Jan Paweł II

MESJASZ KRÓLEM I KAPŁANEM. PSALM 110

Audiencja generalna, Rzym, 18 sierpnia 2004 r.

Drugie nieszpory niedzieli 2 tygodnia

1. Odczytany przez nas Psalm 110 [109] stanowi, zgodnie ze starodawną tradycją, zasadniczy element niedzielnych Nieszporów. Występuje on we wszystkich czterech tygodniach, na które dzieli się Liturgia Godzin. Jego zwięzłość, podkreślona dodatkowo przez usunięcie w chrześcijańskiej liturgii wiersza szóstego, mającego charakter złorzeczenia, nie oznacza braku trudności egzegetycznych i interpretacyjnych. Tekst wskazuje, że jest to Psalm królewski, związany z dynastią Dawidową, i prawdopodobnie nawiązuje do obrzędu intronizacji władcy. W każdym razie tradycja żydowska i chrześcijańska dopatrywała się w namaszczonym królu wizerunku Pomazańca w pełnym tego słowa znaczeniu, Mesjasza, Chrystusa. Właśnie w tym świetle Psalm staje się pieśnią wznoszoną podczas liturgii chrześcijańskiej ku czci Zmartwychwstałego w dniu świątecznym, upamiętniającym Paschę Pana.

2. Psalm 110 [109] dzieli się na dwie części i w obydwu występuje Boża wyrocznia. Pierwsza wyrocznia (por. ww. 1-3) skierowana jest do władcy w dniu jego uroczystej intronizacji «po prawicy» Boga, czyli w pobliżu Arki Przymierza w świątyni jerozolimskiej. Wspomnienie boskiego «rodowodu» króla stanowiło część oficjalnego protokołu jego koronacji i przedstawiało dla Izraela symboliczną wartość inwestytury i ochrony, jako że król zastępował Boga w obronie sprawiedliwości (por. w. 3).

Oczywiście w interpretacji chrześcijańskiej ten «rodowód» staje się rzeczywisty i przedstawia Jezusa Chrystusa jako prawdziwego Syna Bożego. Tak miała się rzecz w przypadku przejęcia przez chrześcijaństwo innego znanego Psalmu królewskiego i mesjańskiego, drugiego w Psałterzu, w którym odczytujemy tę oto wyrocznię Bożą: «Tyś jest moim Synem, Ja dzisiaj zrodziłem Ciebie» (Ps 2, 7).

3. Natomiast druga wyrocznia Psalmu 110 [109] ma treść kapłańską (por. w. 4). W zamierzchłych czasach król sprawował również funkcje związane z kultem, nie zgodnie z linią kapłaństwa lewitów, lecz ze względu na inne powiązanie — z kapłaństwem Melchizedeka, władcy i kapłana Szalem, przedizraelskiej Jerozolimy (por. Rdz 14, 17-20).

W perspektywie chrześcijańskiej Mesjasz staje się wzorem doskonałego i najwyższego kapłaństwa. List do Hebrajczyków w swej zasadniczej części mówi o posłudze kapłańskiej «na wzór Melchizedeka» (5, 10), widząc jej pełne urzeczywistnienie w Osobie Chrystusa.

4. Pierwszą wyrocznię podejmuje wielokrotnie Nowy Testament, by sławić mesjańskość Jezusa (por. Mt 22, 44; 26, 64; Dz 2, 34-35; 1 Kor 15, 25–27; Hbr 1, 13). Sam Chrystus, stojąc przed najwyższym kapłanem i żydowskim Sanhedrynem, czyni wyraźne odniesienie do naszego Psalmu, głosząc, że odtąd będzie «siedział po prawicy Wszechmocnego», czyli, jak mówi Psalm 110 [109], 1 (Mk 14, 62; por. 12, 36-37).

Powrócimy do tego Psalmu w czasie naszego rozważania tekstów Liturgii Godzin. A teraz, na zakończenie krótkiej prezentacji tego hymnu mesjańskiego, pragniemy zwrócić uwagę na jego chrystologiczny wymiar.

5. Posłużymy się przy tym syntezą uczynioną przez św. Augustyna. W swym wykładzie na temat Psalmu 110 [109] podczas Wielkiego Postu 412 r. ukazywał Psalm jako rzeczywiste proroctwo Bożych obietnic w odniesieniu do Chrystusa. Sławny Ojciec Kościoła mówił: «Jedyny zatem Syn Boży miał przyjść do ludzi, przyjąć na siebie postać człowieka. Dzięki temu, że przyjął ją, miał się stać człowiekiem, umrzeć, zmartwychwstać, wstąpić do nieba, zasiąść po prawicy Ojca, i na narodach wypełnić to, co przyrzekł. (…) Otóż to wszystko miało zostać zapowiedziane proroczo, zwiastowane naprzód, miało być mocno zalecone jako mające nadejść, i to tak, żeby nadchodząc natychmiast nie wzbudziło przerażenia, lecz, żeby wierząc tego oczekiwać. Z tych właśnie obietnic składa się ten psalm. Zapowiada on proroczo wyraźnie i bez wątpienia Pana i Zbawiciela naszego Jezusa Chrystusa. Zapowiada Go tak, żebyśmy w ogóle nie mogli wątpić, że w tym psalmie jest zapowiedziany Chrystus» (Objaśnienia Psalmów. Ps 103-123, tłum. Jan Sulowski, ATK, Warszawa 1986, ss. 145-146).

6. Skierujmy teraz naszą prośbę do Ojca Jezusa Chrystusa, jedynego Króla i Kapłana doskonałego i odwiecznego, by uczynił z nas lud kapłanów i proroków pokoju i miłości, lud opiewający Chrystusa jako Króla i Kapłana, który ofiarował się, by pojednać w sobie, w jednym ciele, całą ludzkość, stwarzając nowego człowieka (por. Ef 2, 15-16).

Copyright © by L’Osservatore Romano (1/2005) and Polish Bishops Conference