Jan Paweł II
KAPŁANI ZAKONNI
Audiencja generalna, Rzym, 15 lutego 1995 r.
Między kapłaństwem a życiem zakonnym istnieją ścisłe związki. Faktycznie, na przestrzeni wieków widoczny jest wzrost liczby kapłanów zakonnych. W większości wypadków są to mężczyźni, którzy po wstąpieniu do instytutu zakonnego przyjęli święcenia kapłańskie; mniej liczne — choć równie znaczące — są przypadki kapłanów inkardynowanych w diecezji, którzy następnie wstępują do instytutu zakonnego. W obu przypadkach widzimy, że bardzo często w życiu konsekrowanym powołaniu do męskiego instytutu zakonnego towarzyszy powołanie do posługi kapłańskiej.
Możemy postawić następujące pytanie: co wnosi życie zakonne do posługi kapłańskiej i dlaczego w planach Bożych tylu mężczyzn zostaje powołanych do tej posługi w ramach życia zakonnego? Odpowiadamy, że chociaż jest prawdą, iż same święcenia kapłańskie wiążą się z konsekracją osoby, uczestnictwo w życiu zakonnym lepiej przygotowuje człowieka do przyjęcia łaski święceń i do pełniejszego odpowiadania na łączące się z nimi potrzeby. Łaska rad ewangelicznych oraz życia wspólnego sprzyja nabywaniu «świętości», której wymaga kapłaństwo ze względu na posługę wobec Ciała Chrystusowego, zarówno eucharystycznego, jak i mistycznego.
Ponadto, dążenie do doskonałości, wyróżniające i charakteryzujące życie zakonne, sprzyja wysiłkom ascetycznym mającym na celu osiągnięcie postępu w cnocie, pogłębienie wiary, nadziei, a przede wszystkim miłości, i do życia zgodnego z ideałem Ewangelii. Instytuty prowadzą odpowiednią formację, aby zakonnicy już od młodości mogli bardziej zdecydowanie zdążać drogą świętości i nabierali trwałych przekonań i przyzwyczajeń życiowych, cechujących się ewangeliczną surowością. Z takim duchowym nastawieniem mogą lepiej korzystać z łask wypływających ze święceń kapłańskich.
Jednakże śluby zakonne, choć oznaczają przyjęcie obowiązków wynikających ze święceń i posługi, mają wartość same w sobie jako odpowiedź ofiarnej miłości na dar Tego, który z nieskończoną miłością «ofiarował się dobrowolnie» za nas (por. Iz 53, 12; Hbr 9, 28). Tak więc przyjęcie celibatu nie jawi się przede wszystkim jako warunek stawiany przez diakonat lub prezbiterat, lecz jako wybór ideału, który wymaga uczynienia całkowitego daru z siebie dla Chrystusa.
Dodajmy, że przyjmując to zobowiązanie, które poprzedza święcenia, zakonnicy mogą pomóc kajdanom diecezjalnym lepiej zrozumieć i docenić wartość celibatu. Trzeba sobie życzyć, by nie wzbudzając wątpliwości co do podstaw tego wyboru, zachęcali kapłanów diecezjalnych do wierności w tej dziedzinie. Jest to piękna i święta rola eklezjalna, spełniana przez instytuty zakonne we wspólnocie chrześcijańskiej i dla jej dobra.
Przynależność do instytutu zakonnego pozwala kapłanowi przeżywać bardziej radykalnie ubóstwo ewangeliczne. Życie wspólne pozwala bowiem członkom instytutu zrezygnować z dóbr osobistych, podczas gdy kapłan diecezjalny sam musi zatroszczyć się o swoje utrzymanie. Należy więc mieć nadzieję i oczekiwać, że kapłani zakonni będą dawali coraz bardziej wyraziste świadectwo ubóstwa ewangelicznego, które z jednej strony umocni ich na drodze do doskonałej miłości, a z drugiej zachęci kapłanów diecezjalnych do poszukiwania praktycznych sposobów prowadzenia życia ubogiego, zwłaszcza poprzez dzielenie się częścią dochodów ze współbraćmi.
