Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich

 

Jan Paweł II

KODEKS KANONÓW KOŚCIOŁÓW WSCHODNICH
promulgowany Konstytucją Apostolską «Sacri canones»

Rzym, 18 października 1990 r.

 

Fragmenty Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich, mówiące o życiu konsekrowanym.
Za: Enchiridion della Vita Consacrata. Dalle Decretali al rinnovamento post-conciliare (385-2000), Mediolan 2001

---

 TYTUŁ XII

MNISI I INNI ZAKONNICY ORAZ CZŁONKOWIE INNYCH INSTYTUTÓW ŻYCIA KONSEKROWANEGO

Rozdział I

MNISI I INNI ZAKONNICY

Artykuł I

KANONY OGÓLNE

Kan. 410 – Stan zakonny to stały sposób życia wspólnego w jakimś instytucie zatwierdzonym przez Kościół, w którym chrześcijanie pod działaniem Ducha Świętego, ściślej naśladując Chrystusa, Mistrza i Wzór świętości, z nowego szczególnego tytułu zostają konsekrowani przez zachowywanie publicznych ślubów posłuszeństwa, czystości i ubóstwa według norm statutów, pod władzą prawowitego przełożonego, wyrzekają się świata i zupełnie poświęcają się osiąganiu doskonałej miłości w służbie Królestwa Bożego, dla budowania Kościoła i zbawienia świata, jako znaki zwiastujące chwałę niebieską.

Kan. 411 – Stan zakonny wszyscy powinni szanować i promować.

Kan. 412 – § 1. Wszyscy zakonnicy podlegają Biskupowi Rzymskiemu jako Najwyższemu Przełożonemu, któremu zobowiązani są być posłuszni także na mocy ślubu posłuszeństwa.

§ 2. Dla lepszego zaradzenia potrzebom apostolstwa i ku pożytkowi instytutów, Biskup Rzymski z racji swego prymatu w Kościele powszechnym, ze względu na pożytek wspólnoty może wyjąć instytuty życia konsekrowanego spod władzy Biskupa eparchialnego i podporządkować sobie samemu lub innej władzy kościelnej.

Kan. 413 – Co się tyczy wewnętrznych rządów i karności zakonnej, instytuty zakonne, chyba że inaczej prawem zastrzeżono, jeśli są na prawie papieskim, bezpośrednio i wyłącznie podlegają Stolicy Apostolskiej; jeśli zaś są na prawie patriarszym lub eparchialnym, bezpośrednio podlegają Patriarsze lub Biskupowi eparchialnemu, z zachowaniem kanonu 418 § 2.

Kan. 414 – § 1. Co się tyczy monasterów i zgromadzeń na prawie eparchialnym, do Biskupa eparchialnego należy:

1° zatwierdzanie typików monasterów i statutów zgromadzeń oraz zmiany wprowadzone w nich zgodnie z prawem, z zachowaniem tych, które zatwierdzone zostały przez wyższych przełożonych;

2° udzielenie w poszczególnych wypadkach i per modum actus dyspens od zachowania typików lub statutów, w odpowiedzi na skierowaną do niego zgodną z prawem prośbę, w sprawach, które przekraczają władzę przełożonych zakonnych;

3° wizytowanie monasterów, także zależnych, oraz poszczególnych domów zgromadzeń na swym terenie, ilekroć przeprowadza tam wizytację kanoniczną lub ilekroć racje naprawdę szczególne jego zdaniem to doradzają.

§ 2. Te same prawa przysługują Patriarsze odnośnie do zakonów i zgromadzeń założonych na prawie patriarszym, które mają na terenie jego Kościoła dom macierzysty; w pozostałych wypadkach, te same prawa wobec wszystkich zakonów i zgromadzeń, które nie sana prawie patriarszym, przysługują jedynie Stolicy Apostolskiej.

§ 3. Jeśli zgromadzenia na prawie eparchialnym przenosi się na teren innej eparchii, nie można niczego w ich statutach ważnie zmienić, chyba że za zgodą Biskupa eparchialnego, na którego terenie jest dom macierzysty, jednak po naradzie z Biskupami eparchialnymi, mającymi na swym terenie pozostałe domy tych zgromadzeń.

Kan. 415 – § 1. Wszyscy zakonnicy podlegają władzy Hierarchy miejsca w tym, co należy do publicznego sprawowania kultu Bożego, do głoszenia słowa Bożego ludowi, do religijnego i moralnego wychowania chrześcijan, a zwłaszcza dzieci, do kształcenia katechetycznego i liturgicznego, do szacunku dla stanu duchownego i do wielu innych dzieł odnoszących się do apostolstwa.

§ 2. Prawem i obowiązkiem Biskupa eparchialnego jest wizytowanie na swoim terenie poszczególnych monasterów i domów zgromadzeń, ilekroć przeprowadza tam wizytację kanoniczną lub ilekroć, jego zdaniem, poważne racje to doradzają.

§ 3. Biskup eparchialny, tylko za zgodą kompetentnych przełożonych może zakonnikom zlecić dzieła apostolskie lub własne funkcje eparchialne, z zachowaniem prawa wspólnego i karności zakonnej instytutów, własnego charakteru i specyficznego celu.

§ 4. Zakonnicy, którzy poza swoim domem popełnili przestępstwo, a ich własny przełożony, mimo upomnienia Hierarchy miejsca, nie wymierza kary, mogą być ukarani przez tegoż Hierarchę, chociażby zgodnie z prawem z domu wyszli i do niego powrócili.

Kan. 416 – Patriarchowie i Hierarchowie miejsca powinni troszczyć się, aby w określonych terminach oraz ilekroć wydaje się to pożyteczne, odbywały się zebrania z przełożonymi zakonnymi w celu ustalenia zgodnego postępowania w odniesieniu do dzieł apostolskich, wykonywanych przez zakonników.

Kan. 417 – Jeśli do domów instytutów na prawie patriarszym lub papieskim lub ich kościołów wkradły się nadużycia, a przełożony upomniany przez Hierarchę miejsca zaniedbał ich usunięcia, tenże Hierarcha zobowiązany jest natychmiast donieść o sprawie do władzy, której ten instytut bezpośrednio podlega.

Kan. 418 – § 1. Przełożonymi wyższymi są: prezes konfederacji monastycznej, przełożony monasteru sui iuris, przełożony generalny zakonu lub zgromadzeń przełożony prowincji, ich wikariusze i inni mający władzę na wzór przełożonych prowincjalnych oraz ci, którzy z braku powyższych, tymczasowo prawnie ich zastępują w pełnieniu urzędu.

§ 2. Tytuł przełożonego mnichów i innych osób zakonnych nie przysługuje Hierarsze miejsca ani Patriarsze, z zachowaniem kanonów, które Patriarsze lub Hierarsze miejsca nadają władzę nad nimi.

Kan. 419 – § 1. Prezes konfederacji monastycznej, przełożony monasteru sui iuris nie będącego w federacji i przełożony generalny zakonu lub zgromadzenia powinni posyłać przełożonym, którym bezpośrednio podlegają, relację ze stanu instytutu, na czele którego stoją, przynajmniej co 5 lat, według formularza ustalonego przez tę władzę.

§ 2. Przełożeni instytutów na prawie eparchialnym lub patriarszym winni posyłać egzemplarz tej relacji także Stolicy Apostolskiej.

Kan. 420 – § 1. Przełożeni wyżsi, których typiki monasteru lub statuty zakonu czy zgromadzenia wyznaczają do funkcji wizytatora, powinni w czasie przez nie wyznaczonym wizytować wszystkie domy im podległe osobiście albo przez innych, jeśli mają zgodną z prawem przeszkodę.

§ 2. Zakonnicy powinni wobec wizytatora postępować z ufnością; gdy zgodnie z prawem pyta, obowiązani są odpowiadać mu zgodnie z prawdą w miłości, nikomu zaś nie wolno w jakikolwiek sposób od tego obowiązku odwodzić zakonników lub w inny sposób utrudniać celu wizytacji.

§ 3. Hierarcha miejsca powinien wizytować wszystkie domy zakonne, jeżeli wyższy przełożony, który według prawa powinien odbyć wizytację w ciągu 5 lat nie odbył tej wizytacji, i nie uczynił tego po upomnieniu przez Hierarchę miejsca.

Kan. 421 – Przełożeni mają poważny obowiązek troszczenia się, aby życie powierzonych sobie podwładnych utrzymać w zgodzie z wymogami typików lub własnych statutów. Przełożeni niech wspomagają podwładnych przykładem i zachętą w osiąganiu celu stanu zakonnego. Niech odpowiednio zadośćuczynią ich potrzebom osobistym, niech troszczą się o chorych i odwiedzają ich, niespokojnych karcą, małodusznych pocieszają, a wobec wszystkich niech będą cierpliwi.

Kan. 422 – § 1. Przełożeni powinni posiadać stałą radę, ustanowioną w myśl norm typików lub statutów, z której pracy powinni korzystać przy wypełnianiu swojego urzędu; w przypadkach przewidzianych prawem są zobowiązani do uzyskania zgody albo zasięgnięcia ich rady według kanonu 934.

§ 2. Prawo partykularne powinno ustalić, czy w domach liczących mniej niż 6 osób jest potrzebna rada, czy też nie.

Kan. 423 – Monaster, konfederacja monasterów, zakon, zgromadzenie i ich prowincje oraz domy prawnie erygowane są osobami prawnymi z mocy samego prawa. Typiki lub statuty mogą wykluczać lub ograniczać zdolność tychże osób do nabywania, posiadania, zarządzania i alienacji dobrami doczesnymi.

Kan. 424 – W typikach lub statutach należy ustalić normy dotyczące użytkowania i administracji dóbr w celu właściwego zachowania, strzeżenia i pogłębiania ubóstwa.

