Biuro Prawne Sekretariatu KEP
PONOWNE PRZYJĘCIE DO STANU DUCHOWNEGO – REHABILITACJA
(Dla przypadków z zakresu kompetencji Kongregacji ds. Duchowieństwa)
Warszawa, 07 maja 2000 r.
I. DYKASTERIA KOMPETENTNE, CO DO PRZYPADKÓW PONOWNEGO PRZYJĘCIA DO ŚWIĘTEGO URZĘDU
Duchowni, którzy otrzymali dyspensę od obowiązków wynikających ze święceń kapłańskich, co do ich ponownego przyjęcia kompetentne jest Dykasterium, które w swoim czasie zajęło się sprawą udzielenia dyspensy.
Duchowni, którzy zawarli cywilny związek małżeński bez dyspensy: co do dyspensy nieregularnego wykonywania posług wynikających ze święceń kapłańskich kompetentna jest Kongregacja do Spraw Duchowieństwa, z wyjątkiem przypadków należących do kompetencji Kongregacji do Spraw Ewangelizacji Narodów oraz Kongregacji dla Kościołów Wschodnich.
Duchowni zakonni, którzy zawarli cywilny związek małżeński i usiłowali zawrzeć małżeństwo cywilne bez dyspensy:
a. Jeśli proszą o ponowne przyjęcie do własne instytutu zakonnego lub do innego, kompetentna jest Kongregacja Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego.
b. Jeśli proszą natomiast o inkardynację do diecezji, kompetentna jest Kongregacja do Spraw Duchowieństwa.
II. KRYTERIA GENERALNE DLA POWTÓRNEGO DOPUSZCZENIA
Powtórne dopuszczenie do pełnienia funkcji kapłańskich jest zawsze laską, a nie uprawnieniem petenta. Ma się tu na myśli akt macierzyńskiej troski Kościoła, jednak praktykowany z przezornością dla dobra publicznego.
Do dobra publicznego zalicza się godność kapłaństwa urzędowego, obronę świętego celibatu przed sytuacjami, które mogą narazić go na ryzyko, i przede wszystkim, wymiar pastoralny, który zakłada ochronę wspólnoty wiernych. Nie powinna ona być narażona na dalsze ryzyka skandalu, ze wszystkimi przewidzianymi konsekwencjami. Ponadto nie można ignorować autentycznego dobra samego proszącego, aby uniknąć sytuacji, w której ewentualny drugi upadek mógłby wprowadzić go w stan gorszy od poprzedniego.
Sama słabość kapłanów nie jest motywem dla ponownego dopuszczenia, ani nie można postępować w sposób. zbyt pochopny. Trzeba wziąć pod uwagę konieczność, aby nie prowokować niepewności, przede wszystkim między młodymi, którzy mogliby przyjąć święcenia kapłańskie, myśląc błędnie, że można porzucić urząd i z łatwością do niego powrócić.
Trzeba być ostrożnym w rozpatrywaniu ewentualnych ponownych dopuszczeń duchownych uwikłanych w nieprawidłowości do praktyk wynikających ze święceń. Ponadto ze szczególną uwagą należy traktować kapłanów, którzy mogąc prosić i otrzymać dyspensę na zawarcie małżeństwa kanonicznego, specjalnie odważyli się zawrzeć małżeństwo cywilne, przez obojętność lub przez lekceważenie prawodawstwa kościelnego
III. KONIECZNE WYMOGI WSTĘPNE
Ogólnie rzecz biorąc, wnoszący prośbę powinien zostać wysłuchany przez życzliwego mu ordynariusza, jednak nie powinien być to ordynariusz, na terenie, którego duchowny usiłował zawrzeć małżeństwo cywilne, jak również ordynariusz, na którego terytorium mieszkał jako osoba żonata. Także wtedy, gdy duchowny zostanie ponownie przyjęty, nie powinien pełnić swojej posługi na wspomnianych terytoriach. Szczególne okoliczności mogą stanowić wyjątek od tej zasady, jednak ich uważną ocenę pozostawia się Dykasterii.
Konieczne jest, aby związek cywilny został uprzednio rozwiązany zgodnie z prawem państwowym.
Ponownego przyjęcia nie udziela się temu, kto związek małżeński zawarł więcej niż dwa razy, nawet, jeśli było to małżeństwo cywilne.
Ewentualne potomstwo zrodzone z zawartego małżeństwa musi osiągnąć pełnoletność kanoniczną oraz być uniezależnione i samodzielne.
Wymaga się uprzedniego uregulowania kwestii majątkowych w stosunku do żony oraz ewentualnego potomstwa.
Wnoszący prośbę musi posiadać taki wiek i cieszyć się takim stanem zdrowia, które pozwolą mu pełnić urząd z korzyścią dla wspólnoty wiernych.
