Jan Paweł II
WPŁYW DUCHA ŚWIĘTEGO NA ŻYCIE KONSEKROWANE
Audiencja generalna, Rzym, Aula Pawła VI, 22 marca 1995 r.
W Konstytucji dogmatycznej o Kościele Sobór Watykański II stwierdza, że życie konsekrowane w swych różnorodnych formach ukazuje «nieograniczoną moc Ducha Świętego działającego przedziwnie w Kościele» (Lumen gentium, 44). Również soborowy Dekret o przystosowanej odnowie życia zakonnego podkreśla, że «natchnienie Ducha Świętego» dało początek zarówno życiu pustelniczemu, jak i tworzeniu «rodzin zakonnych, które Kościół chętnie objął swą powagą i zatwierdził» (por. Perfectae caritatis, 1).
Duchowość zaangażowania zakonnego, ożywiająca wszystkie instytuty życia konsekrowanego, opiera się w sposób wyraźny na Chrystusie, na Jego Osobie, na Jego życiu dziewiczym i ubogim, uwieńczonym przez złożenie całkowitej ofiary z siebie za braci, w doskonałym posłuszeństwie Ojcu. Jest to jednak duchowość w ściślejszym znaczeniu tego słowa, czyli pewne ukierunkowanie będące dziełem Ducha Świętego. Pójście za Chrystusem w ubóstwie, czystości i posłuszeństwie nie byłoby bowiem możliwe bez natchnienia Ducha Świętego, sprawcy każdego wewnętrznego postępu i dawcy wszelkich łask w Kościele. «Pobudzone miłością, rozlaną przez Ducha Świętego w ich sercach», osoby konsekrowane — jak mówi Sobór — «coraz bardziej żyją dla Chrystusa i dla Jego Ciała, którym jest Kościół» (por. tamże).
W życiu zakonnym i w każdej formie życia konsekrowanego działa suwerennie i decydująco Duch Święty, czego wrażliwe dusze mogą doświadczyć w sposób trudny do wyrażenia dzięki pewnej konnaturalności, którą tworzy miłość Boża, jak powiedziałby św. Tomasz (por. Summa Theol., II-II, q. 45, a. 2).
Kiedy w swym Kościele Jezus Chrystus powołuje mężczyzn lub kobiety, by poszli za Nim, Jego głos i Jego przyciągająca siła dają się rozpoznać dzięki wewnętrznemu działaniu Ducha Świętego, którego zadaniem jest ułatwienie zrozumienia tego powołania i wzbudzenie pragnienia, by udzielić na nie odpowiedzi przez całkowite poświęcenie życia Chrystusowi i Jego królestwu. To On rozwija w tajnikach duszy łaskę powołania, przygotowując drogę, na której ta łaska będzie mogła osiągnąć swój cel. To On jest głównym wychowawcą powołań. To On prowadzi dusze konsekrowane drogami doskonałości. To On wzbudza wielkoduszność, cierpliwość oraz wierność każdego i wszystkich.
Duch Święty działa nie tylko w każdej duszy, lecz również wtedy, gdy powstają wspólnoty osób konsekrowanych: podkreśla to sam Sobór Watykański II (por. Perfectae caritatis, 1). Tak było w przeszłości, tak jest również i dziś. Duch Święty zawsze obdarzał i wciąż obdarza niektóre osoby charyzmatem założycieli. Zawsze sprawia, że wokół założyciela lub założycielki gromadzą się osoby, które dostrzegają wartość obranej przez niego lub przez nią formy życia konsekrowanego, nauczania, ideału, miłości, nauki lub duszpasterstwa. Duch Święty tworzy zawsze i pogłębia harmonię wśród osób należących do zgromadzenia i pomaga im rozwijać wspólne życie ożywiane miłością, zgodnie ze szczególnymi cechami charyzmatu założyciela i jego wiernych towarzyszy. Dodaje otuchy fakt, że za sprawą Ducha Świętego również w czasach dzisiejszych powstały w Kościele nowe formy wspólnot oraz nowe doświadczenia w dziedzinie życia konsekrowanego.
