Jan Paweł II

DZIĘKCZYNIENIE ZA ZWYCIĘSTWO KRÓLA-MESJASZA. PSALM 21, 2-8. 14

Audiencja generalna, Rzym, 17 marca 2004 r.

Nieszpory wtorku 1 tygodnia

1. W liturgii Nieszporów znalazła się część Psalmu 21 [20], której teraz wysłuchaliśmy, pominięta została natomiast jego druga część, zawierająca złorzeczenia (por. ww. 9-13). Część zachowana mówi o łaskach udzielanych królowi przez Boga w przeszłości i w teraźniejszości, natomiast część opuszczona zapowiada przyszłe zwycięstwo króla nad nieprzyjaciółmi.

Tekst, będący przedmiotem naszych rozważań (por. ww. 2-8. 14), należy do gatunku Psalmów królewskich. Głównym tematem jest więc Boże działanie na korzyść żydowskiego władcy, przedstawionego prawdopodobnie w dniu jego uroczystej intronizacji. Na początku (por. w. 2) i na końcu (por. w. 14) słyszymy niejako echo aklamacji całego zgromadzenia, natomiast w środkowej części hymnu Psalmista z wdzięcznością sławi Boga za łaski, jakimi obdarzył króla: «pomyślne błogosławieństwa» (w. 4), «długie dni» (w. 5), «chwałę» (w. 6) oraz «radość» (w. 7).

Łatwo się domyślić, że pieśń ta — podobnie jak inne Psalmy królewskie zawarte w Psałterzu — doczekała się nowej interpretacji, kiedy w Izraelu skończył się okres monarchii. Już w judaizmie stała się ona hymnem na cześć Króla-Mesjasza, co otwierało drogę do interpretacji chrystologicznej, jaką nadała jej liturgia.

2. Przyjrzyjmy się jednak tekstowi w jego pierwotnej wymowie. Jak nakazuje uroczysty charakter wydarzenia, panuje radosna atmosfera, rozbrzmiewa śpiew: «Panie, król się weseli z Twojej potęgi i z Twej pomocy tak bardzo się cieszy. (…) będziemy śpiewać i sławić moc Twoją» (ww. 2. 14). Następnie zostają przedstawione dary, jakimi Bóg obdarzył króla: Bóg wysłuchał jego modlitw (por. w. 3), wkłada mu na głowę złotą koronę (por. w. 4). Splendor króla związany jest z Bożym światłem, spowijającym go niczym płaszcz ochronny: «ozdobiłeś go dostojeństwem i blaskiem» (w. 6). W starożytności mieszkańcy Bliskiego Wschodu uważali, że króla otacza świetlista aureola, potwierdzająca jego udział w samej istocie bóstwa. Oczywiście, według Biblii władca jest «Synem» Boga (por. Ps 2, 7), choć tylko przybranym i w sensie metaforycznym. Powinien więc w imieniu Pana czuwać nad sprawiedliwością. Właśnie ze względu na tę misję Bóg otacza go swym dobroczynnym światłem i błogosławieństwem.

3. W tym krótkim hymnie błogosławieństwo zajmuje poczesne miejsce: «Bo pomyślne błogosławieństwo wcześniej nań zesłałeś, (…) błogosławieństwem uczyniłeś go na wieki» (Ps 20 [21], 4. 7). Błogosławieństwo jest znakiem obecności Boga działającego w królu, który dzięki temu odzwierciedla światło Boże pośród ludzkości.

Zgodnie z tradycją biblijną błogosławieństwo obejmuje również dar życia, jaki otrzymuje namaszczony: «Prosił Ciebie o życie, Ty go obdarzyłeś długimi dniami na wieki i na zawsze» (w. 5). Również prorok Natan zapewnił Dawida o tym błogosławieństwie, stanowiącym źródło stałości, trwałości i bezpieczeństwa, a Dawid tak się modlił: «racz teraz pobłogosławić dom Twojego sługi, aby trwał przed Tobą na wieki, bo Ty, Panie, Boże, to powiedziałeś, a dzięki Twojemu błogosławieństwu dom Twojego sługi będzie błogosławiony na wieki» (2 Sm 7, 29).

4. Gdy recytujemy ten Psalm, w obrazie króla żydowskiego dostrzegamy oblicze Chrystusa, króla mesjańskiego. Jest On «odblaskiem chwały» Ojca (por. Hbr 1, 3). Jest Synem w pełnym sensie, a zatem doskonałą obecnością Boga pośród ludzkości. Jest światłem i życiem, jak głosi św. Jan w prologu swej Ewangelii: «W Nim było życie, a życie było światłością ludzi» (1, 4).

Z tych samych względów św. Ireneusz, biskup Lyonu, w swoim komentarzu do tego Psalmu wiąże temat życia (por. Ps 21 [20], 5) ze zmartwychwstaniem Chrystusa: «Z jakiego powodu Psalmista mówi: ‘Prosił Ciebie o życie’, skoro Chrystus umierał? Psalmista głosi zatem Jego powstanie z martwych i że On, zmartwychwstały, jest nieśmiertelny. Przyjął bowiem życie, aby zmartwychwstać, oraz długi czas w wieczności, by nie ulec zniszczeniu» (Esposizione della predicazione apostolica, 72, Mediolan 1979, s. 519).

Dzięki tej pewności również i chrześcijanin umacnia w sobie nadzieję na dar życia wiecznego.

Streszczenie katechezy w języku polskim, odczytane podczas audiencji generalnej:

Bracia i siostry! Psalm 21 [20], przedmiot dzisiejszej medytacji, należy do grupy tzw. Psalmów królewskich. Psalmista wielbi Boga za przywileje, którymi Bóg obdarza króla: obfite błogosławieństwo, długie życie, chwałę i radość. Po upadku monarchii, w czasach judaistycznych, Psalm stał się hymnem na cześć Mesjasza. W kulturach starożytnego Bliskiego Wschodu królom przypisywano często atrybuty boskości. W Biblii król jest nazywany Bożym «Synem», ale tylko w sensie adopcji i przenośni (por. Ps 2, 7). Te szczególne atrybuty królewskie liturgia Kościoła odniosła z czasem do Chrystusa, Mesjasza-Króla. On jest Synem Bożym, Królem w pełnym tego słowa znaczeniu, Bogiem obecnym wśród ludzi. Jest światłem i życiem. Św. Jan ewangelista powie: «W Nim było życie, a życie było światłością ludzi» (J 1, 4). Św. Ireneusz, biskup Lyonu, dopatrzy się w treści Psalmu zapowiedzi tajemnicy zmartwychwstania Bożego Syna. Ta tajemnica jest też podstawą chrześcijańskiej nadziei życia wiecznego.

Copyright © by L’Osservatore Romano (6/2004) and Polish Bishops Conference