Kongregacja Edukacji Katolickiej
INSTRUKCJA O AGREGACJI INSTYTUTÓW STUDIÓW WYŻSZYCH
Rzym, 8 grudnia 2020 r.
Do agregacji Instytutów studiów wyższych zachęca Konstytucja Apostolska Veritatis gaudium Papieża Franciszka, która określa podstawowe kryteria odnowy i udziału kościelnych studiów w aktywności misyjnej Kościoła. Jedno z tych kryteriów „dotyczy pilnej potrzeby tworzenia sieci pomiędzy różnymi instytucjami, które w każdej części świata, uprawiają i krzewią studia kościelne, zdecydowanie realizując niezbędne współdziałanie” (VG, Proemio, 4, d). Jest to perspektywa, która wyznacza ambitne zadanie zarówno dla dyscyplin podejmowanych na studiach kościelnych, jak i dla samych instytucji.
Po ogłoszeniu Konstytucji Apostolskiej Sapientia christiana (15 kwietnia 1979) Kongregacja Edukacji Katolickiej wydała Normae de Instituti Theologici Aggregatione (23 czerwca 1993), które mają zastosowanie także do innych wydziałów (por. przypis 1). Po ogłoszeniu Konstytucji Apostolskiej Veritatis gaudium (8 grudnia 2017) przez Papieża Franciszka i załączonych do niej Norm wykonawczych (27 grudnia 2017), korzystając z doświadczenia i otrzymanych cennych uwag, Kongregacja Edukacji Katolickiej aby móc „przejść z przemyślaną i proroczą determinacją do promocji, na wszystkich poziomach, ożywienia studiów kościelnych w kontekście nowego etapu misji Kościoła” (VG, Proemio, 1), wydaje niniejszą Instrukcję dotyczącą agregacji Instytutów studiów wyższych do Wydziałów kościelnych, aby zapewnić zarówno rozwój tych Instytutów, jak i ich odpowiednie rozmieszczenie w różnych częściach świata.
Normy ogólne
I. Kanoniczna Podstawa Prawna Agregacji Instytutu
Art. 1. Agregację Instytutu reguluje art. 64 Konstytucji Apostolskiej Veritatis gaudium oraz artykuły 15, §1; 51 §1 i §3 Ordinationes załączonych do tejże Konstytucji, jak też to, co zostało zdefiniowane i opisane w niniejszej Instrukcji, biorąc pod uwagę prawo stosowane dotychczas na Wydziałach kościelnych (por. VG, Ord., art. 1, §1).
II. Pojęcie i Osobliwość Agregacji
Art. 2. Agregacja Instytutu w odróżnieniu od afiliacji i inkorporacji (por. VG, Ordinationes, art. 50-51), jest połączeniem go z Wydziałem kościelnym w celu uzyskania odpowiedniego stopnia akademickiego pierwszego i drugiego cyklu tegoż Wydziału, to jest Bakalaureatu i Licencjatu (por. VG, Ord., art. 51, §1).
Art. 3. Instytut agregowany jest otwarty dla duchownych lub świeckich, którzy kwalifikują się do zapisania na odpowiedni cykl Wydziału kościelnego z uzyskanym uprzednio wykształceniem i opinią postawy moralnej poświadczone należytymi świadectwami (por. VG, art. 31; Ord., art. 26).
Art. 4. Zadaniem i obowiązkiem Wydziału agregującego jest nadzór i rzetelna pomoc Instytutowi agregowanemu, tak aby jego aktywność akademicka przebiegała w sposób pełny i regularny. Aby było to łatwiejsze, agregację dokonuje się zazwyczaj w tym samym regionie.
Art. 5. Studia w Instytucie agregowanym muszą być zgodne z normami Konstytucji Apostolskiej Veritatis gaudium i załączonymi Ordinationes w zakresie pierwszego i drugiego cyklu Wydziału agregującego. Warunkiem i naturą studiów w Instytucie agregowanym są studia akademickie i naukowe, przeprowadzone w ten sam sposób jak studia pierwszego i drugiego cyklu na Wydziale agregującym.
III. Warunki akademickie Instytutu Agregowanego
Art. 6. Nie można przyznać agregacji jeśli Instytut nie spełnia niezbędnych wymagań do uzyskania stopni naukowych pierwszego i drugiego cyklu. W ten sposób należy oczekiwać, że dzięki połączeniu z Wydziałem, upragniony cel zostanie rzeczywiście osiągnięty (por. VG, Ord., art. 51, §3). W związku z tym należy przestrzegać następujących punktów:
1. Należy wnikliwie przemyśleć potrzebę lub przynajmniej realną użyteczność erygowania Instytutu, którego istnienia nie można by zapewnić w inny sposób.