IV. PROCEDURA POSTĘPOWANIA
A. Pierwszy etap
Pierwszy etap stanowi badanie osobistej sytuacji zainteresowanego, który musi wykazać, że przestały istnieć motywy, które spowodowały kryzys jego tożsamości i doprowadziły go do porzucenia świętego urzędu. To badanie, od samego początku musi być ustalone przez przychylnego Ordynariusza z Dykasterium. Długość tego okresu zostanie określona za każdym razem przez Dykasterium, uwzględniając także skandal wywołany przez to odstępstwo, wielokrotne kryzysy przeżywane przez Zainteresowanego przed porzuceniem świętego urzędu, jak również te elementy, które będą musiały uzasadnić obiektywne przezwyciężenie motywów, które doprowadziły do odstępstwa.
Ordynariusz przychylny przedmiotowi sprawy musi uprzednio uzyskać od Ordynariusza, który go inkardynował, wszystkie informacje dotyczące zainteresowanego, jego osobisty kryzys i oko0liczności odejścia, przekazując je bezzwłocznie do Dykasterium, w celu uzyskania koniecznych postanowień.
Jeśli chodzi o duchownego zakonnego, który prosi o ponowne przyjęcie go jako duchownego diecezjalnego, Dykasterium poprosi o opinię i ewentualną dokumentację Kongregacje Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego oraz Kurie Generalną Instytutu, którego był członkiem, uwzględniając także zdanie Przełożonego Generalnego.
Ordynariusz przychylny przedmiotowi sprawy, po uzyskaniu kompletnej informacji na temat Zainteresowanego i po zapoznaniu się ze wskazaniami Dykasterium. Powinien na piśmie i zobowiązując się w sumieniu potwierdzić wolę przyjęcia zainteresowanego do stanu kapłańskiego.
B. Drugi etap
Otrzymawszy deklarację Ordynariusza, o której w artykule nr 17, Dykasterium ustanawia, że Zainteresowany będzie miał odpowiedni czas rezydencji, tamquam laicus, przy wspólnocie kapłańskiej lub zakonnej, pod kierunkiem odpowiedzialnego kapłana, wskazanego przez życzliwego Ordynariusza. Czas trwania takiego okresu, jednak nie przekracza jednego roku, musi być ustanowiony przez Dykasterium, w porozumieniu z życzliwym Ordynariuszem, biorąc pod uwagę szczegóły każdego przypadku.
W czasie tego okresu Zainteresowany będzie musiał podtrzymywać regularne kierownictwo duchowe z kapłanem ze wspólnoty, żeby upewnić się w przekonaniu, że powody, które doprowadziły go do odstępstwa zostały zażegnane.
Tak samo powinno się zadbać o formację duchową, teologiczną i kanoniczną według programu przygotowanego przez życzliwego Ordynariusza i z takiego samego przyzwolenia kompetentnego Dykasterium.
W czasie tego okresu, według właściwego osądu życzliwego Ordynariusza i odpowiedniego kapłana, zainteresowany będzie musiał być włączony w te czynności pastoralne, które mogą być wykonywane przez wiernego świeckiego, respektując uzgodnienia zawarte w instrukcji międzydykasterialnej Ecclesia de mysterio z 15 sierpnia 1997, co do współpracy wiernych świeckich w posłudze kapłańskiej.
C. Trzeci etap
Przeszedłszy pozytywnie okres pobytu we wspólnocie, przychylny Ordynariusz zatroszczy się o przygotowanie formalnego „dossier”, celem wysłania do Dykasterium, które będzie musiało zawierać następujące elementy:
– Prośbę napisana przez Zainteresowanego i skierowana do Ojca Świętego, w której opisze historię własnego powołania, odstępstwo, życie poza stanem kapłańskim i racje, dla których prosi o ponowne przyjęcie;
– Opinie Ordynariusza, który go inkardynował;
– Ocenę odpowiedzialnego kapłana, o czym mowa w nr. 18;
– Niektóre świadectwa, co do zdolności proszącego o ponowne przyjęcie do świętego urzędu, wyrażone przez kapłanów i świeckich, którzy poznali go podczas okresu próbnego;
– Ocenę przychylnego Ordynariusza.
Do „dossier” będą musiały być dołączone dokumenty uwierzytelniające:
– Kopia ostatecznego wyroku rozwiązania węzła cywilnego ze strony państwa;
– Dokument urodzenia ewentualnego potomstwa;
– Zaświadczenie lekarskie o dobrym zdrowiu.
Dykasterium po prześledzeniu dokumentacji, może prosić o dalsze uzupełnienie lub wymagać nowego okresu próbnego. W takim przypadku, będzie musiało udzielić precyzyjnych wskazań przychylnemu Ordynariuszowi.
Po osiągnięciu pewności moralnej, Dykasterium, jeśli zdecyduje o zezwoleniu na dyspensę, uczyni to poprzez formalny Reskrypt o dyspensie od nieprawidłowości „ad ordines exercendos”. Przychylny Ordynariusz następnie będzie musiał wysłać do Dykasterium poświadczenie wykonania Reskryptu i przyszłej inkardynacji duchownego w swojej diecezji.
Archiwum KWPZM