Z drugiej strony należy przypomnieć, że to Duch Święty kieruje w Kościele poczynaniami władz, które są odpowiedzialne za przyjmowanie i kanoniczne uznanie wspólnot dusz konsekrowanych, po przebadaniu, ewentualnym ulepszeniu i wreszcie zatwierdzeniu ich konstytucji (por. Lumen gentium, 45), a następnie dodają im otuchy, wspierają i nierzadko inspirują ich działalność. Ileż nowych inicjatyw, ileż nowych instytutów i nowych parafii, ileż wypraw misyjnych ma swoje źródło, mniej lub bardziej znane, w prośbach lub wskazaniach, które pasterze Kościoła skierowali do założycieli i wyższych przełożonych instytutów!
Często działanie Ducha Świętego rozwija, a nawet wzbudza charyzmaty zakonników poprzez hierarchię. W każdym wypadku posługuje się nią, by zagwarantować rodzinom zakonnym ukierunkowanie zgodne z wolą Bożą i nauką Ewangelii.
A ponadto: Duch Święty wywiera swój wpływ na kandydatów do życia konsekrowanego w trakcie ich formacji. To On tworzy w Chrystusie harmonijną jedność wszystkich elementów duchowych, apostolskich, doktrynalnych i praktycznych, które Kościół uważa za nieodzowne, aby osiągnąć dobrą formację, (por. Potissimum institutioni, Wskazania na temat formacji w instytutach zakonnych).
To Duch Święty pozwala zrozumieć zwłaszcza ewangeliczną radę czystości, ukazując jej wartość poprzez wewnętrzne oświecenie, które wychodzi poza zwykłe możliwości ludzkiego rozumu (por. Mt 19, 10-12). To On budzi w duszach pragnienie radykalnego oddania się Chrystusowi na drodze celibatu. To dzięki Niemu «osoba konsekrowana przez śluby zakonne stawia w centrum swego życia uczuciowego bardziej bezpośrednią relację z Bogiem za pośrednictwem Chrystusa in Spiritu, jako owoc ewangelicznej rady czystości» (Potissimum institutioni, 13).
Również w pozostałych dwóch radach ewangelicznych Duch Święty pozwala doświadczyć swej twórczej mocy. Nie tylko daje siłę potrzebną, by wyrzec się dóbr ziemskich i płynących z nich korzyści, lecz kształtuje w sercu ducha ubóstwa i wpaja pragnienie poszukiwania skarbu niebieskiego bardziej niż dóbr materialnych. Udziela również światła potrzebnego do sądu wiary, by w woli przełożonych rozpoznać tajemniczą wolę Bożą i by w praktykowaniu posłuszeństwa rozeznać pokorną lecz wielkoduszną współpracę w wypełnieniu zbawczego planu.
Jako dusza Mistycznego Ciała, Duch Święty jest duszą każdego życia wspólnotowego. Rozwija wszystkie priorytety miłości, które mogą sprzyjać jedności i pokojowi w życiu wspólnym. Sprawia, że słowo i przykład Chrystusa w tym, co dotyczy miłości braterskiej stają się mocą działającą w sercach, jak powiedział św. Paweł (por. Rz 5, 5). Jego łaska powoduje, że w postępowaniu osób konsekrowanych ujawnia się miłość cichego i pokornego Serca Jezusa, Jego postawa służby i Jego heroiczne przebaczenie.
Nieustanne oddziaływanie Ducha Świętego jest równie konieczne, by osoby konsekrowane mogły wytrwać w modlitwie i w ścisłym zjednoczeniu z Chrystusem. Duch Święty budzi pragnienie bliskiego kontaktu z Bogiem, pogłębia upodobanie w modlitwie, coraz bardziej pociąga do Osoby Chrystusa, Jego słowa i przykładu Jego życia.