Kan. 425 – Dobra doczesne instytutów zakonnych rządzą się kanonami 1007 -1054, chyba że inaczej zastrzeżone jest prawem wspólnym lub wynika to z natury rzeczy.

Kan. 426 – Wszyscy i poszczególni zakonnicy, zarówno przełożeni, jak i podwładni, nie tylko powinni wiernie i w całości zachowywać to, co ślubowali, lecz także prowadzić życie według przepisów typików i statutów oraz z wiernym zachowaniem zamysłów i wskazań założyciela, aby w ten sposób dążyć do doskonałości swojego stanu.

Kan. 427 – Wszyscy i poszczególni zakonnicy są związani obowiązkami, które prawo wspólne stanowi dla duchownych, chyba że co innego zastrzega prawo albo wynika z natury rzeczy.

Kan. 428 – Członek instytutu zakonnego, od ślubów wieczystych, jako duchowny należy do niego od święceń diakonatu; duchowny już należący do jakiejś eparchii nabywa tę przynależność przez profesję wieczystą.

Kan. 429 – Listy zakonników wysyłane do ich przełożonych, do Hierarchy miejsca, Patriarchy, Legata papieskiego i do Stolicy Apostolskiej oraz otrzymywane od wyżej wymienionych nie podlegają żadnej kontroli.

Kan. 430 – Nie wolno nadawać zakonnikom tytułów czysto honorowych, godności lub urzędów, chyba że typiki lub statuty zezwalają na tytuł związany z urzędem wyższego przełożonego, który to urząd zakonnicy już wykonywali.

Kan. 431 – § 1. Bez pisemnej zgody własnego przełożonego wyższego zakonnikowi od pierwszej profesji, nie można powierzyć godności lub urzędu poza własnym instytutem, poza przypadkiem tych, które są nadane poprzez wybór dokonany przez Synod Biskupów Kościoła patriarchalnego, z zachowaniem kan. 98 §2; Po wypełnieniu urzędu powinien wrócić do monasteru, zakonu lub zgromadzenia.

§ 2. Zakonnik zostając Patriarchą, Biskupem lub Egzarchą:

1° zostaje nadal związany ślubami i innymi obowiązkami wynikającymi z pro­fesji za wyjątkiem tego, czego według jego roztropnego uznania nie można pogodzić z jego godnością; pozbawiony jest głosu czynnego i biernego we własnym monasterze, zakonie lub zgromadzenia, wyjęty jest spod władzy przełożonych i na mocy ślubu posłuszeństwa winny jest posłuszeństwo tylko papieżowi;

2° po wypełnieniu obowiązków wracając do monasteru, zakonu lub zgromadzenia, z zachowaniem kan. 62 i 211 może mieć głos czynny i bierny, jeśli typiki i statuty na to zezwalają.

§ 3. Zakonnik zostając Patriarchą, Biskupem lub Egzarchą:

1° jeśli poprzez profesję utracił zdolność nabywania prawa własności dóbr, może używać, pobierać pożytki i zarządzać dobrami, które sam uzyskał; prawo własności zaś Patriarcha, Biskup eparchialny i Egzarchą nabywa dla Kościoła patriarchalnego, eparchii, egzarchą tu, pozostali dla monasteru lub zakonu;

2° jeśli poprzez profesję nie utracił prawa własności dóbr, odzyskuje zdolność ich używania, pobierania pożytków i zarządzania dobrami, które posiadał, a te, które przypadną mu podczas urzędu nabywa w pełni dla siebie;

3° w obu przypadkach dobrami, które uzyskał, nie ze względu na własną osobę, powinien rozdysponować według intencji ofiarodawców.

Kan. 432 – Monaster zależny, dom lub prowincja instytutu zakonnego każdego Kościoła sui iuris, również Kościoła łacińskiego, który za zgodą Stolicy Apostolskiej przypisany zostaje innemu Kościołowi sui iuris., powinien zachowywać prawa tego Kościoła, nie naruszając typików i statutów, które mają na względzie wewnętrzny zarząd tym instytutem oraz przywileje przyznane przez Stolicę Apostolską.

Artykuł II

MONASTERY

Kan. 433 – § 1. Monasterem nazywa się dom zakonny, w którym zakonnicy dążą do doskonałości ewangelicznej przez zachowanie reguły i tradycji życia monastycznego.

§ 2. Monasterem sui iuris jest ten, który od innych monasterów jest niezależny i kieruje się własnymi typikami zatwierdzonymi przez kompetentną władzę.

Kan. 434 -Monaster jest na prawie papieskim, jeśli został erygowany przez Stolicę Apostolską lub uznany za taki jej dekretem; na prawie patriarszym, jeśli jest stauropigialny; na prawie eparchialnym, o ile został erygowany przez Biskupa i nie otrzymał uznania Stolicy Apostolskiej.

Kan. 435 – § 1. Erygowanie monasteru sui iuris położonego w granicach terytorium Kościoła patriarchalnego należy do Biskupa eparchialnego, po konsultacji z Patriarchą, w pozostałych wypadkach – po konsultacji ze Stolicą Apostolską.

§ 2. Erygowanie monasteru stauropigialnego jest zarezerwowane Patriarsze.

Kan. 436 – § 1. Każdy monaster sui iuris może posiadać klasztory zależne, z których jedne są filialne, jeśli z samego aktu erekcyjnego lub dekretu wydanego według typików mogą dążyć do uznania za klasztor sui iuris; inne są pomocniczymi.

§ 2. Do ważnego erygowania monasteru zależnego wymaga się pisemnej zgody władzy, której monaster sui iuris jest podległy oraz Biskupa eparchialnego miejsca, w którym monaster ten ma być erygowany.

Kan. 437 – § 1. Pozwolenie na erygowanie monasteru, także zależnego, zawiera w sobie prawo posiadania kościoła i odprawiania świętych posług oraz wypełniania dzieł pobożnych, jakie według norm typików samu właściwe, z zachowaniem klauzul prawnie dodanych.

§ 2. Aby zbudować i otworzyć szkołę, hospicjum lub podobny budynek od­dzielony od monasteru, wymagana jest dla każdego monasteru pisemna zgoda Bi­skupa eparchialnego

§ 3. Aby monaster został przeznaczony do innego użytku, wymagane są te same formalności, jak przy erygowaniu go, chyba że chodzi o zmianę dotyczącą tylko zarządu wewnętrznego i karności zakonnej.

Kan. 438 – § 1. Prawo zniesienia monasteru sui iuris lub filialnego na prawie eparchialnym lub z ważnej przyczyny monasteru stauropigialnego, należy do Patriarchy w granicach terytorium Kościoła, któremu przewodzi, za zgodą Stałego Synodu i na prośbę lub po konsultacji z Biskupem eparchialnym, jeśli monaster jest na prawie eparchialnym, oraz po konsultacji z przełożonym monasteru i prezesem konfederacji, jeśli monaster jest skonfederowany, z możliwością rekursu ze skutkiem zawieszającym do Biskupa Rzymskiego.

§ 2. Pozostałe monastery sui iuris lub filialne znieść może tylko Stolica Apo­stolska.

§ 3. Monaster pomocniczy może być zniesiony dekretem przełożonego monasteru, od którego zależy, zgodnie z normami typików oraz za zgodą Biskupa epar-chialnego.

§ 4. Dobra zniesionego monasteru sui iuris przechodzą do konfederacji, o ile był to monaster skonfederowany; w przeciwnym wypadku do eparchii lub, jeśli był monasterem stauropigialnym, do Kościoła patriarchalnego; dobra zaś zniesionego monasteru zależnego przechodzą do monasteru sui iuris; Stolicy Apostolskiej zarezerwowane jest podjęcie decyzji o dobrach zniesionego monasteru na prawie papieskim, zachowując w każdym wypadku wolę ofiarodawców.

Kan. 439 – § 1. Kilka monasterów sui iuris tej samej eparchii podlegających Biskupowi eparchialnemu może stworzyć konfederację, za pisemną zgodą tegoż Biskupa eparchialnego, do którego należy także zatwierdzenie statutów konfederacji.

§ 2. Konfederacja kilku monasterów sui iuris z różnych eparchii lub stauropigialnych, leżących w granicach terytorium Kościoła patriarchalnego, może powstać po zasięgnięciu rady zainteresowanych Biskupów eparchialnych oraz za zgodą Patriarchy, któremu zarezerwowane jest także zatwierdzenie statutów tej konfederacji.

§ 3. W pozostałych przypadkach o utworzeniu konfederacji decyduje Stolica Apostolska.

Kan. 440 – § 1. Włączenie do konfederacji monasteru sui iuris nie skonfederowanego i opuszczenie konfederacji zarezerwowane jest władzy, o której mowa w kanonie 439.

§ 2. Konfederacja zaś w granicach terytorium Kościoła patriarchalnego może być zniesiona tylko przez Patriarchę za zgodą Synodu Biskupów Kościoła patriarchalnego, po konsultacji z zainteresowanymi Biskupami eparchialnymi i z Prezesem konfederacji, zachowując prawo do rekursu ze skutkiem zawieszającym do Biskupa Rzymskiego; zniesienie innych konfederacji jest zarezerwowane Stolicy Apostolskiej.

§ 3. Podjęcie decyzji co do dóbr, które należały do zniesionej konfederacji, jest zarezerwowane władzy, która konfederację zniosła, z zachowaniem woli ofiarodawców; Patriarcha w takim przypadku potrzebuje zgody Stałego Synodu.

Kan. 441 – § 1. Przełożeni i Synaksy w monasterach posiadają władzę określoną prawem wspólnym oraz typikami.