2. Liczba i kwalifikacje wykładowców Instytutu muszą być takie, jak wymagane są zarówno dla pierwszego cyklu instytucjonalnego, jak i drugiego cyklu ze specjalizacją.
3. Konieczne jest, aby wszyscy wykładowcy uzyskali odpowiedni doktorat (por.VG,Ord., art. 19), wykazali się zdolnością do prowadzenia badań naukowych potwierdzoną odpowiednimi publikacjami (por. VG, art. 25, §1,3°) i byli wolni od innych niepołączalnych obowiązków (por. VG, art. 29).
4. Wymagana jest odpowiednia liczba studentów stałych.
5. Instytut musi posiadać odpowiednie pomoce naukowe, informatyczne i audiowizualne, przede wszystkim bibliotekę (z prenumeratą elektronicznych baz danych) odpowiadającą na potrzeby akademickie studiów drugiego cyklu.
Art. 7. Tygodniowa liczba godzin wykładów, ćwiczeń i seminariów, uzupełniona nauką prywatną i pracą indywidualną, musi być taka, jak do uzyskania odpowiedniej liczby kredytów w ciągu jednego roku studiów uniwersyteckich w pełnym wymiarze godzin.
Art. 8. §
1. Sposób zarządzania Instytutem agregowanym należy określić w Statutach szczegółowych zatwierdzonych przez Radę Wydziału (por. VG, Ord., art. 14), a następnie przez Kongregację Edukacji Katolickiej (por. VG, art. 7), z uwzględnieniem, aby nie były one sprzeczne ze Statutem Wydziału lub Uniwersytetu. Władze akademickie Wydziału, osobowe i kolegialne (por. VG, art. 15), są ipso iure władzami Instytutu agregowanego, do których należą poszczególne władze, którymi są co najmniej Moderator (miejscowy Ordynariusz, Hierarcha lub Wyższy Przełożony) ), Dyrektor (por. VG, Ord., art. 15 §1) i Rada Instytutu. Zadania i urzędy wszystkich tych władz muszą być określone w Statucie (por. VG, art. 11, §3).
2. Wymaga się, by Dyrektor otrzymał zatwierdzenie Kongregacji Edukacji Katolickiej, które niezbędne jest również do ewentualnego odnowienia mandatu.
3. Obowiązkiem Dyrektora jest przekazywanie Dziekanowi Wydziału (por.VG,Ord., art. 17, 6°) danych w formie elektronicznej, koniecznych do corocznej aktualizacji bazy danych Kongregacji Edukacji Katolickiej.
Art. 9. Jeżeli Instytut agregowany jest połączony z Wyższym Seminarium lub Kolegium,powinna być zapewniona należyta współpraca we wszystkim, tym co dotyczy dobra studentów. Statut musi jasno i skutecznie przewidzieć, że kierownictwo akademickie i administrację Instytutu są należycie oddzielone od zarządu i administracji Wyższego Seminarium lub Kolegium (por. VG, art. 21).
IV. Pozwolenie na Agregację i Stopnie Akademickie
Art. 10. §
1. Agregacja jest przyznawana dekretem Kongregacji Edukacji Katolickiej (por. VG, art. 64).
2. Ten sam dekret musi w sposób wyraźny przyznać Instytutowi agregowanemu publiczną kanoniczną osobowość prawną, na specjalną prośbę, jeśli do tego momentu jeszcze jej nie posiadał.
3. Do Kongregacji Edukacji Katolickiej należy przyznanie dekretem osobowości prawnej Instytutowi agregowanemu należącemu do uniwersytetu państwowego.
Art. 11. Agregację można przyznać tym Instytutom, które okażą się odpowiednie przez pewien okres, po uzyskaniu pozytywnej opinii zarówno miejscowego Ordynariusza/Hierarchy, jak i Konferencji Episkopatu/Wschodniej Hierarchicznej Struktury.
Art. 12. Prośba musi zostać przedstawiona Kongregacji Edukacji Katolickiej przez Wielkiego Kanclerza Wydziału agregującego (por. VG, art. 12), po uprzednim ustaleniu i stwierdzeniu spełnienia wszystkich wymagań przez Radę Wydziału (por. VG, Ord., art. 14) – oraz uniwersytetu, jeśli wydział jest częścią uniwersytetu.