Tchnienie Ducha Świętego ożywia również apostolską misję osób konsekrowanych zarówno w aspekcie indywidualnym, jak i wspólnotowym. Historyczny rozwój życia zakonnego, charakteryzujący się wzrostem zaangażowania w misję ewangelizacyjną potwierdza, że Duch Święty wspiera misyjny trud rodzin zakonnych w Kościele.
Osoby konsekrowane winny z kolei wyrabiać w sobie postawę otwartości na natchnienia i działanie Ducha Świętego, pogłębiać jedność z Nim, modlić się do Niego nieustannie o coraz obfitsze dary, a jednocześnie powierzać się Jego inicjatywie. Oto droga dobrze poznana przez świętych pasterzy i doktorów Kościoła, którzy czerpali z nauki Jezusa i apostołów. Jest to droga świętych założycieli i założycielek, którzy dali początek tylu wielorakim formom wspólnoty, z których zrodziły się różne duchowości: bazyliańska, augustiańska, benedyktyńska, franciszkańska, dominikańska, karmelitańska i wiele innych: doświadczenia, drogi i szkoły, które świadczą o bogactwie charyzmatów Ducha Świętego i pozwalają — wieloma drogami — dotrzeć do jedynego pełnego Chrystusa, w jedynym Kościele.
Do grupy chorwackich inwalidów wojennych
Po wygłoszeniu katechezy Papież pozdrowił grupy przybyłe z różnych krajów. Zwracając się do pielgrzymów z Chorwacji, wśród których było 310 inwalidów wojennych, powiedział:
Serdecznie pozdrawiam drogich pielgrzymów chorwackich. Witajcie! W sposób szczególny pozdrawiam liczną grupę inwalidów wojennych — świadków wielkiej tragedii, która od zbyt długiego czasu sieje śmierć i niszczy wszystkie formy współżycia społecznego w Bośni i Hercegowinie oraz w Chorwacji, stwarzając zagrożenie dla całej południowo-wschodniej części Europy.
Moi drodzy, prosząc Boga o błogosławieństwo dla was i dla waszych rodzin, zranionych razem z wami, zachęcam was, byście stali się apostołami przebaczenia i pojednania, trwając w wierze katolickiej i jednocząc się wokół swojego biskupa.
Najświętszej Maryi Pannie, Matce Bolesnej, zawierzam wielkie cierpienia waszego ludu i jego nieustanne wołanie o pokój oparty na sprawiedliwości.
Niech będą pochwaleni Jezus i Maryja!
Do Polaków uczestniczących w audiencji generalnej:
Katecheza dzisiejsza dotyczyła w dalszym ciągu tematu życia konsekrowanego, nie tyle od strony człowieka, to znaczy od strony osoby zakonnej czy też wspólnoty męskiej lub żeńskiej, co od strony działalności Ducha Świętego. To wszystko jest Jego dziełem: zarówno powstawanie poszczególnych wspólnot, zakonów, zgromadzeń, instytutów od czasów najdawniejszych, od czasów pustelników egipskich, poprzez wielkie zakony średniowieczne, aż do naszych dni. Jego dziełem jest też powołanie zakonne, jego dziełem jest także stanowisko Kościoła i troska Kościoła, czuwanie Kościoła nad autentycznym życiem zakonnym na całym świecie. Za to dzieło trzeba mu dziękować, a przede wszystkim trzeba gorąco prosić, ażeby nie ustawała gotowość pójścia za działaniem Ducha Świętego, który powołuje, który prowadzi, który uświęca.
Ten wiatr, który towarzyszy naszej dzisiejszej audiencji na placu św. Piotra, w szczególny sposób uzmysławia nam zesłanie Ducha Świętego — Zielone Świątki. Niech on będzie symbolem tego tchnienia, które ożywia dusze, uświęca je i prowadzi wszystkimi drogami do Chrystusa, w szczególności drogą powołania zakonnego. Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!
L’Osservatore Romano, wydanie polskie, 1995 nr 5 (171) s. 35-37
Copyright © Konferencja Episkopatu Polski