1983.04.03 – Watykan – Jan Paweł II, «In this extraordinary». List do Biskupów Stanów Zjednoczonych o odnowie życia zakonnego

Jan Paweł II

«IN THIS EXTRAORDINARY». LIST DO BISKUPÓW STANÓW ZJEDNOCZONYCH
O ODNOWIE ŻYCIA ZAKONNEGO

Watykan, 3 kwietnia 1983 r.

Rok Odkupienia wezwaniem do odnowy i nawrócenia

1. W tym Nadzwyczajnym Roku Świętym, który właśnie się rozpoczął, cały Kościół pragnie przeżywać bardziej intensywnie tajemnicę Odkupienia. Pragnie coraz wierniej odpowiadać na niezmierzoną miłość Chrystusa, Odkupiciela Świata.

W Bulli ogłaszającej Rok Święty powiedziałem, że „w odkrywaniu na nowo i w przeżywaniu sakramentalnej ekonomii Kościoła, przez którą dociera do poszczególnych ludzi i do wspólnoty łaska Boża w Chrystusie, należy widzieć głębokie znaczenie i tajemnicze piękno tego Roku…” (Aperiteportas Redemptori, 3). Jeżeli słowa te dotyczą wszystkich, to w szczególny sposób odnoszą się do każdego zakonnika i zakonnicy oraz do każdej wspólnoty zakonnej. Żywię głęboką nadzieję i o to gorąco się modlę, aby zakonnicy jak najpełniej przyjęli łaskę Odkupienia, by ogarnęła ich serca i stała się dla nich źródłem paschalnej radości i nadziei – aby Rok Święty stał się dla nich jeszcze jednym punktem wyjścia ku „nowemu życiu” (por. Rz 6, 4).

Z samej istoty swego powołania zakonnicy są głęboko związani z Odkupie­niem. Przez poświęcenie się Jezusowi Chrystusowi są oni znakiem dokonanego przezeń Odkupienia. W sakramentalnej ekonomii Kościoła są narzędziami prze­kazywania tego Odkupienia Ludowi Bożemu.

Dokonuje się to poprzez promieniowanie ich życia w zjednoczeniu z Jezusem, który nie przestaje mówić swoim uczniom: „Ja jestem krzewem winnym, wy – latoroślami” (J 15, 5). Zakonnicy umożliwiają Ludowi Bożemu nawiązanie łączności z Odkupieniem poprzez ewangeliczne i kościelne świadectwo dawane słowem i przykładem orędziu Jezusa. Ich komunia z własnym Kościołem lokalnym i Kościołem powszechnym posiada dzięki odkupieniu skuteczność nadprzyrodzoną. Doniosła współpraca jaką ofiarują wspólnocie kościelnej pomaga jej w prze­żywaniu i nieustannym uobecnianiu tajemnicy Odkupienia, zwłaszcza przez ofiarę Eucharystyczną w której dzieło Odkupienia jest wciąż na nowo aktualizowane.

Kościół ukazuje Ludowi Bożemu Rok Jubileuszowy Odkupienia jako wezwanie do odnowy i wezwanie do nawrócenia, „nie ma bowiem odnowy duchowej, która nie prowadziłaby przez pokutę-nawrócenie” (Aperite portas Redemptori, 4). Jednakże wezwanie to w szczególny sposób wiąże się z życiem zakonników i misją zakonników. Tak więc Rok Jubileuszowy dla zakonników posiada znaczenie wyjątkowe; dotyczy ich w sposób szczególny; ich miłości stawia specjalne wymagania, przypominając, jak bardzo zostali umiłowani przez Odkupiciela i Jego Kościół. Do zakonników zwłaszcza odnoszą się następujące słowa Bulli Apostolskiej: „Szczególną łaską Roku Odkupienia jest nowe odkrycie miłości Boga…” (n. 8). Z tego względu musimy jako pasterze Kościoła nieustannie głosić, że dane przez Boga powołanie zakonne związane jest z Jego osobistą miłością do każdego człowieka, do każdego zakonnika. Żywię więc najgłębszą nadzieję, że ten Święty Rok Odkupienia będzie dla życia zakonnego rzeczywiście rokiem owocnej odnowy w miłości Chrystusa.

