Abp Józef Kowalczyk, Nuncjusz Apostolski w Polsce
SŁOWO NUNCJUSZA PODCZAS MSZY ŚW. DZIĘKCZYNNEJ Z OKAZJI 30-LECIA ISTNIENIA KOMISJI EPISKOPATU DS. ZAKONNYCH
Warszawa, Kościół Dominikanów, 16 października 1997 r.
Dobrze się stało, że ta modlitwa dziękczynna odbywa się podczas jesiennej Konferencji Wyższych Przełożonych Instytutów Męskich. Wyrażam radość z obecności Księdza Prymasa i dziękuję za wygłoszoną homilię. Pozdrawiam Księdza Biskupa Edwarda Samsela, obecnego Przewodniczącego Komisji, Ojców i Księży Prowincjałów oraz Matki i Siostry różnych Zgromadzeń żeńskich.
Osobiście cieszę się, że jestem wśród Was i że mogę wspólnie z Wami sprawować tę dziękczynną Ofiarę Eucharystyczną.
Od początku mego posługiwania jako Nuncjusz Apostolski, staram się być blisko Was. Zabiegam o to, aby należycie funkcjonowały wszystkie struktury powołane przez Sobór Watykański II i Kodeks Prawa Kanonicznego. Do tych struktur należy również Komisja Episkopatu nazywana wcześniej do Spraw Zakonnych, a obecnie Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego. Jej istnienie jest uzasadnione nie tylko względami praktycznymi, ale przede wszystkim racjami teologicznymi.
Dokument „Mutuae Relationes” mówi: „W Misterium Kościoła, jedność w Chrystusie domaga się między członkami wzajemnej wspólnoty życia. Albowiem «spodobało się Bogu uświęcać i zbawiać ludzi nie pojedynczo, z wykluczeniem wzajemnej między sobą więzi, lecz uczynić z nich lud»” (KK 9; MR 2).
„To co między członkami wprowadza różnorodność, a mianowicie dary, urzędy, zadania, stanowi wzajemne dopełnienie się oraz zmierza do jednej wspólnoty i misji tegoż ciała (por KK 7, DA 3). A zatem to, że ktoś jest w Kościele pasterzem, osobą świecką czy zakonną nie wpływa bynajmniej na różnicę wspólnej godności członków (por. KK 32), lecz raczej wyraża jakby zespolenie spoideł i funkcji w żywym organizmie” (MR 2).
„Toteż organiczna wspólnota Kościoła nie jest wyłącznie duchową to znaczy zrodzoną tylko z Ducha Świętego oraz z natury swej uprzedzającą i rodzącą wszelkie funkcje eklezjalne; lecz równocześnie jest hierarchiczną bo wywodzącą się przez witalny proces z samego Chrystusa Głowy. Dary bowiem wnoszone przez Ducha są z woli Chrystusa skierowane ze swej natury ku zespoleniu Ciała, którego funkcje i działania ożywiają” (MR 5).
„W świetle funkcji czy zadań papieża i biskupów w odniesieniu do praktyki życia zakonnego uwydatnia się konkretnie i jaśniej wymiar eklezjalny tegoż życia, czyli nie ulegające wątpliwości jego związanie z życiem i świętością Kościoła” (por. KK 44; MR 8).
Cytowany dokument „Mutuae Relationes” usilnie zaleca, by Rady Wyższych przełożonych pilnie i w zaufaniu współpracowały z Konferencjami Biskupów (MR 63). Jednocześnie zaleca, by w ramach Konferencji Episkopatu istniała osobna Komisja dla instytutów życia konsekrowanego. „Istnienie takiej komisji, nie tylko nie utrudnia funkcjonowania Komisji mieszanej, ale raczej się jej domaga” (MR 63).
Rozważając naukę soborową o tej konkretnej strukturze kościelnej, która obchodzi 30-lecie, wypada sięgnąć pamięcią wstecz i wyrazić słowa uznania i wdzięczności dla wielkich Prymasów Polski. Przecież już w styczniu 1946 r. Sł. Boży August Kard. Hlond zainicjował współpracę międzyzakonną zgromadzeń żeńskich. Została ona podjęta i kontynuowana przez Sł. Bożego Stefana Kard. Wyszyńskiego, Prymasa Tysiąclecia, przy czynnej współpracy Ks. Dyrektora Bronisława Dąbrowskiego, obecnego Arcybiskupa – Seniora. Na organizowanie i podtrzymywanie tej współpracy wpływały nie tylko warunki zewnętrzne, ale przede wszystkim jakieś dalekosiężne spojrzenie w przyszłość i teologiczne wyczucie Kościoła. Już wówczas powstały – wprawdzie nieformalnie – ale skutecznie działające Konferencje Wyższych Przełożonych. Inicjatywy te zostały wyraźnie potwierdzone decyzjami Soboru Watykańskiego II.
Komisja Episkopatu ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego liczy sobie 30 lat. Jak widzimy ma ona głębokie zakorzenienie w przeszłości i w opatrznościowej działalności wspomnianych Prymasów Polski. W ich ślady, wszedł obecny wśród nas Ksiądz Prymas, i konsekwentnie ją kontynuował. Za wszelkie wysiłki włożone w utrwalenie i rozwój życia konsekrowanego w Polsce, składam w imieniu Ojca Świętego i Stolicy Apostolskiej, wyrazy uznania i serdeczne podziękowanie.
Obok wielu przełożonych i kapłanów zakonnych oraz sióstr zakonnych, którzy mają swój pozytywny wkład w dzieło współpracy pomiędzy hierarchią a instytutami zakonnymi, należy imiennie wyszczególnić i podkreślić osobę Księdza Arcybiskupa Bronisława Dąbrowskiego. Od 1949 r. Kierował „Porozumieniem” żeńskich instytutów zakonnych, a od 1962 r. „Wydziałem Spraw Zakonnych” przy Sekretariacie Prymasa Polski. Po utworzeniu formalnej Komisji Episkopatu do Spraw Zakonnych, 12 września 1967 r., przewodniczył jej aż do 1993 r. Niech Dobry Bóg wynagrodzi mu za poświęcenie i trud dla tej wielkiej sprawy.
Komisja Episkopatu ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego, której obecnie przewodniczy Biskup Edward, ma swoje należne miejsce w Statucie Konferencji Episkopatu. Jesteśmy świadkami jej żywotności i owocnego działania. Za wszelkie dobro dokonywane przez tę Komisję Bogu niech będą dzięki.
Serdecznie życzę, aby wzajemna współpraca nadal pomyślnie się układała i rozwijała. „Wtedy to – jak czytamy w zakończeniu dokumentu Mutuae Relationes – wzajemne stosunki pomiędzy biskupami i zakonnikami podtrzymywane ze szczerą wolą i ochotą przyczynią się niemało do lepszego i pełniejszego rozwinięcia dynamicznej żywotności Kościoła – Sakramentu w jego przedziwnej zbawczej misji”.
Niech Bóg błogosławi nam wszystkimi!
Archiwum KWPZM