Biuro Prawne Sekretariatu KEP
POWIADAMIANIE ORGANÓW ADMINISTRACJI PAŃSTWOWEJ O POWOŁYWANIU
I ODWOŁYWANIU OSÓB SPRAWUJĄCYCH FUNKCJĘ ORGANU OSOBY PRAWNEJ
Warszawa, 27 maja 2012 r.
Biuro Prawne Sekretariatu KEP, Powiadamianie organów administracji państwowej o powoływaniu i odwoływaniu osób sprawujących funkcję organu osoby prawnej
I. Podstawa prawna
Art. 7 ust. 4 Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską (Dz. U. 1998 Nr 51, poz. 318) stanowi, że: „w odpowiednim czasie poprzedzającym ogłoszenie nominacji biskupa diecezjalnego Stolica Apostolska poda jego nazwisko do poufnej wiadomości Rządu Rzeczypospolitej Polskiej. Dołożone zostaną starania, aby to powiadomienie nastąpiło możliwie wcześnie”.
Art. 14 ustawy z dnia 17 maja 1989 roku o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 1989 Nr 29 poz. 154 z późn. zm.) nakłada na władzę kościelną obowiązek powiadamiania właściwego organu administracji państwowej o powołaniu i odwołaniu osoby sprawującej funkcję organu osoby prawnej.
II. Interpretacja przytoczonych powyżej przepisów prawnych
- Regulacja konkordatowa dotyczy jedynie biskupów diecezjalnych.
- Obowiązek zawiadamiania o powołaniu i odwołaniu osoby z funkcji organu kościelnej osoby prawnej dotyczy wszystkich kościelnych osób prawnych.
- Ustawodawca w art. 14 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej nie precyzuje jaki organ jest właściwy do przyjęcia takiego powiadomienia. Wydaje się jednak, że per analogiam można stosować art. 13 ust. 2, który stanowi, że: „jeżeli przepis prawa lub ratyfikowane umowy nie stanowią inaczej, właściwym organem administracji państwowej jest odnośnie do osób prawnych wymienionych w art. 7 ust. 1 pkt 1-4, art. 7 ust. 2 pkt 2 i 3, art. 8 ust. 1 pkt 1, 6 i 7 art. 9 ust. 1 pkt 7 – minister właściwy do spraw wyznań religijnych; w pozostałych przypadkach – wojewoda”.
III. Wyjaśnienia praktyczne
- Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji jest właściwym organem administracji państwowej odnośnie do:
| osoba prawna | organ osoby prawnej |
| Metropolia | metropolita |
| Archidiecezja | arcybiskup archidiecezjalny lub administrator archidiecezji |
| Diecezja | biskup diecezjalny lub administrator diecezji |
| administratura apostolska | administrator apostolski |
| Caritas Polska | dyrektor |
| Caritas diecezji | dyrektor |
| Ordynariat Polowy | ordynariusz polowy (biskup polowy) |
| instytuty życia konsekrowanego | wyższy przełożony |
| prowincje zakonów | przełożony prowincji |
| kościelne instytuty naukowe i dydaktyczno-naukowe kanonicznie erygowane | |
- Wojewoda jest właściwym organem administracji państwowej odnośnie do:
| osoba prawna | organ osoby prawnej |
| Parafia | proboszcz lub administrator parafii |
| kościół rektoralny | rektor |
| Papieskie Dzieła Misyjne | dyrektor krajowy |
| Kapituły | prepozyt albo dziekan |
| parafie personalne | proboszcz lub administrator parafii |
| Konferencja Wyższych Przełożonych Zakonnych Męskich | przewodniczący |
| Konferencja Wyższych Przełożonych Zakonnych Żeńskich | przewodnicząca |
| opactwa, klasztory niezależne, domy zakonne | opat, przełożona |
| wyższe i niższe seminaria duchowne diecezjalne | rektor |
| wyższe i niższe seminaria duchowne zakonne | dyrektor |
3. Powiadomienie o powołaniu i odwołaniu osoby z funkcji organu kościelnej osoby prawnej powinno zawierać:
- imię i nazwisko osoby sprawującej funkcję organu osoby prawnej
- obywatelstwo
- miejsce zamieszkania tejże osoby.
4. Właściwa władza kościelna powiadamia organ administracji państwowej także o:
- zmianach dotyczących nazwy i siedziby kościelnej osoby prawnej oraz o zmianie jej granic
- połączeniu, podziale i zniesieniu kościelnej osoby prawnej.
5. Ponieważ obowiązek zawiadamiania o powołaniu i odwołaniu osoby z funkcji organu kościelnej osoby prawnej dotyczy wszystkich kościelnych osób prawnych, dlatego też w przypadku stowarzyszeń publicznych powołanych przez kompetentną władzę kościelną lub innych publicznych osób prawnych, które nabyły osobowości prawną w trybie art. 10 ustawy z dnia 17 maja 1989 roku o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej uzasadnionym jest, aby o zmianach dotyczących:
- nazwy tejże osoby prawnej
- jej siedziby
oraz o powołaniu i odwołaniu osoby z funkcji organu kościelnej osoby prawnej
– powiadomić Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
6. Zgodnie z art. 6 z ustawy z dnia 17 maja 1989 roku o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej kościelną osobą prawną jest także Konferencja Episkopatu Polski, dlatego wydaje się, że o powołaniu nowych władz Konferencji Episkopatu Polski, na przykład Prezydium lub Sekretarza Generalnego KEP – należałoby powiadomić Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Archiwum KWPZM