§ 2. Przełożeni w monasterach sui iuris mają władzę rządzenia, o ile została wyraźnie udzielona przez prawo lub władzę, której podlegają, z zachowaniem kan. 979.

§ 3. Władza prezesa konfederacji monastycznej oprócz tego, co zostało o niej określone prawem wspólnym, ma być określona w statutach tejże konfederacji.

Kan. 442 – Z zachowaniem typików monasteru sui iuris stawiających wię­cej wymogów odnośnie do zdatności do przyjęcia urzędu przełożonego monasteru sui iuris, wymaga się, by kandydat był profesem wieczystym przynajmniej po 10 latach życia w profesji zakonnej oraz by ukończył 40 rok życia.

§ 1. Przełożony monasteru sui iuris wybierany jest przez Synaksę, według norm typików oraz z zachowaniem kan.947-960 i prawa Biskupów eparchialnych, do przewodniczenia Synaksie wyborczej osobiście lub przez kogoś innego.

§ 2. W wyborach przełożonego monasteru sui iuris skonfederowanego przewodniczy Synaksie wyborczej prezes tejże konfederacji osobiście lub przez delegata.

Kan. 444 – § 1. Urząd przełożonego monasteru sui iuris jest powierzany na czas nieokreślony, chyba że inaczej podajątypiki.

§ 2. Jeśli typiki inaczej nie stanowią przełożeni monasterów zależnych ustanawiani są na czas określony samymi typikami przez przełożonego monasteru sui iuris za zgodą swojej rady, jeżeli monaster jest filialny, a po konsultacji z tą radą jeżeli jest monasterem pomocniczym.

§ 3. Przełożeni zaś, którzy ukończyli 75 rok życia lub wskutek choroby lub innej poważnej przyczyny stali się niezdatni do pełnienia obowiązków swego urzędu, powinni przedłożyć Synaksie, do której należy przyjęcie rezygnacji, swoje zrzeczenie się urzędu.

Kan. 445 – Członkowie Synaksy wyborczej powinni wybrać tych, których przed Panem uznaj ą za godnych i odpowiednich do urzędu przełożonego, powstrzymując się od jakichkolwiek nadużyć, a zwłaszcza od pozyskiwania głosów dla siebie lub dla innych.

Kan. 446 – Przełożony powinien rezydować w swoim monasterze i nie opuszczać go poza wypadkami przewidzianymi normami typików.

§ 1. Dla zarządzania dobrami doczesnymi powinien być w monasterze ekonom, który wypełnia swe obowiązki pod kierownictwem przełożonego.

§ 2. Przełożony monasteru sui iuris nie może być ekonomem w swoim monasterze; urząd zaś ekonoma monasteru zależnego, nawet jeśli lepiej oddzielić go od urzędu przełożonego, to jednak można go z nim połączyć, jeśli konieczność tego wymaga.

§ 3. Ekonoma mianuje Przełożony monasteru sui iuris za zgodą swojej rady, chyba że typiki stanowią inaczej.

Kan. 448 – Aby ktoś mógł być przyjęty do monasteru sui iuris, wymaga się od niego, by kierował się dobrą intencją był zdatny do życia monastycznego i nie był związany żadną przeszkodą stanowioną przez prawo.

Kan. 449 – Kandydat przed rozpoczęciem nowicjatu powinien przez czas określony w typikach przebywać w monasterze pod specjalną opieką doświadczonego zakonnika.

Kan. 450 – Nie naruszając przepisów typików, które mogą stanowić inne wymagania, do nowicjatu nie mogą być ważnie przyjęci:

1° akatolicy;

2° ukarani karą kanoniczną, z wyjątkiem tych kar, o których w kan. 1426 § 1;

3° ci, którym grozi ciężka kara za przestępstwo, o które są zgodnie z prawem oskarżeni;

4° ci, którzy nie ukończyli 18 lat, chyba że chodzi o monastery, w których jest profesja czasowa, w tym wypadku wystarczy 17 lat;

5° ci, którzy do monasteru wstępują pod wpływem przymusu, ciężkiej bojaźni, albo podstępu, lub ci, którzy zostali przyjęci przez przełożonego działającego pod takim samym wpływem;

6° małżonkowie w czasie trwania małżeństwa;

7° związani profesją zakonną lub innym świętym węzłem w instytucie życia konsekrowanego, chyba że chodzi o zgodne z prawem przejście.

Kan. 451 – Nikt nie może być legalnie przyjęty bez zgody Stolicy Apostolskiej do nowicjatu monasteru innego Kościoła sui iuris, chyba że chodzi o kandydata przeznaczonego do monasteru zależnego własnego Kościoła, o czym jest mowa w kan. 432.

Kan. 452 -§ 1. Duchowni należący do jakiejś eparchii nie mogą być legalnie przyjęci do nowicjatu, chyba że po konsultacji z własnym Biskupem eparchialnym; nie mogą też być godziwie przyjęci, jeśli Biskup eparchialny przeciwstawia się dlatego, że odejście ich może spowodować wielką szkodę dusz, czego nie można inaczej uniknąć, albo jeżeli chodzi o tych, którzy przeznaczeni do święceń w monasterze są związani przeszkodą ustanowioną prawem.

§ 2. Również nie mogą być legalnie przyjęci do monasteru rodzice, których praca jest potrzebna do wychowania i wykształcenia dzieci, albo dzieci, które rodzicom albo dziadkom będącym w poważnej potrzebie powinni pomagać, chyba że monaster inaczej w tym przypadku zapewni im pomoc.

Kan. 453 — § 1. Do przełożonego monasteru sui iuris należy przyjmowanie do nowicjatu, po konsultacji ze swoją radą.

§ 2. Sam przełożony odpowiednimi środkami musi zbadać zdatność i pełną wolność wyboru stanu monastycznego przez kandydata.

§ 3. W sprawie dokumentów kandydatów oraz zaświadczeń o ich dobrych obyczajach i zdatności należy kierować się przepisami typików.

Kan. 454 – W typikach należy określić normy co do wnoszenia przez kandydatów posagu, jeśli jest wymagany, i zarządzania nim pod specjalną pieczą Hierarchy miejsca, a także zwrocie całego posagu – bez pożytków już uzyskanych – od­chodzącemu z monasteru z jakiejkolwiek przyczyny.

Kan. 455 – Nowicjat zaczyna się od przyjęcia habitu zakonnego lub w inny sposób przepisany w typikach.

Kan. 456 – § 1. Monaster sui iuris może mieć własnych nowicjuszy, którzy w tym monasterze, pod przewodnictwem odpowiedniego zakonnika, wprowadzani są w życie monastyczne.

§ 2. Do ważności nowicjatu potrzeba, aby odbywał się w monasterze sui iuris lub, według decyzji przełożonego po konsultacji z radą w innym monasterze sui iuris tej samej konfederacji.

§ 3. Jeżeli jakiś monaster sui iuris, skonfederowany lub nie, nie może wypełnić przepisów dotyczących formacji nowicjuszy, przełożony ma obowiązek wysłać nowicjuszy do innego monasteru, w którym te przepisy są starannie zachowywane.

Kan. 457 – § 1. Do ważności nowicjatu wymaga się, aby trwał trzy lata bez przerwy; w monasterach zaś, w których profesja czasowa poprzedza profesję wieczystą, wystarczy jeden rok nowicjatu.

§ 2. W którymkolwiek roku nowicjatu nieobecność trzymiesięczna bez przerwy czy z przerwami, nie czyni go nieważnym, ale czas brakujący, jeśli przekracza 15 dni, powinien być uzupełniony.

§ 3. Nowicjat nie powinien trwać dłużej niż trzy lata, z zachowaniem kan. 461 §2.

Kan. 458 — § 1. Wychowaniem nowicjuszy kierować ma magister, który według norm typików ma być profesem przynajmniej od dziesięciu lat i odznaczać się roztropnością, miłością, pobożnością, wiedzą i karnością życia monastycznego.

§ 2. Prawa i obowiązki tego magistra, przede wszystkim w sprawach odnoszących się do sposobu formacji nowicjuszy, składanie sprawozdań Synaksie i prze­łożonemu monasteru określajątypiki.

Kan. 459 – § 1. W czasie trwania nowicjatu należy ustawicznie starać się, aby pod przewodnictwem magistra umysł nowicjusza był zaprawiany w poznawaniu typików, w pobożnych rozmyślaniach i gorliwej modlitwie, poprzez przyswajanie wiedzy o ślubach i cnotach, odpowiednie ćwiczenia zmierzające do usuwania wad, powściągania namiętności, a zaszczepiania cnót.

§ 2. Podczas trwania nowicjatu nowicjuszy nie należy przeznaczać do wykonywania prac poza monasterem oraz nie powinni oni podejmować studiów w dziedzinie literatury, nauki lub sztuki.

Kan. 460 -Nowicjusz nie może ważnie zrzec się w jakikolwiek sposób swoich dóbr lub ich obciążać z zachowaniem kan. 467 § 1.

Kan. 461 – § 1. Nowicjusz może swobodnie opuścić monaster sui iuris, albo może być wydalony ze słusznego powodu przez przełożonego albo Synaksę, zgodnie z typikami.

§ 2. Jeśli po upływie nowicjatu uznano nowicjusza za zdatnego, powinien być dopuszczony do profesji, w przeciwnym wypadku należy go wydalić; jeśli zaś co do jego zdatności istnieje wątpliwość, czas nowicjatu można przedłużyć według norm typików, ale nie ponad rok.

Kan. 462 – § 1. Stan monastyczny przyjmuje się ostatecznie przez profesję wieczystą, która zawiera w sobie trzy śluby wieczyste posłuszeństwa, czystości i ubóstwa.