Jeżeli wszyscy wierni mają prawo – a mają je rzeczywiście – do skarbów łaski i jeśli to prawo jest wezwaniem do odnowy w miłości, to zakonnicy mają to prawo ze szczególnego tytułu.

[Życie zakonne w Stanach Zjednoczonych darem Bożym dla Kościoła i dla kraju]

2. W czasie obecnego Jubileuszu Odkupienia będziecie w Rzymie z wizytą ad limina, będziemy więc mieli sposobność wspólnego rozważenia waszych opinii o niektórych aspektach życia zakonnego. Już teraz kieruję w sposób szczególny moje myśli ku zakonnikom Stanów Zjednoczonych. Zastanawiając się nad ich historią nad ich wspaniałym wkładem w Kościół w waszym Kraju, nad wielkim dziełem misyjnym, dokonanym przez nich na przestrzeni lat, nad wpływem, jaki wywarli na życie religijne świata, jak również nad ich szczególnymi potrzebami w chwili obecnej, jestem przekonany, że jako biskupi winniśmy nieść im zachętę i wsparcie naszej pasterskiej miłości.

Życie zakonne w Stanach Zjednoczonych było w istocie wielkim darem Bożym dla Kościoła i dla tego kraju. Od czasów kolonialnych, za sprawą łaski Bożej, wspierana zachętą i wysiłkiem biskupów ewangelizacyjna gorliwość wybitnych zakonników i zakonnic stała się pomocą dla Kościoła w dziele niesienia krajowi owoców Odkupienia. Pośród waszych pionierów znajdowali się także zakonnicy. Otworzyli oni drogę edukacji katolickiej na wszystkich poziomach nauczania, od szkoły podstawowej po uniwersytet. Wnieśli w dziedzinę szpitalnictwa ogromne możliwości tak z racji swej liczebności, jak i kompetencji. Ofiarowali nieocenioną współpracę w zakresie świadczeń społecznych. Pracując nad ugruntowaniem sprawiedliwości, miłości i pokoju, pomogli budować porządek społeczny oparty na Ewangelii, nastawiony na prowadzenie kolejnych pokoleń ku dojrzałości w Chrystusie. Świadectwo o prymacie miłości Chrystusa dawali poprzez życie poświęcone modlitwie i służbie bliźnim. Niezmierny wkład w żywotność waszej wspólnoty kościelnej wnieśli zakonnicy zakonów kontemplacyjnych. W każdym stadium swego rozwoju Kościół w waszym kraju, wyróżniający dla Stolicy Piotrowej, wiele otrzymywał od swoich zakonników: kapłanów, sióstr i braci. Zakonnicy Ameryki byli także darem dla Kościoła Powszechnego, gdyż szczodrze dzielili się z Kościołami innych narodów; na całym świecie pomagali w ewangelizowaniu ubogich i w rozpowszechnianiu Ewangelii pokoju Chrystusowego. Ta wielkoduszność była oznaką siły i żywotności waszych zakonów, podtrzymywanych przez systematyczny dopływ powołań.

[Posługa pasterska biskupów wobec zakonników]

3. Ponieważ położyłem nacisk na duszpasterski charakter Roku Świętego i na pełne włączenie się w jego obchody Kościołów lokalnych, teraz zwracam się do was, Biskupów Stanów Zjednoczonych, prosząc, abyście w ciągu obecnego Roku Świętego świadczyli szczególną posługę duszpasterską zakonnikom w waszych diecezjach i w waszym kraju. Proszę was, abyście na wszelkie możliwe sposoby pomagali im szeroko otworzyć drzwi swoich serc Odkupicielowi. Proszę, abyście wykonując swój urząd pasterski, czy to indywidualnie, czy też zjednoczeni w Konferencji Episkopatu, zachęcali zakonników, instytuty zakonne i stowarzyszenia do pełnego przeżywania tajemnicy Odkupienia: w jedności z całym Kościołem i zgodnie ze specyficznym charyzmatem ich życia zakonnego. Tę pasterską posługę można sprawować w różny sposób, lecz bezwzględnie w jej zakres wchodzi głoszenie im przez was osobiście orędzia ewangelicznego i sprawowanie z nimi Eucharystycznej Ofiary.

