Paweł VI
PRZEMÓWIENIE DO CHORYCH ZAKONNIC W KLINICE W ALBANO.
APOSTOLSTWO CIERPIENIA
Albano, 22 sierpnia 1969 r.
Pokój temu domowi i wszystkim jego mieszkańcom! Nikt się nie zdziwi, że pośród wizyt, jakie pragnąłem złożyć, wybrałem w sposób świadomy i uzasadniony te właśnie odwiedziny.
Przynoszę moje pozdrowienie zakonnicom chorym, które znalazły się tutaj, aby złożyć Bogu swoją podwójną konsekrację: tę stałą konsekrację życia doskonałego i tę przygodną konsekrację cierpienia.
Podwójna ofiara
Tu, w tym domu, w sposób szczególny ułatwione jest składanie ofiary powołania i ofiary cierpienia. Oba te dary płyną tutaj z serc chorych sióstr. A przecież, na pierwszy rzut oka, mówiąc po ludzku, wydawałoby się, że dary te są w stosunku do siebie w opozycji. Powołanie w swej istocie oznacza oddanie własnego życia, użycie go na dzieła miłości, na modlitwę, na służbę braciom, jednym .słowem na działalność intensywną i pełną cennych inicjatyw. Z drugiej strony, ofiara cierpienia zdawałaby się utrudniać pierwszą, wymagając przymusowego i długiego wypoczynku i ciężkiej bezczynności.
Znaczenie cierpienia
Cierpienie przeto, nawet w takim domu jak ten, ukazuje się w aspekcie swej grozy, ujawniając zawsze z punktu widzenia ludzkiego swoją bezużyteczność, zaprzeczenie najlepszym, życiowym planom, granice, jakie stawia pragnieniom, oczekiwaniom, nadziejom. Istnieje zmartwienie, istnieje ból, który realnie uderza i rani człowieka, pragnącego udzielać się, coś znaczyć, I na tym właśnie polega mądrość i głębia formacji chrześcijańskiej, która prowadzi do wielkiej próby zrozumienia, że ból jest w pełni tą nową konsekracją, tą wyjątkową ofiarą, już nie niepotrzebną, ale właśnie niezmiernie cenną.
Gdyby ludzie utracili świadomość tego, jaką wartość ma trud, ból, łzy, tęsknota i śmierć ludzka, ponieśliby ciężką klęskę.
Tajemnica odkupienia
Nie jest to, na szczęście, droga dusz poświęconych Bogu. Właśnie w świetle Ewangelii cierpienie ma dla nich prawdziwe, trwałe znaczenie: planu i harmonii zmierzającej do celu, dzięki czemu wszelkie utrapienie może zawsze osiągnąć swą wartość. Nie są to więc energie zniszczone, ani łzy zmarnowane, ani ofiary daremne.
Ból! Jak szerokie horyzonty nie tylko życia duchowego, ascetycznego i mistycznego rozciągają się przed człowiekiem, który ocenia jego wartość rozeznaniem chrześcijańskim i spogląda na Ukrzyżowanego, rozważając Jego naukę! Jaka jest ta nauka? Właśnie na drogach bólu i ofiary posuniętej aż do śmierci świat został zbawiony, wyzwolony, odkupiony. I tu jest zasada wszelkiej płodności duchowej, tajemniczej do czasu, ale niezmierzonej. Przede wszystkim Chrystus właśnie w tej tajemnicy umieścił Odkupienie; chodzi tu o najwyższą tajemnicę zbawienia i dlatego o niezawodne odrodzenie.
I przed chorymi zakonnicami staje w sposób naturalny przedłużające się pytanie dotyczące użyteczności cierpienia. Ileż to razy przychodzi skarga: jestem ciężarem dla własnej rodziny, kłopotem dla wszystkich; jestem bezużyteczna, gdy chodzi o zwykłą pracę, w której wyraża się wszelka energia człowieka. A więc, niech każda z was zatrzyma się na przemyśleniu, czego wola Boża żąda, i niech odda się Bogu jako „hostia Jemu miła” (hostiam placeam Deo).
Różne może być zachowanie się w cierpieniu. Można cierpieć z buntem w sercu. Kto nie wierzy i nie modli się, cierpi w ten sposób nawet wtedy, gdy milczy. Jakże często, przechodząc wzdłuż korytarzy szpitalnych, czuje się i widzi to przerażające milczenie!