§ 2. Podczas składania profesji należy zachować przepisy typików oraz ksiąg liturgicznych.

Kan. 463 – Co do różnych stopni profesji monastycznej należy kierować się typikami monasteru, z zachowaniem mocy prawnej profesji składanej według prawa wspólnego.

Kan. 464 – Do ważności monastycznej profesji wieczystej wymaga się, aby:

1° nowicjat był ważnie odbyty;

2° nowicjusz był dopuszczony do złożenia profesji przez przełożonego własnego monasteru sui iuris za zgodą swojej rady oraz by profesja była przyjęta przez tegoż przełożonego osobiście lub przez kogoś innego;

3° profesja winna być wyraźna, złożona lub przyjęta bez przymusu, ciężkiej bojaźni lub podstępu;

4° wypełniono inne wymogi dodane do ważności profesji w typikach.

Kan. 465 – Przepisy prawa wspólnego dla profesji czasowej są także ważne w monasterach, w których ta profesja, według norm typików, poprzedza profesję wieczystą.

Kan. 466 – Wieczysta profesja monastyczna czyni nieważnymi akty przeciwne ślubom, jeśli akty te można unieważnić.

Kan. 467 – § 1. Kandydat do wieczystej profesji monastycznej powinien w ciągu 60 dni przed profesją zrzec się na rzecz kogokolwiek dóbr, jakie aktualnie posiada, pod warunkiem złożenia następnie profesji wieczystej; zrzeczenie dokonane przed tym czasem z mocy samego prawa jest nieważne.

§ 2. Po złożeniu profesji należy natychmiast wypełnić wszystkie wymogi, by zrzeczenie miało skutki także w prawie cywilnym.

Kan. 468 — § 1. Wszelkie dobra doczesne nabyte przez zakonnika jakiegokolwiek tytułu po profesji wieczystej przypadają monasterowi.

§ 2. Za długi i zobowiązania, jakie zakonnik po profesji wieczystej zaciągnął za pozwoleniem przełożonego, odpowiada monaster; jeśli zaś zaciągnął długi bez pozwolenia przełożonego, winien odpowiadać sam zakonnik.

§ 3. Zawsze jednak można wnieść skargę przeciw temu, który odniósł jakąś korzyść z zawartego kontraktu.

Kan. 469 – Po profesji wieczystej zakonnik mocą samego prawa traci wszelkie urzędy, jeśli takie miał oraz własną eparchię, a zostaje pełnoprawnie włączony do monasteru.

Kan. 470 – Dokument złożenia profesji wieczystej, podpisany przez zakonnika i przez przyjmującego tę profesję, także na mocy delegacji, należy przechowywać w archiwum monasteru; przełożony właściwego monasteru sui iuris powinien jak najszybciej zawiadomić proboszcza parafii chrztu zakonnika dla dokonania adnotacji o profesji.

Kan. 471 -§ 1. W typikach powinien być określony sposób kształcenia członków tak, aby nieustannie byli pobudzani w dążeniu do pełniejszej świętości życia, a ich zdolności umysłowe rozwijały się poprzez studiowanie świętej nauki, nabywanie kultury ludzkiej według potrzeb czasów, i aby tak stawali się doskonalsi w realizowaniu dzieł i prac, podejmowanych przez monaster zgodnie z prawem.

§ 2. Kształcenie mnichów przeznaczonych do święceń powinno odbywać się prócz tego według programu kształcenia duchownych, o którym jest w kan. 330, w samym monasterze, jeżeli posiada zorganizowane miejsce studiów według normy kan. 340 § 1 albo pod kierownictwem doświadczonego moderatora w innym seminarium lub instytucie wyższych studiów zatwierdzonym przez władzę kościelną.

Kan. 472 – Przełożony monasteru sui iuris, w myśl norm typików może dać swoim zakonnikom po ślubach wieczystych dymisorie do święceń; pismo to należy przedstawić Biskupowi eparchialnemu miejsca, gdzie znajduje się klasztor, nawet gdy jest zależny lub – jeśli chodzi o monaster stauropigialny – Biskupowi wyznaczonemu przez Patriarchę.

Kan. 473 – § 1. W każdym monasterze codziennie należy odprawiać Liturgię Godzin według norm typików i zwyczajów prawnie uznanych; należy także codziennie odprawiać Boską Liturgię, z wyjątkami oznaczonymi w księgach liturgicznych.

§ 2. Przełożeni monasteru niech zadbają, aby według norm typików wszyscy zakonnicy:

1° nie wstrzymani prawną przeszkodą codziennie uczestniczyli w Liturgii Godzin i w Boskiej Liturgii, ilekroć jest sprawowana, i w kontemplacji spraw Bożych i gorliwie uczestniczyli w innych pobożnych ćwiczeniach;

2° mogli w sposób wolny często korzystać z posługi ojców duchownych oraz spowiedników;

3° corocznie przez kilka dni praktykowali duchowe skupienie.

Kan. 474 – § 1. Członkowie monasteru według norm typików powinni często przystępować do sakramentu pokuty.

§ 2. Zachowując typiki, które zalecają spowiedź u wyznaczonych spowiedników, wszyscy członkowie monasteru mogą przystępować do sakramentu pokuty u każdego kapłana mającego upoważnienie do sprawowania tego sakramentu, z zachowaniem karności monastycznej.

Kan. 475 – § 1. W poszczególnych monasterach sam przełożony monasteru powinien wyznaczyć kilku – stosownie do liczby zakonników – ojców duchownych i spowiedników, jeżeli chodzi o mnichów-prezbiterów tegoż monasteru, którzy mają upoważnienie do sprawowania sakramentu pokuty; w innym wypadku powinni być wyznaczeni przez Hierarchę miejsca, po wysłuchaniu przełożonego monasteru sui iuris i po jego uprzedniej konsultacji z zainteresowaną wspólnotą.

§ 2. Dla monasterów, w których nie ma mnichów-prezbiterów, Hierarcha miejsca wyznaczy w ten sam sposób kapłana, którego zadaniem w monasterze jest regularne celebrowanie Boskiej Liturgii i głoszenie słowa Bożego, z zachowaniem kan. 612 § 2.

Kan. 476 -Członkowie monasteru, tak wewnątrz, jak i na zewnątrz monasteru niech noszą habit monastyczny przepisany według własnych typików.

Kan. 477 – § 1. W monasterach należy zachowywać klauzurę zgodnie ze sposobem przepisanym w typikach, zachowując prawo przełożonego do wprowadzenia per modum actus i z poważnej przyczyny do części objętych klauzurą osób płci przeciwnej, oprócz tych, które według typików mogą wejść do klauzury.

§ 2. Części monasteru objęte klauzurą muszą być wyraźnie określone.

§ 3. Przełożony monasteru sui iuris, za zgodą swojej rady i po powiadomieniu Biskupa eparchialnego dokładnie określa granice klauzury, a ze słusznego powodu może je zmienić.

Kan. 478 – Przełożony monasteru może udzielić zezwolenia na przebywanie zakonników poza monasterem na czas określony w typikach; na nieobecność przekraczającą rok wymagane jest pozwolenie władzy, której monaster podlega, chyba że nieobecność wynika z powodu studiów albo choroby.

Kan. 479 – Jeżeli według rozeznania Hierarchy miejsca potrzebna jest po­moc monasterów w nauczaniu katechetycznym ludu, wszyscy przełożeni poproszeni przez tegoż Hierarchę powinni sami lub przez innych nieść tę pomoc we własnych kościołach.

Kan. 480 – Przy kościele monasteru nie można erygować parafii ani nie można mianować proboszczem mnicha bez zgody Patriarchy w granicach terytorium Kościoła, którym rządzi, albo w pozostałych wypadkach – Stolicy Apostolskiej.

Kan. 481 – Eremitą jest członek monasteru sui iuris, który całkowicie oddaje się kontemplacji spraw niebieskich oraz odłącza się całkowicie od ludzi i świata.

Kan. 482 – Do prawowitego rozpoczęcia życia eremickiego wymagane jest, aby członek uzyskał pozwolenie przełożonego monasteru sui iuris, do którego należy, za zgodą jego rady i przynajmniej 6 lat od dnia profesji wieczystej żył w mona-sterze.

Kan. 483 – Miejsce, w którym żyje eremita, ma być wyznaczone przez przełożonego monasteru i w specjalny sposób oddzielone od świata i innych części monasteru; jeżeli zaś znajduje się poza murami monasteru, wymagana jest ponadto pisemna zgoda Biskupa eparchialnego.

Kan. 484 – Eremita zależny jest od przełożonego monasteru i zobowiązany jest zachowywać kanony dotyczące mnichów oraz typików monasteru, ilekroć można je pogodzić z życiem eremickim.

Kan. 485 – Przełożony monasteru sui iuris za zgodą swojej rady może nakazać zakończenie życia pustelniczego dla słusznej przyczyny, także wbrew woli eremity.

Kan. 486 – § 1. Patriarcha z ważnej przyczyny, po zasięgnięciu zdania Biskupa eparchialnego oraz za zgodą stałego Synodu, może w akcie erekcyjnym przyznać monasterowi sui iuris status monasteru stauropigialnego.

§ 2. Monaster stauropigialny podlega bezpośrednio Patriarsze tak, że ma on te same prawa i zobowiązania co Biskup eparchialny – wobec monasteru i członków do niego należących oraz osób, które we dnie i w nocy przebywają w monasterze; inne zaś osoby przypisane do monasteru podlegają bezpośrednio i wyłącznie Patriarsze tylko w sprawach dotyczących ich zadań lub urzędów.

Kan. 487 – § 1. Zakonnik nie może przejść z monasteru sui iuris do innego tej samej konfederacji bez pisemnej zgody prezesa konfederacji.