Wreszcie, ślub posłuszeństwa zakonników może wywierać pozytywny wpływ na postawę, jaką przyjmują pełniąc posługę kapłańską, zachęca ich do posłuszeństwa wobec przełożonych wspólnoty, która ich wspiera, do komunii ducha wiary z tymi, którzy reprezentują dla nich wolę Bożą, do szanowania władzy biskupów i papieża w spełnianiu świętej posługi. Należy więc mieć nadzieję i oczekiwać, że kapłani zakonni nie będą okazywali hierarchii kościelnej tylko formalnego posłuszeństwa, lecz lojalność, przyjaźń i gotowość do ofiarnej współpracy. Dzięki swej formacji do posłuszeństwa ewangelicznego, łatwiej mogą zwalczyć pokusy buntu, systematycznej krytyki, braku zaufania, a także rozpoznać w pasterzach odbicie boskiej władzy. Również i to stanowi cenną pomoc, którą — jak czytamy w dekrecie Soboru Watykańskiego II Christus Dominus — kapłani zakonni mogą i powinni ofiarować świętym pasterzom Kościoła tak dzisiaj, jak w przeszłości, a jeszcze bardziej w przyszłości «wobec zwiększenia się potrzeb dusz (…) i wzrostu potrzeb apostolatu» (por. n. 34).
Ponadto: poprzez swoje życie we wspólnocie kapłani zakonni mogą ukazywać miłość, która powinna ożywiać prezbiterium. Zgodnie ze słowami Chrystusa wypowiedzianymi podczas Ostatniej Wieczerzy, przykazanie wzajemnej miłości związane jest z konsekracją kapłańską. Poprzez więzy komunii zacieśniane dla doskonalenia miłości, zakonnicy mogą dawać świadectwo braterskiej miłości jednoczącej tych, którzy w imieniu Chrystusa spełniają posługę kapłańską. Jest rzeczą oczywistą, że ta braterska miłość powinna charakteryzować również ich relacje z kapłanami diecezjalnymi oraz z członkami innych instytutów. Z tego źródła może brać początek «harmonijna współpraca» zalecana przez Sobór (por. tamże, 35, 5).
Sobór utrzymuje, że zakonnicy są głębiej zaangażowani w służbę Kościołowi na mocy swej konsekracji, urzeczywistniającej się w profesji rad ewangelicznych (por. Lumen gentium, 44). Służba ta wyraża się przede wszystkim w modlitwie, uczynkach pokutnych i przykładzie własnego życia, ale także udziale «w zewnętrznych dziełach apostolatu, z zachowaniem właściwego każdemu zakonowi charakteru» (por. Christus Dominus, 33). Ze względu na to ich uczestnictwo w trosce o dusze i w dziełach apostolatu «pod władzą świętych pasterzy», kapłani zakonni «do pewnego stopnia rzeczywiście przynależą do kleru diecezjalnego» (tamże, 34), powinni więc «tak spełniać swe powinności, żeby byli biskupom pomocni» (tamże, 35, 1), lecz zachowując «ducha własnego zakonu» i dochowując wierności regule (por. tamże, 35, 2).
Należałoby sobie życzyć, by poprzez dzieło kapłanów zakonnych panowała zawsze w diecezjach i w całym Kościele jedność i zgoda, o którą prosił Jezus dla tych wszystkich, którzy pragną być, jak On, «uświęceni w prawdzie» (por. J 17, 17) i by w ten sposób zajaśniała w świecie imago Ecclesiae Caritatis!
Do Polaków uczestniczących w audiencji generalnej:
Katecheza dzisiejsza — dalszy ciąg katechez poświęconych Kościołowi, prawdzie, którą wyznajemy w Credo o Kościele, prawdzie, którą żyjemy jako chrześcijanie i jako katolicy — była w szczególny sposób poświęcona kapłanom zakonnym, którzy pracują równocześnie w diecezjach, pomagają w duszpasterstwie. Zostały ukazane szczególne związki pomiędzy życiem kapłańskim kapłanów diecezjalnych, a ślubami zakonnymi oraz w jaki sposób te śluby zakonne mogą wpłynąć na pogłębienie duchowości kapłańskiej. Równocześnie zostało ukazane, że kapłani zakonni, pracując w diecezji, podlegają biskupom, zachowując równocześnie swoją podległość w duchu ślubów zakonnych własnym przełożonym.
Ponieważ w Polsce jest bardzo wielu kapłanów zakonnych pracujących w różnych diecezjach, życzę im, ażeby w tym duchu realizowali swoje kapłaństwo i swoje powołanie zakonne.
L’Osservatore Romano, wydanie polskie, 1995 nr 5 (171) s. 30-31
Copyright © Konferencja Episkopatu Polski