Są ludzie, którzy tłumią w sobie poczucie rozpaczy, buntu i zwątpienia, bez jakiejkolwiek pomocy.
Jest jeszcze drugi sposób przeżywania cierpienia. Z pewnością i zakonnice go stosują. To cierpliwość. I również zwykłym, ludzkim rozsądkiem można dojść do tego stopnia przeżywania cierpienia. Trzeba się przystosować, bo cóż innego można zrobić? Lepiej przyjąć wszystko ze spokojem. Filozofia stoicka wykazała, do jakich wyżyn może dojść ta rezygnacja, jakby to powiedzieć, fatalistyczna, zdana całkowicie na… los.
Cierpieć z miłością i przez miłość
Ale jest wreszcie inny jeszcze sposób przyjęcia bólu. To droga tych, którzy wierzą w Chrystusa i za Nim idą: cierpienie z miłością.-i przez miłość! Nie tylko cierpliwie, ale i z miłością.
Jest to droga najwyższa, ta, którą zawsze można iść, również i wtedy, gdy nie ma się sił na formułowanie modlitwy, ani na wykonywanie jakichkolwiek ćwiczeń pobożnych. Ale serce, dopóki żyje, zdolne jest do tego nadludzkiego aktu, będącego syntezą całej naszej duchowości: aktu miłowania! Panie, płaczę, cierpię, stoję tu bezwładnie, nieruchomo, ale kocham Cię i cierpię z miłości dla Ciebie,
Wiadomo, że nasze czyny — prawo dobrze znane moralistom — osiągają swoją wartość dzięki zamiarom, które im towarzyszą, dzięki intencjom, które je uszlachetniają. Można na przykład dać jałmużnę, aby uwolnić się od natręta, można to również uczynić pod wpływem uprzejmości i ludzkiego współczucia. Ale jaśnieje motyw nieskończenie wyższy od jakichkolwiek innych: to motyw miłości dla Chrystusa. I to we wszystkich okolicznościach. Dlatego to zakonnice chore mnożyć będą dobre, święte, przemieniające, wzniosłe intencje swych cierpień tak, by czas swego utrapienia uczynić bogatym w zasługi. Ponadto, ten okres ludzkiej bezczynności może stać się bardziej cenny i przynosić większy zysk niż jakikolwiek aktywizm. Dni próby są istotnie wypełnione miłującą cierpliwością i intencjami, którymi wzbogaca się ludzka bezczynność. Panie, ofiaruję Ci ten przymusowy odpoczynek, ten okres obłożnej choroby, tę przykrość, jaką sprawia mi fakt, że inni muszą mnie pielęgnować…
Przedziwna jest ta litania intencji, które można podsuwać duszom w ten sposób wybranym, gdyż — jak wiadomo — jedna intencja nie wyklucza drugiej i nie może tu być żadnej dokładnej kolejności.
Przedziwna skala intencji
Mogę cierpieć, powie chora zakonnica, aby być posłuszną mojej regule, aby służyć dobrym przykładem, aby się umartwić, aby zjednoczyć się z Chrystusem; mogę także cierpieć, o przedziwna tajemnico odkupienia, aby przekroczyć siebie samą; mogę przekroczyć granice mojego własnego losu i powiedzieć: cierpię za biednych grzeszników, za misje, za Kościół, za moją rodzinę zakonną, za tylu ludzi, którzy źle znoszą cierpienie, a mogliby natomiast zrozumieć wzniosłość ascezy chrześcijańskiej.
Ponadto, różne intencje mogą dać pole pewnej dozie fantazji. Czemużby nie? Czy chciałybyście modlić się za wasze współsiostry? Na pewno tak! Czyńcie to jak najlepiej. I za dzieci, za dusze niewinne, w intencji dobrej prasy, w intencji Soboru. Właśnie w sposób szczególny polecam wam Sobór i cały jego przebieg. Czy chcecie także modlić się za Papieża? Otrzymacie w zamian jego ojcowską, żywą wdzięczność.
Zakonnice cierpiące, milczące, modlące się, ożywione miłością ku Bogu, będą mogły przynieść nieobliczalny pożytek dla Kościoła poprzez uświęcenie swoich dni ciemnych i bolesnych.
Ancora, 1969, 13—19.
Copyright © Konferencja Episkopatu Polski