§ 2. Do przejścia z monasteru nie skonfederowanego do innego monasteru podlegającego tej samej władzy, wymagana jest zgoda tej władzy; jeżeli zaś monaster, do którego następuje przejście, podlega innej władzy, wymagana jest zgoda także tej władzy.

§ 3. Patriarcha, Biskup eparchialny oraz prezes konfederacji mogą wydać tę zgodę dopiero po zasięgnięciu opinii przełożonego monasteru sui iuris, z którego następuje przejście.

§ 4. Do ważności przejścia do monasteru innego Kościoła sui iuris wymagana jest ponadto zgoda Stolicy Apostolskiej.

§ 5. Przejście dokonuje się poprzez przyjęcie przez przełożonego nowego monasteru sui iuris za zgodą Synaksy.

Kan. 488 – § 1. Przechodzący do innego monasteru sui iuris tej samej konfederacji nie odbywa nowicjatu ani nie składa nowej profesji, a od dnia przejścia traci prawa i jest zwolniony z obowiązków wobec poprzedniego monasteru, zaciąga je wobec drugiego, a jeżeli jest duchownym, nabywa do niego przynależność także jako duchowny.

§ 2. Przechodzący z monasteru sui iuris do innego monasteru sui iuris nie należącego do żadnej lub należącego do innej konfederacji zachowuje konieczne przepisy typików monasteru, do którego nastąpiło przejście, co do obowiązku odbycia nowicjatu i złożenia profesji; jeżeli zaś typiki w tej sprawie nic nie postanawiają nie odbywa nowicjatu i nie składa nowej profesji, ale skutek przejścia ma miejsce od dnia, w którym nastąpiło przejście, chyba że przełożony monasteru wymaga od niego, aby celem próby przebywał w monasterze przez jakiś czas, jednak nie ponad rok; po upływie czasu próby, albo winien zostać na stałe przyjęty do nowego monasteru przez przełożonego, za zgodą jego rady lub Synaksy według norm typików, albo wrócić do poprzedniego monasteru.

§ 3. Podczas przejścia z monasteru sui iuris do zakonu lub zgromadzenia należy zachować odpowiednio kan544 i 545.

§ 4. Monaster sui iuris, z którego członek odchodzi, zachowuje dobra, które z racji jego osoby już nabył co się tyczy posagu, należy się on bez dochodów już wykorzystanych od dnia przejścia monasterowi, do którego nastąpiło przejście.

Kan. 489 – § 1. Indultu eksklaustracyjnego z monasteru sui iuris może zakonnikowi o ślubach wieczystych, na prośbę samego zakonnika, udzielić tylko władza, której monaster podlega, po wysłuchaniu opinii przełożonego monasteru sui iuris razem z jego radą.

§ 2. Biskup eparchialny może udzielić takiego indultu tylko na trzy lata.

Kan. 490 – Na prośbę przełożonego monasteru sui iuris, za zgodą swojej rady, eksklaustracja może być zastosowana przez władzę, której podlega monaster, z ważnego powodu, zachowując słuszność i miłość.

Kan. 491 – Członek eksklaustrowany pozostaje nadal związany ślubami i innymi obowiązkami profesji monastycznej, które dadzą się pogodzić z jego stanem; powinien zdjąć monastyczny habit; podczas trwania eksklaustracji jest pozbawiony głosu czynnego i biernego; podlega także na mocy ślubu posłuszeństwa Biskupowi eparchialnemu miejsca, gdzie przebywa, zamiast przełożonemu własnego monasteru.

Kan. 492 – § 1. Członek o ślubach wieczystych powinien prosić o indult odejścia z monasteru i powrotu do życia świeckiego tylko z bardzo poważnych przyczyn rozważonych wobec Pana; prośbę swą winien skierować do przełożonego monasteru sui iuris, który wraz z opinią swój ą i swój ej rady powinien przesłać j ą do Stolicy Apostolskiej.

§ 2. Tego rodzaju indult jest zarezerwowany Stolicy Apostolskiej.

Kan. 493 – § 1. Indult odejścia z monasteru i powrócenia do życia świeckiego udzielony zgodnie z prawem i podany do wiadomości zainteresowanemu, na mocy samego prawa zawiera w sobie dyspensę od ślubów oraz od wszystkich obowiązków wypływających z profesji, ale nie wypływających ze święceń, o ile członek został wyświęcony, chyba że w chwili powiadomienia sam go nie przyjął.

§ 2. Jeżeli członek, który odszedł z monasteru i wrócił do życia świeckiego, zostaje ponownie przyjęty do monasteru, ponawia nowicjat oraz złożenie profesji tak, jak gdyby nigdy nie był włączony do życia zakonnego.

Kan. 494 – § 1. Mnich o ślubach wieczystych i przyjęciu święceń, jeżeli otrzymał indult odejścia z monasteru i wrócenia do życia świeckiego, nie może wykonywać święceń, dopóki nie znajdzie życzliwego Biskupa eparchialnego, który go przyjmie.

§ 2. Biskup eparchialny może przyjąć go bezwarunkowo albo na pięcioletnią próbę; w pierwszym przypadku mocą samego prawa nabywa przynależność do eparchii; w drugim – po upływie pięciolecia, chyba że wcześniej zostanie w sposób wyraźny odesłany.

Kan. 495 – Członek, który po złożonej profesji monastycznej bezprawnie opuścił monaster, powinien bezzwłocznie do niego wrócić; przełożeni powinni gorliwie go szukać i jeśli powróci z prawdziwą skruchą, przyjąć; w innym wypadku według norm prawa powinien być ukarany lub nawet wydalony.

Kan. 496 – § 1. Kto podczas trwania profesji czasowej chce odejść z monasteru i wrócić do życia świeckiego z ważnej przyczyny, powinien swoją prośbę skierować do przełożonego monasteru sui iuris.

§ 2. Przełożony prośbę tę wraz z opinią swoją i swojej rady przekazuje Biskupowi eparchialnemu, do którego, nawet jeśli chodzi o monastery na prawie papieskim, należy w tym wypadku wydanie indultu odejścia z monasteru i przywrócenia do życia świeckiego, chyba że prawo partykularne dla monasterów leżących w granicach terytorium Kościoła patriarchalnego zastrzega to Patriarsze.

Kan. 497 – § 1. Na mocy samego prawa należy uważać za wydalonego z monasteru członka, który:

1 ° porzucił publicznie wiarę katolicką

2° zawarł małżeństwo lub usiłował je zawrzeć, nawet tylko cywilne;

§ 2. W tych przypadkach przełożony monasteru sui iuris po zasięgnięciu opinii swojej rady, powinien, po zebraniu dowodów, niezwłocznie wydać stwierdzenie faktu, ażeby wydalenie stało się prawnie potwierdzone i jak najprędzej zawiadomić o sprawie władzę, której monaster bezpośrednio podlega.

Kan. 498 – § 1. Członek, który jest powodem zagrożenia, bardzo poważnym zgorszeniem zewnętrznym lub szkodą dla monasteru, może być natychmiast wydalony przez przełożonego monasteru sui iuris za zgodą swojej rady, zdjąwszy natychmiast habit monastyczny.

§ 2. Przełożony monasteru sui iuris, jeżeli zachodzi potrzeba, winien wszcząć proces o wydalenie zgodnie z przepisami prawa, albo przedstawić sprawę władzy, której monaster podlega.

§ 3. Członkowi wydalonemu z monasteru, który posiada święcenia, zakazuje się wykonywania święceń, chyba że władza, której podlega, postanowi inaczej.

Kan. 499 – Podczas trwania profesji czasowej zakonnik może zostać wydalony przez przełożonego monasteru sui iuris za zgodą swojej rady, według kan. 552 §§ 2 i 3, ale wydalenie, aby było ważne, musi potwierdzić Biskup eparchialny lub, jeśli prawo partykularne tak stanowi dla monasterów leżących w granicach terytorium Kościoła patriarchalnego, przez Patriarchę.

Kan. 500 – § 1. Do wydalenia zakonnika po ślubach wieczystych, według kan. 497 kompetentny jest prezes konfederacji monastycznej lub przełożony monasteru sui iuris nie skonfederowanego, obaj za zgodą swojej rady, w którym to przypadku do ważności powinna się składać, razem z przełożonym jako prezesem, przynajmniej z 5 członków, tak aby jeśli w ogóle nie ma lub są nieobecni zwyczajni doradcy, powołać innych według norm typików lub statutów konfederacji; głosowanie zaś powinno odbyć się w sposób tajny.

§ 2. Do ważnego wydalenia, oprócz innych warunków ustalonych w typi-kach, wymaga się, aby:

1 ° powody wydalenia były poważne, zawinione i prawnie udowodnione wraz z brakiem poprawy;

2° wydalenie powinno być poprzedzone, chyba że natura przyczyny wydalenia to wyklucza, dwoma upomnieniami z formalnym zagrożeniem wydalenia, które pozostały nieskuteczne;

3° przyczyny wydalenia podane zostały zakonnikowi pisemnie po upomnieniach, dając mu pełną możliwość obrony;

4° upłynął czas użyteczny przepisany w typikach, dany po ostatnim upomnieniu.

§ 3. Pisemne odpowiedzi członka należy wraz z aktami przesłać osobom, o których mówi § 1.

§ 4. Dekretu wydalenia nie można zlecić do wykonania bez zatwierdzenia władzy, której podlega monaster.

Kan. 501 – § 1. Dekret wydalenia powinien być jak najprędzej przedstawiony zainteresowanemu członkowi.

§ 2. Członek zaś w ciągu piętnastu dni przeciwko dekretowi wydalenia może ze skutkiem zawieszającym albo wnieść rekurs, albo, jeśli dekret wydalenia nie został zatwierdzony przez Stolicę Apostolską, domagać się rozpatrzenia sprawy na drodze sądowej.