Oznacza to również nowe przepowiadanie całemu Ludowi Bożemu nauki Kościoła o życiu konsekrowanym. Nauka ta została wyłożona w wielkich dokumeritach Soboru Watykańskiego II, zwłaszcza w Lumen gentium i Perfectae cari-tatis. Została zaś rozwinięta w Evangelica testificatio, w przemówieniach mego poprzednika Pawła VI – a także w moich, wygłaszanych przy różnych okazjach. Ostatnio zaś duża część tego doktrynalnego bogactwa ujętego w formie syntetycznej znalazła się w nowym Kodeksie Prawa Kanonicznego, promulgowanym na początku tego roku. Istotne elementy tego bogactwa urzeczywistniane sana różne sposoby, zależnie od instytutu. Sami w kontekście rzeczywistości amerykańskiej macie do czynienia z ową bogatą różnorodnością.

Mimo to istnieją wspólne dla wszystkich form życia zakonnego elementy, które Kościół uważa za istotne. Sąto: dane przez Boga powołanie, poświęcenie się Jezusowi Chrystusowi poprzez akt kościelny – uznany przez Kościół, publiczną profesję (ślubowanie) rad ewangelicznych; stała i zatwierdzona przez Kościół for­ma życia wspólnotowego, wierność specyficznemu charyzmatowi założyciela i zdrowej tradycji, udział w misji Chrystusa przez apostolat wspólnotowy; modlitwa osobista i liturgiczna, a zwłaszcza kult Eucharystii, świadectwo publiczne, formacja trwająca przez całe życie; forma zarządzania wymagająca władzy zakonnej, opartej na wierze; specyficzne odniesienie do Kościoła. Wierność tym podstawowym elementom, wyrażonym w Konstytucjach zatwierdzonych przez Kościół, zapewnia siły witalne życiu zakonnemu; na tej też wierności oparta jest nasza nadzieja na jego przyszły rozwój.

Proszę was także, Bracia Biskupi, byście byli wyrazicielami głębokiej miłości i szacunku, jaki Kościół ma wobec życia zakonnego, rzeczywiście zmierzającego do wiernego i wielkodusznego naśladowania Chrystusa i zjednoczenia z Bogiem. Proszę was, byście w imieniu moim i w imieniu własnym jako Biskupi, w imieniu Kościoła i Jezusa, wzywali wszystkich zakonników w całym kraju do gorliwego korzystania z okazji, jaką jest Rok Święty, by wkraczali w nowe życie w solidarności ze wszystkimi pasterzami i wiernymi, podążając drogą, która obowiązuje nas wszystkich – drogą pokuty i nawrócenia.

W przeżywaniu ubóstwa zakonnicy odkryją swą prawdziwą więź z ubogimi. Przez czystość zdolni są kochać miłością Chrystusową i doświadczać miłości Chrystusa względem siebie. W posłuszeństwie odnajdują swoje głębokie upodobnienie do Chrystusa w tym, co w najbardziej istotny sposób wyraża Jego zjednoczenie z Ojcem – w wypełnianiu Jego Ojcowskiej woli: „Ja zawszę czynię to, co się Jemu podoba” (J 8, 29). To przede wszystkim poprzez posłuszeństwo Chrystus umożliwia zakonnikowi doświadczenie pełnej wolności chrześcijańskiej. Mając w sercach pokój i sprawiedliwość Bożą która jest źródłem pokoju, zakonnicy mogą być prawdziwymi szafarzami pokoju i sprawiedliwości Chrystusowej, której świat tak bardzo po­trzebuje.

