Jan Paweł II
NIECH WSZYSTKIE NARODY WYSŁAWIAJĄ BOGA. PSALM 67
Audiencja generalna, Rzym, 17 listopada 2004 r.
Nieszpory środy 2 tygodnia
1. «Ziemia wydała swój owoc» — głosi odczytany przez nas Psalm 67 [66], jeden z tekstów włączonych do liturgii Nieszporów. Zdanie to przywodzi nam na myśl pieśń dziękczynienia Stwórcy za dary ziemi, będące znakiem Bożego błogosławieństwa. A ten wątek przyrodniczy łączy się ściśle z wątkiem historycznym: owoce natury pozwalają wielokrotnie prosić Boga o błogosławieństwo dla Jego ludu (por. ww. 2. 7. 8), które sprawi, że wszystkie narody zamieszkujące ziemię będą starały się za pośrednictwem Izraela dotrzeć do Boga Zbawiciela.
Mamy tu zatem perspektywę uniwersalną i misyjną, nawiązującą do obietnicy złożonej Abrahamowi przez Boga: «Przez ciebie będą otrzymywały błogosławieństwo ludy całej ziemi» (Rdz 12, 3; por. 18, 18; 28, 14).
2. Błogosławieństwo, jakim Bóg ma obdarzyć Izraela, wyrażają konkretnie żyzne pola oraz płodność, czyli dar życia. Dlatego Psalm rozpoczyna wiersz (por. Ps 67 [66], 2) przypominający słynne błogosławieństwo kapłańskie zawarte w Księdze Liczb: «Niech ci Pan błogosławi i strzeże. Niech Pan rozpromieni oblicze swe nad tobą, niech cię obdarzy swą łaską. Niech zwróci ku tobie oblicze swoje i niech cię obdarzy pokojem» (Lb 6, 24-26).
Temat błogosławieństwa powraca na końcu Psalmu, gdzie znów pojawiają się owoce (por. Ps 67 [66], 7-8). Tu jednak mamy do czynienia z wątkiem uniwersalistycznym, dzięki czemu duchowa treść całego hymnu zyskuje zdumiewająco szeroki horyzont. To otwarcie odzwierciedla wrażliwość Izraela, który jest już gotowy na spotkanie ze wszystkimi narodami ziemi. Psalm powstał być może po doświadczeniu wygnania babilońskiego, kiedy rozpoczęła się diaspora narodu pośród obcych ludów na nowych terytoriach.
3. Dzięki błogosławieństwu, o które błaga Izrael, cała ludzkość będzie mogła poznać «drogę» i «zbawienie» Pana (por. w. 3), czyli Jego zbawczy zamysł. Wszystkim kulturom i społeczeństwom będzie objawione, że Bóg osądza ludy i narody ze wszystkich zakątków ziemi, rządzi nimi i prowadzi każdy z nich do sprawiedliwości i pokoju (por. w. 5).
Oto wielki ideał, do którego dążymy, oto najgłębsza treść Psalmu 67 [66] i bardzo wielu tekstów prorockich (por. Iz 2, 1-5; 60, 1-22; Hi 4, 1-11; So 3, 9-10; Ml 1, 11).
Będzie to również treścią przepowiadania chrześcijańskiego, któremu kierunek wytyczy św. Paweł, przypominając, że zbawienie wszystkich ludów stanowi serce «tajemnicy», czyli zbawczego planu Bożego: «poganie już są współdziedzicami i współczłonkami Ciała, i współuczestnikami obietnicy w Chrystusie Jezusie przez Ewangelię» (Ef 3, 6).
4. Izrael może zatem prosić Boga, aby wszystkie narody zostały włączone w oddawanie Mu chwały, tworząc uniwersalny chór: «Niech Ciebie, Boże, wysławiają ludy, niech wszystkie narody oddają Ci chwałę» — głoszą słowa Psalmu (por. Ps 67 [66], 4. 6).
Życzenie wyrażone w Psalmie zapowiada wydarzenie opisane w Liście do Efezjan, być może czyniąc aluzję do muru, który w świątyni jerozolimskiej oddzielał żydów od pogan: «Ale teraz w Chrystusie Jezusie wy, którzy niegdyś byliście daleko, staliście się bliscy przez krew Chrystusa. On bowiem jest naszym pokojem. On, który obie części [ludzkości] uczynił jednością, bo zburzył rozdzielający je mur — wrogość. (…) A więc nie jesteście już obcymi i przybyszami, ale jesteście współobywatelami świętych i domownikami Boga» (Ef 2, 13-14. 19).
Jest to również przesłanie dla nas: powinniśmy burzyć mury podziału, wrogości i nienawiści, aby rodzina dzieci Bożych zasiadła w zgodzie przy jednym stole, by błogosławić i sławić Stwórcę za dary, którymi napełnia wszystkich bez wyjątku (por. Mt 5, 43-48).
5. Chrześcijańska tradycja odczytuje Psalm 67 [66] w perspektywie chrystologicznej i mariologicznej. Dla Ojców Kościoła «ziemią, która wydała swój owoc», jest Dziewica Maryja, wydająca na świat Chrystusa Pana.
I tak na przykład św. Grzegorz Wielki w swoich Wyjaśnieniach do Pierwszej Księgi Królewskiej komentuje ten wiersz, wiążąc go z wieloma innymi fragmentami Pisma Świętego: «Maryja słusznie jest zwana ‘górą obfitującą w owoce’, ponieważ z Niej narodził się doskonały owoc, to znaczy nowy człowiek. A prorok, widząc Jej piękność i chwałę Jej płodności, woła: ‘I wyrośnie różdżka z pnia Jessego, wypuści odrośl z jego korzeni’ (Iz 11, 1). Podziwiając owoc tej góry, Dawid mówi do Boga: ‘Niech Ciebie, Boże, wysławiają ludy, niech wszystkie narody oddają Ci chwałę. Ziemia wydała swój owoc’. Tak, ziemia wydała swój owoc, ponieważ Dziewica nie poczęła za sprawą człowieka Tego, którego zrodziła, lecz Duch Święty osłonił Ją swym cieniem. Dlatego Pan mówi do króla i proroka Dawida: ‘Zrodzone z ciebie potomstwo posadzę na twoim tronie’ (Ps 132 [131], 11). Stąd Izajasz twierdzi: ‘owoc ziemi [stanie się] przepychem i okrasą’ (Iz 4, 2). Ten bowiem, którego Dziewica zrodziła, nie był tylko ‘świętym człowiekiem’, lecz również ‘Bogiem Mocnym’ (Iz 9, 5)» (I testi mariani del primo millennio, III, Rzym 1990, s. 625).
Streszczenie katechezy w języku polskim, odczytane podczas audiencji generalnej:
Bracia i Siostry!
Rozważany dzisiaj Psalm jest dziękczynną pieśnią na cześć Boga za stworzone przez Niego dary ziemi. Zachęca wszystkich wierzących do wyrażenia wdzięczności: «Niech Ciebie, Boże, wysławiają ludy, niech wszystkie narody oddają Ci chwałę!» (Ps 67 [66], 4).
Te słowa są aktualnym przesłaniem także dla nas. Trzeba zburzyć istniejące mury wrogości i nienawiści, aby wszyscy ludzie mogli się spotkać przy wspólnym stole jako jedna rodzina dzieci Bożych, by wychwalać Stwórcę za obfitość darów, którymi wzbogaca nasze życie.
Copyright © by L’Osservatore Romano (3/2005) and Polish Bishops Conference