§ 3. Rekurs od dekretu wydalenia rozpatruje Stolica Apostolska lub, jeżeli chodzi o członka, który posiada stałe zamieszkanie w granicach terytorium Kościoła patriarchalnego – Patriarcha.

§ 4. Jeżeli sprawa ma być przeprowadzona na drodze sądowej, rozpatruje ją trybunał władzy bezpośrednio wyższej od tej, która dekret wydalenia zatwierdziła; przełożony, który wydał dekret wydalenia, winien przekazać temu trybunałowi akta zebrane w tej sprawie i postępować według kanonów prawa karnego z wykluczeniem apelacji.

Kan. 502 – Wskutek prawnego wydalenia, z wykluczeniem tego, o czym w kan. 497, mocą samego prawa ustają wszelkie więzy oraz obowiązki wynikające z profesji monastycznej, a jeżeli członek posiadał święcenia, należy zachować kan. 494.

Kan. 503 – § 1. Kto zgodnie z prawem opuszcza monaster lub został z niego prawnie wydalony, nie może się od niego niczego domagać za jakąkolwiek pracę w nim wykonaną.

§ 2. Jednakże monaster winien zachować słuszność i miłość wobec członka, który z niego występuje.

Artakuł III ZAKONY I ZGROMADZENIA

Kan. 504 – § 1. Zakonem jest wspólnota erygowana przez kompetentną władzę kościelną, której członkowie, nawet jeśli nie są mnichami, składają profesję zrównaną z profesją monastyczną.

§ 2. Zgromadzeniem jest wspólnota erygowana przez kompetentną władzę kościelną, której członkowie składają trzy śluby publiczne posłuszeństwa, czystości i ubóstwa, które jednak nie są zrównane z profesją monastyczną, ale mają własną moc według norm prawa.

Kan. 505 – § 1. Zakon jest na prawie papieskim, jeśli został erygowany przez Stolicę Apostolską lub jej dekretem za taki uznany; jest na prawie patriarszym, jeśli erygowany przez Patriarchę nie otrzymał od Stolicy Apostolskiej dekretu zatwierdzającego.

§ 2. Zgromadzenie jest:

1 ° na prawie papieskim, jeśli erygowane zostało przez Stolicę Apostolską lub za taką dekretem uznane;

2° na prawie patriarszym, jeśli zostało erygowane przez Patriarchę lub za taką uznane jego dekretem, a nie uzyskało od Stolicy Apostolskiej dekretu uznania;

3° na prawie eparchialnym, jeśli zostało erygowane przez Biskupa eparchialnego, a nie otrzymało od Stolicy Apostolskiej lub Patriarchy dekretu uznania.

§ 3. Zakon lub zgromadzenie są kleryckie, gdy z racji celu, czyli zamierzenia założyciela, ewentualnie na podstawie prawomocnego zwyczaju, pozostają pod zarządem prezbiterów, podejmują wykonywanie święceń i za takie są uznawane przez władzę kościelną.

Kan. 506 – § 1. Biskup eparchialny może erygować jedynie zgromadzenia, ale dopiero po konsultacji ze Stolicą Apostolską a w granicach terytorium Kościoła patriarchalnego może je erygować po konsultacji z Patriarchą.

§ 2. Patriarcha może erygować zakony i zgromadzenia za zgodą Stałego Synodu i po konsultacji ze Stolicą Apostolską.

§ 3. W granicach terytorium Kościoła patriarchalnego zgromadzenie na prawie eparchialnym, które rozciąga się na liczne eparchie tego samego terenu, może zostać uznane jako zgromadzenie na prawie patriarszym dekretem Patriarchy i za zgodą Stałego Synodu, po konsultacji z zainteresowanymi.

Kan. 507 – § 1. Zakon, nawet na prawie patriarszym, prawnie erygowany, chociażby posiadał tylko jeden dom, może być zniesiony tylko przez Stolicę Apostolską której również zastrzeżona jest decyzja odnośnie do dóbr zniesionego zakonu z zachowaniem woli fundatorów.

§ 2. Zgromadzenie na prawie patriarszym lub eparchialnym, prawnie erygowane, chociażby posiadało tylko jeden dom, może znieść, poza Stolicą Apostolską Patriarcha w granicach terytorium swojego Kościoła, po konsultacji z zainteresowanymi oraz po uzyskaniu zgody Stałego Synodu i Stolicy Apostolskiej.

Kan. 508 – § 1. Przez prowincję rozumie się część tego samego zakonu lub zgromadzenia składającą się z kilku domów i zarządzaną bezpośrednio przez wyższego przełożonego.

§ 2. Podział zakonu lub zgromadzenia na prowincje, łączenie prowincji, dokonywanie zmian w ich granicach, znoszenie i erygowanie nowych należy do władzy określonej zgodnie ze statutami zakonu lub zgromadzenia.

§ 3. Decyzja dotycząca dóbr zniesionej prowincji, zachowując sprawiedliwość i wolę fundatorów należy, o ile statuty inaczej nie zastrzegają do Synaksy generalnej lub w przypadku naglącej konieczności do przełożonego generalnego za zgodą jego rady.

Kan. 509 – § 1. Do ważnego erygowania domu zakonu lub zgromadzenia potrzeba pisemnej zgody Biskupa eparchialnego, a jeżeli chodzi o erygowanie pierwszego domu zakonu lub zgromadzenia na prawie patriarszym w jakiejś eparchii, wymagana jest w granicach terytorium Kościoła patriarchalnego zgoda Patriarchy; lub, w pozostałych przypadkach, Stolicy Apostolskiej.

§ 2. Odnośnie do domów zakonów i zgromadzeń zachowuje ważność treść kan. 437.

Kan. 510 – Dom zakonu lub zgromadzenia może być ważnie zniesiony jedynie za zgodą Biskupa eparchialnego; zniesienie zaś jedynego domu zakonu lub zgromadzenia jest zarezerwowane tej władzy, której według kan. 507przysługuje zniesienie zakonu lub zgromadzenia.

Kan. 511 – § 1. Przełożeni oraz Synaksy posiadają w zakonach i kongregacjach władzę określoną prawem wspólnym i statutami.

§ 2. Natomiast w zakonach i zgromadzeniach kleryckich na prawie papieskim lub patriarszym przełożeni i Synaksy posiadają ponadto władzą rządzenia, w zakresie zewnętrznym, jak i wewnętrznym, według norm statutów.

Kan. 512 – § 1. Synaksa generalna, która zgodnie ze statutami jest władzą najwyższą powinna być powołana w ten sposób, ażeby reprezentując cały zakon lub zgromadzenie, stała się prawdziwym znakiem jego jedności w miłości.

§ 2. Nie tylko prowincje i domy, lecz także każdy członek może w sposób wolny, określony statutami, przesłać do Synaksy generalnej swoje życzenia.

Kan. 513 – § 1. Do ważnego mianowania lub wyboru członków na urząd przełożonego wymaga się upływu odpowiedniego czasu od złożenia profesji wieczystej, określonego statutami, a jeśli chodzi o wyższych przełożonych, powinno upłynąć przynajmniej 10 lat od pierwszej profesji.

§ 2. Jeżeli idzie o przełożonego generalnego, do ważności wyboru wymaga się nadto, aby ukończył przynajmniej 35 lat życia.

Kan. 514 – § 1. Przełożeni winni być ustanawiani na określony i odpowiedni czas, chyba że w przypadku przełożonego generalnego statuty stanowią co innego.

§ 2. Mogą być jednak odwołani z urzędu przed upływem oznaczonego czasu lub przeniesieni na inny urząd z przyczyn i w sposób określony w statutach.

§ 3. Statuty powinny zadbać przez odpowiednie normy, aby członkowie nie byli przełożonymi bez przerwy przez nazbyt długi czas.

Kan. 515 – § 1. Przełożonego generalnego wyznacza się przez wybór zgodny z normami statutów.

§ 2. Pozostali przełożeni winni być wyznaczani zgodnie z przepisami statutów, tak jednak, że – gdy są wybierani – wymagają zatwierdzenia kompetentnego przełożonego wyższego; jeśli zaś są mianowani, wcześniej powinna mieć miejsce odpo­wiednia konsultacja.

§ 3. Podczas wyborów należy dokładnie zachować normy kanonów 947 -960 oraz kanonu 445.

Kan. 516 – § 1. W zakonach i zgromadzeniach, dla zarządzania doczesnymi dobrami, powinni być ekonomowie: ekonom generalny, zarządzający dobrami całego zakonu lub zgromadzenia, ekonom prowincjalny w prowincji i ekonom lokalny w poszczególnym domu wypełniają swoje obowiązki pod kierownictwem przełożonego.

§ 2. Urzędu ekonoma generalnego i ekonoma prowincjalnego nie może wypełniać osobiście przełożony wyższy; urząd zaś ekonoma lokalnego lepiej jest oddzielić od urzędu przełożonego, ale jeżeli wymaga tego potrzeba, można go z nim połączyć.

§ 3. Jeżeli statuty nie mówią nic o sposobie wybierania ekonoma, mianuje go przełożony wyższy za zgodą swojej rady.

Kan. 517 – § 1. Do ważnego przyjęcia do nowicjatu w zakonie lub zgromadzeniu wymaga się ukończonych 17 lat życia; ponadto co do pozostałych wymogów przyjęcia do nowicjatu należy zachować kanony 448,450,452 i 454.

§ 2. Do nowicjatu instytutu zakonnego innego Kościoła sui iuris, nikt nie może legalnie być przyjętym bez pozwolenia Stolicy Apostolskiej, chyba że chodzi o kandydata przeznaczonego dla prowincji lub domu, o którym w kan. 432, własnego Kościoła.

