Pallotynek czy świeckich członków Zjednoczenia, ale także o to, co ma być realizowane wspólnie.
Wspólnej realizacji zadań Zjednoczenia poświęcają się różnego rodzaju grupy robocze i komisje złożone z osób duchownych, zakonnych i świeckich. Do głównych grup należą: studyjna, formacyjna, ewangelizacyjna. Pierwsza podejmuje prace związane z szerzeniem znajomości, św. Wincentego Pallottiego i jego Dzieła; w tym celu podejmuje odpowiednie tłumaczenia i opracowania. Grupa formacyjna przygotowuje i przeprowadza programy formacji świeckich w skali ogólnopolskiej. Grupa ewangelizacyjna ma zamiar uobecnić Zjednoczenie Apostolstwa Katolickiego w parafiach i wyjść w ten sposób naprzeciw modelowi Kościoła jako wspólnoty wspólnot.
Różnego rodzaju komisje wspólne pracują nad przygotowaniem odpowiednich modlitewników, materiałów, przygotowują zjazdy, sympozja, uroczystości. Należy do nich m.in. Krajowy Kongres Zjednoczenia Apostolstwa Katolickiego.
Wyrazem wspólnego działania z osobami świeckimi są także wspólne reprezentacje wyjeżdżające na uroczystości i kongresy ogólnopallotyńskie do Rzymu, jak również na międzynarodowe sympozja, jak np. do Vallendar. W skali krajowej przedstawiciele Zjednoczenia uczestniczą w pielgrzymkach do sanktuariów maryjnych, we wspólnych rekolekcjach i sympozjach. Świeccy także coraz częściej wspólnie z nami redagują określone publikacje i pisma.
Także formacja do Zjednoczenia staje się coraz bardziej formacją podejmowaną wspólnotowo z różnymi członkami Zjednoczenia. Świeccy członkowie Zjednoczenia nie tylko sugerują problematykę formacyjną, ale także jako animatorzy biorą czynny udział w realizacji tej formacji.
Inne formy współpracy ze świeckimi
Współpraca poprzez Sekretariat d/s Apostolstwa:
– ruch oazowy,
– ruch SOS /obrony poczętego życia/,
– ruch hospicyjny – opieka nad chorymi ok. 17 ośrodków w Polsce,
– ruch apostołów Miłosierdzia Bożego,
– ruch na rzecz uzależnionych,
– ruch apostołów książki i prasy.
Ruch pielgrzymkowy poprzez pielgrzymki do Rzymu, Lourdes, Fatimy i Ziemi Świętej. Tworzą się specyficzne wspólnoty.
Współpracownicy indywidualni /nie zrzeszeni/
Potęguje się wspólna świadomość, że istnieje coraz większa potrzeba podejmowania pewnych zadań wspólnie, zwłaszcza tych, które tego wymagają. W niektórych ośrodkach duszpasterskich rady duszpasterskie przekształcają się w grupy robocze o charakterze zjednoczeniowym. Ten charakter współpracy naszej ze świeckimi na terenie Polski znalazł swój wyraz m.in. w Statucie Zjednoczenia Apostolstwa Katolickiego, zatwierdzonym przez Zarząd Generalny naszego Stowarzyszenia.
Archiwum KWPZM