Również wtedy, gdy jednostki bądź całe grapy oddaliły się od nienaruszal­nych norm życia zakonnego, czy nawet – ku zgorszeniu wiernych – zeszły na po­zycje odległe od nauki Kościoła, proszę was, Bracia Biskupi, byście wsparci na­dzieją pokładaną w mocy łaski Chrystusowej, spełniając akt autentycznej posługi pasterskiej raz jeszcze skierowali do nich wezwanie Kościoła nawołującego wszystkich do nawrócenia, do odnowy duchowej i do świętości. Bądźcie niewzruszenie przekonani, że Duch Święty, który w Kościele ustanowił was, biskupów, strażnikami owczarni (por. Dz 20, 28), gotów jest poprzez waszą posługę dopomóc tym, których powołał do życia w doskonałej miłości, których niejeden raz wspomagał łaską tym, którzy okazali pragnienie – i to pragnienie, które trzeba rozpalić na nowo – życia całkowicie oddanego Chrystusowi i Kościołowi, według właściwego im kościelnego charyzmatu. W Kościele lokalnym realizacja tych charyzmatów poświadczana jest przez biskupów w jedności z Następcą Piotra. Jest to bardzo ważny aspekt waszej biskupiej posługi i przeze mnie Kościół wymaga od was dania mu specjalnego priorytetu w obecnym Roku Jubileuszowym.

[Konkretny wyraz troski o odnowę]

4. By okazać wam solidarność na tym polu waszej pasterskiej działalności i będąc świadom szczególnych więzów łączących życie zakonne ze Stolicą Apostolską, niniejszym mianuję arcybiskupa Johna R. Quinna z San Francisco Delegatem Apostolskim, który stanie na czele specjalnej Komisji złożonej z trzech biskupów. Zadaniem tej Komisji będzie ułatwianie pracy pasterskiej biskupów Stanów Zjednoczonych, a to w celu okazania pomocy tym zakonnikom waszego kraju, których zgromadzenia zaangażowane są w pracę apostolską; pomocy w pełnym przeżywaniu ich kościelnego powołania. Do Komisji oprócz arcybiskupa Johna R. Quinna, wejdą: arcybiskup Thomas C. Kelly i biskup Raymond W. Lessard. Komisja będzie pracowała w łączności z Kongregacją Zakonów i Instytutów Świeckich, postępując zgodnie ze wskazaniami dokumentu wydanego przez tę Kongregację dla zakonników i dla was. Komisja jest upoważniona do opracowania odpowiedniego programu pracy który – jak mamy nadzieję – okaże się pomocą dla poszczególnych biskupów i dla Konferencji Episkopatu. Proszę z kolei Komisję, aby konsultowała się z licznymi zakonnikami i w ten sposób korzystała z tej wiedzy, jaką daje doświadczenie życia zakonnego przeżywanego w łączności z Kościołem. Ufam, że zakonnicy wiodący życie kontemplacyjne będą towarzyszyli tej pracy swoją modlitwą.

Prosząc Komisję, ażeby wspierała was w posłudze i odpowiedzialności pasterskiej, wiem, że będzie ona bardzo wrażliwa na problem znacznego w ostatnich latach spadku liczby młodych ludzi, pragnących podjąć życie zakonne; spadek ten zauważa się w instytucjach prowadzących działalność apostolską. Jest to przedmiotem mojej głębokiej troski; troski, którą-jak wiem – dzielicie ze mną tak wy, jak i sami zakonnicy. Spadek powołań pociąga za sobą między innymi wzrost średniego wieku zakonników i coraz większe ograniczenie możliwości odpowiadania na potrzeby Kościoła. Niepokoi mnie, że usiłując pomimo braku odpowiedniej ilości ludzi wielkodusznie kontynuować wielorakie prace, wielu zakonników dźwiga ciężary ponad siły, co w konsekwencji nadwyrężą ich zdrowie i osłabia żywotność duchową. W obliczu tej naszej wspólnej troski prosiłbym Komisję, aby przy współpracy z zakonnikami przeanalizowała przyczyny tego spadku powołań, czerpiąc z otrzymanej na modlitwie mądrości zakonników oraz wyższych przełożonych. Proszę jej członków, by przeprowadzili tę analizę mając na względzie zachętę do podjęcia odnowy i nowego ruchu w tej, tak ważnej w życiu Kościoła, dziedzinie.