Kan. 518 – Przed przyjęciem do nowicjatu kandydat powinien być odpowiednio przygotowany pod specjalną opieką doświadczonego zakonnika w czasie i w sposób określony statutami.

Kan. 519 -Zgodnie ze statutami, prawo przyjmowania kandydatów do nowicjatu należy do wyższych przełożonych, z zachowaniem kan. 453 § § 2 i 3.

Kan. 520 – Nowicjat rozpoczyna się w sposób przepisany statutami.

Kan. 521 – Erygowanie, przeniesienie i zniesienie miejsca nowicjatu ma być dokonane pisemnym dekretem przełożonego generalnego za zgodą jego rady.

Kan. 522 – § 1. Do ważności nowicjatu wymaga się, by był odbyty w domu, w którym znajduje się siedziba nowicjatu; w specjalnych przypadkach i na zasadzie wyjątku, przełożony generalny za zgodą swojej rady może zezwolić, aby nowicjusz odbywał nowicjat w innym domu tego samego zakonu lub zgromadzenia pod kierownictwem jakiegoś doświadczonego zakonnika, który pełni rolę magistra nowicjuszy.

§ 2. Wyższy przełożony może zezwolić, aby zespół nowicjuszy przebywał przez pewien okres czasu w innym domu własnego zakonu lub zgromadzenia, przez niego oznaczonym.

Kan. 523 – § 1. Do ważności nowicjatu wymaga się, aby trwał bez przerwy pełny i ciągły rok; nieobecność zaś, mniejsza od trzech miesięcy, czy to ciągła, czy przerywana, nie narusza ważności, ale czas brakujący, wynoszący ponad 15 dni, powinien być uzupełniony, chociażby był poświęcony ćwiczeniom apostolskim dla zakończenia kształcenia nowicjuszy.

§ 2. Jeśli statuty ustanawiają dłuższy okres nowicjatu, nie jest on konieczny do ważności profesji.

Kan. 524 – § 1. Przełożonym wychowania nowicjuszy jako magister jest według statutów członek odznaczający się roztropnością, miłością, pobożnością, wiedzą, a także żyjący w karności zakonnej od przynajmniej 10 lat po profesji, a jeżeli zakon lub zgromadzenie są kleryckie, posiadający święcenia prezbiteratu.

§ 2. Magistrowi w razie potrzeby można przydzielić współpracowników podległych mu w zakresie kierowania nowicjatem i wychowania nowicjuszy.

§ 3. Troska o wychowanie nowicjuszy należy wyłącznie do magistra i do niego należy także kierowanie nowicjatem, stąd nikomu nie wolno ingerować, z jakiejkolwiek przyczyny, z wyjątkiem tych przełożonych, którym pozwalają na to statuty, oraz wizytatorów; w tym zaś, co dotyczy karności zakonnej całego domu, magister, jak i nowicjusze, podlegają przełożonemu.

§ 4. Nowicjusz podlega władzy magistra oraz przełożonych i zobowiązany jest wobec nich do posłuszeństwa.

Kan. 525 – § 1. Odnośnie do zakonów i zgromadzeń zachowują ważność przepisy kanonów 459-461.

§ 2. Przed złożeniem profesji czasowej, nowicjusz na cały czas jej trwania, powinien w sposób wolny przekazać wybranej osobie zarządzanie swoimi dobrami posiadanymi aktualnie i uzyskanymi w przyszłości oraz zadysponować ich użytkowaniem i korzystaniem z dochodów.

Kan. 526 – § 1. Profesja czasowa trzech ślubów posłuszeństwa, czystości i ubóstwa winna być składana na czas określony statutami.

§ 2. Profesja ta, według statutów, może być kilkakrotnie odnawiana, tak jednak, aby trwała nie krócej niż trzy lata i nie dłużej niż sześć lat.

Kan. 527 – Do ważności profesji czasowej wymaga się, aby:

1 ° nowicjat został ważnie odbyty;

2° nowicjusz został dopuszczony do złożenia profesji przez kompetentnego przełożonego, według statutów i za zgodą jego rady oraz by profesję przyjął tenże przełożony osobiście lub przez kogoś innego;

3° profesja była wyraźna oraz złożona lub przyjęta złożona bez przymusu, ciężkiej bojaźni lub podstępu;

4° dopełniono pozostałych wymogów ważności profesji zawartych w statutach.

Kan. 528 – Członek po ślubach czasowych posiada ten sam obowiązek przestrzegania statutów co członek o ślubach wieczystych; nie posiada głosu czynnego i biernego, chyba że statuty wyraźnie zastrzegają inaczej.

Kan. 529 – § 1. Profesja czasowa czyni akty przeciwne ślubom niegodziwymi, ale nie czyni ich nieważnymi.

§ 2. Profesja ta nie czyni zakonnika niezdolnym do posiadania prawa własności dóbr ani nabywania innych; nie godzi się jednak członkowi zrzekać się przez akt między żyjącymi prawa do tych dóbr pod tytułem darmowym.

§ 3. Cokolwiek zaś członek o ślubach czasowych nabywa własnym staraniem albo ze względu na zakon czy zgromadzenie, nabywa sam zakon czy zgromadzenie; domniemywa się, że zakonnik nabywa ze względu na zakon czy zgromadzenie, chyba że prawnie udowodni się coś przeciwnego.

§ 4. Zmianę dyspozycji lub odstąpienia, o czym jest w kan. 525 § 2, członek po ślubach czasowych może dokonać nie samodzielnie, ale za zgodą wyższego przełożonego, byleby zmiana nie dotyczyła znacznej części dóbr na korzyść zakonu lub zgromadzenia; przez odejście zaś z zakonu lub zgromadzenia takie odstąpienie i rozdysponowanie traci swoją moc.

§ 5. Jeśli członek po ślubach czasowych zaciągnął długi i zobowiązania, sam powinien być odpowiedzialnym, chyba że sprawę zakonu lub zgromadzenia prowadził za zgodą przełożonego.

§ 6. Po złożeniu profesji czasowej, mocą samego prawa, wakują wszelkie urzędy profesa.

Kan. 530 – Członkowie w zgromadzeniach, przynajmniej przed złożeniem profesji wieczystej, mają sporządzić w sposób wolny testament, ważny również według prawa świeckiego.

Kan. 531 – Poprzez profesję wieczystą członek przyjmuje ostatecznie stan zakonny, traci własną eparchię i pełnoprawnie zostaje włączony do zakonu lub zgromadzenia.

Kan. 532 – Do ważności profesji wieczystej, oprócz wymogów określonych w kan. 464, wymaga się uprzedniej profesji czasowej z zachowaniem przepisu kan. 526.

Kan. 533 – W zakonach profesja wieczysta jest zrównana z wieczystą profesją monastyczną, dlatego odnoszą się do niej kan. 466 — 468.

Kan. 534 – W zgromadzeniach:

1° kanoniczne skutki profesji wieczystej pozostają takie same jak skutki określone w kan. 529 dla profesji czasowej, chyba że inaczej zastrzega prawo wspólne;

2° przełożony wyższy za zgodą swojej rady może na prośbę członka po ślubach wieczystych pozwolić na odstąpienie swoich dóbr, zachowując normy roztropności;

3° Synaksa generalna może wprowadzić do statutów, o ile jest to wskazane, obowiązek zrzeczenia się majątku przez członka w przeszłości lub w przyszłości nabytego, czego jednak nie można dokonać przed profesją wieczystą.

Kan. 535 – § 1. Przy składaniu każdej profesji należy zachować przepisy statutów.

§ 2. W archiwum zakonu lub zgromadzenia należy przechowywać dokument złożenia profesji podpisany przez samego składającego i przez tego, kto przyjmował profesję, także przez delegacją; jeśli chodzi o profesją wieczystą przełożony wyższy powinien jak najprędzej powiadomić o niej proboszcza, u którego zapisany został chrzest członka.

Kan. 536 – § 1. Sposób kształcenia członków określają statuty, z zachowaniem kan. 471 § 1.

§ 2. Kształcenie członków przeznaczonych do święceń powinno ponadto odbywać się według programu kształcenia duchownych, o którym w kan. 330, w miejscu studiów zakonu czy zgromadzenia zatwierdzonym przez Synaksą generalną lub przez wyższych przełożonych według statutów; jeżeli zaś możliwe jest posiadanie własnej siedziby studiów według kan. 340 § 1, członkowie powinni kształcić się pod kierownictwem doświadczonego moderatora w innym seminarium lub w wyższym instytucie studiów zatwierdzonym przez władzę kościelną.

Kan. 537 – § 1. Wyżsi przełożeni według statutów mogą wystawić dymisorie do święceń członkom o ślubach wieczystych.

§ 2. Biskupem, do którego przełożony powinien przesłać dymisorie, jest Biskup eparchialny miejsca, gdzie kandydat do święceń ma stałe zamieszkanie; do innego Biskupa zaś, jeżeli udzielił pozwolenia Biskup eparchialny albo jeżeli jest Biskupem innego Kościoła sui iuris niż kandydat, albo jest nieobecny, albo wreszcie, jeżeli stolica eparchialna wakuje, a zarządza nią osoba nie wyświęcona na Biskupa, należy koniecznie powiadomić o tym w poszczególnych przypadkach Biskupa udzielającego święceń poprzez autentyczny dokument kurii eparchialnej.

Kan. 538 – § 1. W poszczególnych domach zakonów czy zgromadzeń, Liturgię Godzin należy sprawować według przepisów statutów i prawnych zwyczajów.

§ 2. Przełożeni niech zadbają aby wszyscy członkowie zgodnie ze statutami wypełniali przepisy kan. 473 § 2.

