Jan Paweł II

OBIETNICA ZACHOWANIA PRAWA BOŻEGO. PSALM 119, 145-152

Audiencja generalna, Rzym, 14 listopada 2001 r.

Jutrznia soboty 1 tygodnia

1. Liturgia Jutrzni z soboty pierwszego tygodnia proponuje nam jedną strofę Psalmu 119 [118], wielkiej modlitwy składającej się z dwudziestu dwu strof — tylu, ile liter zawiera alfabet hebrajski. Każdą strofę wyróżnia jedna z liter alfabetu, od której zaczynają się poszczególne wiersze. Kolejność strof odpowiada porządkowi alfabetu. Odczytaliśmy strofę dziewiętnastą, która odpowiada literze «kaf».

Powyższa wstępna uwaga pozwala nam lepiej zrozumieć znaczenie tej pieśni na cześć Bożego Prawa. Przypomina ona wschodnią muzykę, której dźwięki wydają się rozbrzmiewać bez końca i wznoszą się do nieba w jednostajnym rytmie, ogarniającym rozum i zmysły, ducha i ciało modlącego się człowieka.

2. W sekwencji, która rozwija się od ’alef do tau, czyli od pierwszej do ostatniej litery alfabetu — od A do Z, jak powiedzielibyśmy posługując się alfabetem włoskim — modlący się człowiek wznosi swoją pieśń pochwalną na cześć Bożego Prawa, które jest światłem oświecającym często mroczne drogi życia (por. w. 105).

Wielki filozof i uczony Blaise Pascal podobno codziennie modlił się słowami tego najobszerniejszego z Psalmów, natomiast zamordowany w 1945 r. przez nazistów teolog Dietrich Bonhoeffer uważał, że jest on żywą i aktualną modlitwą. Napisał: «Niewątpliwie Psalm 119 jest trudny ze względu na swą długość i jednostajność, jednakże powinniśmy odmawiać go słowo po słowie, zdanie po zdaniu, bardzo powoli i cierpliwie. Odkryjemy wtedy, że pozorne powtórzenia to w rzeczywistości nowe aspekty jednej i tej samej rzeczywistości: miłości dla słowa Bożego. I tak jak ta miłość nie może mieć nigdy końca, podobnie nie mają końca słowa, które to wyznają. Mogą nam one towarzyszyć przez całe życie, a dzięki swej prostocie stają się modlitwą dziecka, mężczyzny i starca» (Pregare i Salmi con Cristo, Brescia 1978, s. 48).

3. Powtarzanie pozwala lepiej zapamiętać pieśni chóralne, a również pobudza, by mocno przylgnąć do przyzywanego i umiłowanego Boga i ufnie spocząć w Jego ramionach. Pragniemy wskazać teraz na jedno z powtórzeń Psalmu 119 [118], bardzo znaczące. Każdy ze 176 wierszy, z których ułożona jest ta pieśń pochwalna na cześć Torah,czyli Prawa i słowa Bożego, zawiera przynajmniej jedno z ośmiu słów określających Torah:prawo, słowo, świadectwo, sąd, sentencja, dekret, przykazanie i porządek. W ten sposób oddaje się cześć Objawieniu Bożemu, które odsłania tajemnicę Boga, ale jest również moralnym drogowskazem dla życia człowieka wierzącego.

Dzięki temu Bóg i człowiek zjednoczą się w dialogu, na który składają się słowa i czyny, nauczanie i słuchanie, prawda i życie.

4. Przejdźmy teraz do wskazanej na początku strofy (por. ww. 145-152), która dobrze wpisuje się w atmosferę Jutrzni. Scena opisana w tych ośmiu wierszach rozgrywa się bowiem w nocy, ale zwraca się ku nowemu dniowi. Po długiej nocy spędzonej na oczekiwaniu i modlitwie w świątyni, kiedy na widnokręgu pojawia się świt i rozpoczyna liturgia, wierny jest pewien, że Pan wysłucha człowieka, który przez całą noc modlił się, pełen nadziei, i rozważał słowo Boże. Umocniony tą świadomością, gdy widzi rozpoczynający się dzień, nie będzie się już lękał niebezpieczeństw. Wie, że nie zostanie pokonany przez prześladowców, którzy knują zdradzieckie podstępy (por. w. 150), ponieważ Pan jest z nim.

5. Strofa ta zawiera gorącą modlitwę: «Z całego serca wołam, wysłuchaj mnie, Panie (…). Przychodzę o świcie i wołam, pokładam ufność w Twoich słowach» (ww. 145. 147). W Księdze Lamentacji znajdujemy następujące wezwanie: «Powstań, wołaj po nocy przy zmianach straży, wylewaj swe serce jak wodę przed obliczem Pana, wznoś do Niego swe ręce» (Lm 2, 19). Św. Ambroży powtarzał: «Czyż nie wiesz, człowiecze, że każdego dnia powinieneś ofiarować Bogu pierwociny twego serca i głosu? Pospiesz się o świcie, by przynieść do kościoła pierwociny twej pobożności» (Exp. in ps.CXVIII: PL 15, 1476 A).

Nasza strofa wyraża jednocześnie pewność: nie jesteśmy sami, ponieważ Bóg słucha i działa. Modlący się człowiek mówi: «Jesteś blisko, Panie» (w. 151).

Potwierdzają to inne Psalmy: «Przybliż się do mnie i wybaw mnie; uwolnij mnie przez wzgląd na moich wrogów!» (Ps 69 [68], 19); «Pan jest blisko skruszonych w sercu i wybawia złamanych na duchu» (Ps 34 [33], 19).

Apel o pomoc dla mieszkańców Algierii

Na koniec myśli moje kieruję ku drogim mieszkańcom Algierii, niedawno dotkniętym klęską powodzi, która spowodowała tysiące ofiar i pozbawiła dachu nad głową wiele rodzin.

Zawierzając miłosiernej dobroci Boga tych, którzy ponieśli tragiczną śmierć, zapewniam o mojej duchowej bliskości ich krewnych oraz wszystkich, którzy cierpią wskutek tej wielkiej klęski. Niech nie zabraknie tym naszym braciom, tak ciężko doświadczonym, naszej solidarności i konkretnej pomocy ze strony wspólnoty międzynarodowej.

Słowo Jana Pawła II do Polaków

«Listopad jest miesiącem modlitwy za zmarłych. Wśród tych zmarłych są także ci, co zasłużyli na chwałę ołtarzy. Tak więc 14 listopada 1907 r. zmarł w Wadowicach św. Rafał Kalinowski, powstaniec, a potem karmelita i odnowiciel polskiego Karmelu. Polecamy Bogu wszystkich naszych zmarłych i uczestniczymy w Świętych Obcowaniu, wspominając naszych świętych. Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!»

Copyright © by L’Osservatore Romano (4/2002) and Polish Bishops Conference