§ 3. Członkowie zakonów i zgromadzeń powinni często przystępować do sakramentu pokuty z zachowaniem 474 § 2.

Kan. 539 – § 1. Przełożeni niech zadbają aby członkowie mieli odpowiednich spowiedników.

§ 2. Spowiednicy w zakonach i zgromadzeniach kleryckich na prawie papieskim lub patriarszym powinni być wyznaczeni przez wyższego przełożonego, według statutów; w innych przypadkach przez Hierarchę miejsca po wysłuchaniu przełożonego, który powinien uprzednio skonsultować się z zainteresowaną wspólnotą.

Kan. 540 – Co do stroju członków, należy przestrzegać postanowień zawartych w statutach, a poza własnym domem także norm Biskupa eparchialnego.

Kan. 541 -Normy dotyczące klauzury określają, zgodnie z własnym charak­terem, statuty poszczególnych zakonów i zgromadzeń, zachowując prawa przełożonych, także lokalnych do zezwolenia per modum actus i ze słusznej przyczyny na inne rozwiązanie.

Kan. 542 – Przełożeni powinni się troszczyć, aby członkowie przez nich wyznaczeni, zwłaszcza w eparchii, w której przebywają w swych własnych kościołach i poza nimi, z zachowaniem charakteru instytutu i karności zakonnej, chętnie nieśli pomoc, jeśli Hierarcha miejsca lub proboszcz potrzebują jej dla zaradzenia potrzebom chrześcijan.

Kan. 543 – Członek zakonu lub zgromadzenia, który jest proboszczem, pozostaje związany ślubami i pozostałymi obowiązkami swojej profesji, a także statutami, o ile ich zachowanie da się pogodzić z obowiązkami jego urzędu; co do karności zakonnej podlega przełożonemu, w tym zaś, co należy do urzędu proboszcza, także w prawach i obowiązkach zrównany jest z innymi proboszczami i w ten sam sposób podlega Biskupowi eparchialnemu.

Kan. 544 – § 1. W granicach terytorium Kościoła patriarchalnego, członek może ważnie przejść do innego instytutu zakonnego za pisemną zgodą Patriarchy i za zgodą własnego przełożonego generalnego oraz przełożonego generalnego zakonu lub zgromadzenia, do którego chce się przenieść, albo, jeżeli chodzi o przejście do monasteru – przełożonego monasteru sui iuris; dla wyrażenia takiej zgody, przełożeni potrzebują uprzednio uzyskać zgodę swojej rady, albo, jeżeli dotyczy to monasteru – Synaksy.

§ 2. Członek może ważnie przejść ze zgromadzenia na prawie eparchialnym do innego instytutu zakonnego na prawie eparchialnym za pisemną zgodą Biskupa eparchialnego miejsca, gdzie znajduje się główny dom instytutu zakonnego, do którego dokonuje przejścia, po konsultacji z przełożonym generalnym zgromadzenia, z którego dokonuje się przejście oraz za wiedzą przełożonego generalnego zgromadzenia lub przełożonego monasteru sui iuris, z którego dokonuje się przejście; dla wyrażenia takiej zgody przełożeni potrzebują uprzednio uzyskać zgodę swojej rady lub, jeżeli dotyczy to monasteru – Synaksy.

§ 3. W pozostałych przypadkach członek nie może ważnie przejść do innego instytutu zakonnego bez zgody Stolicy Apostolskiej.

§ 4. Do ważnego przejścia do instytutu zakonnego innego Kościoła sui iuris wymagana jest zgoda Stolicy Apostolskiej.

Kan. 545 – § 1. Przechodzący powinien odbyć w całości nowicjat, chyba że przełożony generalny lub przełożony monasteru sui iuris, obaj za zgodą swojej rady, skróci ze szczególnych przyczyn czas nowicjatu, lecz nie poniżej sześciu miesięcy; podczas trwania nowicjatu on sam podlega tylko przełożonym i magistrowi nowicjatu nowego instytutu zakonnego, także na mocy ślubu posłuszeństwa.

§ 2. Po ukończeniu nowicjatu przechodzący, który jest już profesem o ślubach wieczystych, składa publiczną profesję wieczystą według przepisów statutów nowego instytutu zakonnego, przez którą to profesję zostaje całkowicie włączony do nowego instytutu oraz, jeżeli jest duchownym, jako duchowny nabywa do niego przynależność; kto zaś był dotąd profesem o ślubach czasowych, w ten sam sposób składa profesję czasową, zachowując ją przynajmniej przez trzy lata, chyba że całe trzy lata spędził w nowicjacie monasteru sui iuris, do którego przeszedł.

§ 3. Jeżeli zakonnik nie składa profesji w nowym instytucie zakonnym, powinien powrócić do poprzedniego, chyba że tymczasem upłynął okres trwania profesji.

§ 4. Co do dóbr i posagu należy zachować kan. 488 § 4.

Kan. 546 — § 1. Profes o ślubach czasowych po upływie okresu profesji może swobodnie opuścić instytut zakonny.

§ 2. Kto podczas trwania ślubów czasowych z ważnej przyczyny prosi o możliwość opuszczenia zakonu lub zgromadzenia, może otrzymać od przełożonego generalnego, za zgodą jego rady, indult definitywnego odejścia z zakonu lub zgromadzenia oraz powrócenia do życia świeckiego ze skutkami, o których mówi kan. 493; w kongregacjach na prawie eparchialnym do ważności indultu potrzeba zatwierdzenia go przez Biskupa eparchialnego miejsca, gdzie znajduje się główny dom tego zgromadzenia.

Kan. 547 – § 1. Przełożony wyższy, ze słusznej przyczyny, po konsultacji ze swoją radą może nie dopuścić członka o ślubach czasowych do odnowienia ślubów lub do złożenia profesji wieczystej.

§ 2. Choroba fizyczna lub psychiczna, nabyta nawet po złożeniu profesji czasowej, która zdaniem biegłych – czyni członka o ślubach czasowych niezdolnym do podjęcia życia zakonnego, stanowi podstawę niedopuszczenia go do odnowienia profesji czasowej lub do złożenia profesji wieczystej, chyba że choroba zaistniała na skutek zaniedbań ze strony instytutu lub pracy podjętej w instytucie.

§ 3. Jeżeli w czasie trwania ślubów czasowych członek stał się niepoczytalny, wówczas – nawet jeśli jest niezdolny do złożenia nowej profesji – nie może być wydalony z instytutu.

Kan. 548 – § 1. Indult eksklaustracyjny może wydać władza, której zakon lub zgromadzenie podlega, w porozumieniu z przełożonym generalnym wraz z jego radą eksklaustracja może być zastosowana przez tę samą władzę na prośbę przełożonego generalnego, za zgodąjego rady.

§ 2. W pozostałych sprawach dotyczących eksklaustracji należy zachować kanony 489-491.

Kan. 549 – § 1. Członek o ślubach wieczystych nie powinien prosić o indult odejścia z zakonu lub zgromadzenia i powrotu do życia świeckiego, jak tylko z najpoważniejszych przyczyn; prośbę swoją winien skierować do przełożonego generalnego, który ma ją przesłać do kompetentnej władzy, dołączając opinię własną oraz swojej rady.

§ 2. Tego rodzaju indult w zakonach jest zarezerwowany Stolicy Apostolskiej; w zgromadzeniach zaś oprócz Stolicy Apostolskiej wydać go mogą:

1° Patriarcha dla wszystkich członków, którzy mają stałe miejsce zamieszkania w granicach terytorium Kościoła, którym kieruje, po konsultacji z Biskupem eparchialnym, jeżeli jest to zgromadzenie na prawie eparchialnym;

2° Biskup eparchialny eparchii, w której członek ma stałe miejsce zamieszkania, o ile chodzi o zgromadzenie naprawie eparchialnym.

§ 3. Indult odejścia z zakonu lub zgromadzenia ma takie same skutki kanoniczne, jakie ustanowiono w kan. 493; do członka zaś, posiadającego święcenia, odnosi się ponadto kan. 494.

Kan. 550 – Członek, który bezprawnie przebywa poza domem własnego zakonu lub zgromadzenia z zamiarem uwolnienia się spod władzy przełożonych, winien być usilnie przez nich poszukiwany; jeśli zaś, w czasie przepisanym przez statuty nie powróci, zgodnie z prawem powinien być ukarany lub nawet wydalony.

Kan. 551 – Przepisy kan. 497 i 498, dotyczące wydalenia lub usunięcia stosują się także do członków zakonów lub zgromadzeń; kompetentną władzą zaś jest wyższy przełożony po konsultacji ze swoją radą, a jeśli chodzi o usunięcie – za zgodą swojej rady; jeżeli zwłoka grozi niebezpieczeństwem, a czas nie pozwala udać się do wyższego przełożonego, może dokonać tego także przełożony miejsca, za zgodą swój ej rady, z obowiązkiem natychmiastowego powiadomienia o tym fakcie przełożonego wyższego.

Kan. 552 – § 1. Członek o ślubach czasowych może być wydalony przez przełożonego generalnego za zgodą jego rady, chyba że w statutach wydalenie zastrzeżone jest Biskupowi eparchialnemu lub innej władzy, której zakon lub zgromadzenie podlega.

§ 2. Przed wydaniem decyzji o wydaleniu należy, oprócz innych możliwych warunków przepisanych w statutach, przestrzegać:

1 ° powody wydalenia muszą być poważne, a po stronie członka także – zewnętrzne i zawinione;

2° dostateczną przyczyną wydalenia jest brak zakonnego ducha, który może być zgorszeniem dla innych, jeżeli ponowne napomnienie wraz ze zbawienną pokutą okazały się nieskuteczne;