Art. 13. Stopnie akademickie pierwszego i drugiego cyklu przyznaje Wydział agregujący, którego nazwa (oraz uniwersytetu, jeśli wydział jest częścią uniwersytetu) musi być umieszczona na dyplomie (por. VG, Ord., art. 38).
Art. 14. Nadawane stopnie naukowe mają taką samą wartość, jak uzyskane na wydziale agregującym po ukończeniu pierwszego i drugiego cyklu. Na kanoniczne określenia „Bakalaureat” i „Licencjat” mogą być użyte inne nazwy zgodnie z miejscową praktyką uniwersytetu państwowego, pod warunkiem, że a) rzeczywiście odpowiadają kanonicznym tytułom Bakalaureatowi i Licencjatowi, przede wszystkim w zakresie odpowiadających studiów; b) nie ma niejasności ani co do nazewnictwa stopni cywilnych miejsca, ani co do nazwy kanonicznego trzeciego cyklu, czyli Doktoratu (por. VG, art. 46-47).
Art. 15. Każda lokalna nazwa tytułów „Bakalaureatu” czy „Licencjatu”, które muszą być takie same dla wszystkich wydziałów tego samego kraju lub regionu kulturowego (por. VG, art. 47), wymagają zatwierdzenia przez Kongregację Edukacji Katolickiej.
Art. 16. Za wydanie autentycznych dokumentów nadających stopnie naukowe, zgodnie z ustalonymi procedurami, odpowiada Wydział agregowany lub uniwersytet, jeśli Wydział jest częścią uniwersytetu (por. VG, Ord., art. 38-39). Instytut agregowany wystawia inne dokumenty (np. Transcript of records, w którym potwierdza się zdawane egzaminy).
V. Iter Przyznania albo Odnowienia Agregacji
A)Wstępne badanie i zatwierdzenie agregacji Instytutu
Art. 17. Propozycja utworzenia Instytutu agregowanego musi zostać sformułowana przez ordynariusza, hierarchę lub wyższego przełożonego miejsca, w którym znajduje się Instytut, który musi zwrócić się do Wydziału kościelnego przejmującego akademicką odpowiedzialność za tenże Instytut.
Art. 18. Wydział agregujący za pośrednictwem swojego delegata lub komisji ds. agregacji (por. VG, Ord., art. 14) musi najpierw sprawdzić – także poprzez wizyty in loco – czy Instytut mający być agregowany, spełnia określone warunki akademickie (por. VG, art. 64 ).
Art. 19. Jeśli wynik jest pozytywny, Wielki Kanclerz (por. VG, art. 12) Wydziału (lub Uniwersytetu, jeżeli Wydział jest częścią Uniwersytetu), po stwierdzeniu spełnienia wymagań określonych w niniejszej Instrukcji, przekazuje do Kongregacji Edukacji Katolickiej wraz ze swoją opinią:
1. raport z oceną Wydziału o statusie naukowym Instytutu do agregowania;
2. Statut Instytutu, który ma być agregowany, sporządzony w podobny sposób jak Statut Wydziału (por.VG,Ord., Załącznik I do art. 7);
3. program studiów pierwszego i drugiego cyklu Instytutu w rozpisaniu na poszczególne lata, z uwzględnieniem łącznej liczby punktów ECTS lub porównywalnych, zarówno dla każdej dyscypliny, jak i dla wybranej specjalności drugiego stopnia (por.VG, art. 41-42;Ord., art. 30);
4.curricula vitae, studiorum et operumwszystkich stałych i nie-stałych wykładowców Instytutu;
5. przewidywaną liczbę studentów w podziale na każdy rocznik;
6. lokalne nazwy, którym odpowiada kanoniczne nazewnictwo „Bakalaureatu” i „Licencjatu” (por.VG, art. 46-47) oraz ich podstawy w prawie cywilnym lub kościelnym.
B) Zadanie Kongregacji Edukacji Katolickiej
Art. 20. Agregacja jest zwykle przyznawana ad quinquennium experimenti gratia. Gdy ten okres minie z pozytywnymi skutkami, jest ona odnawiana ad alterum quiquennium. Po następnych pozytywnych weryfikacjach agregację przyznaje się ad aliud quinquennium. Późniejsze odnowienia będą ad aliud quinquennium. Jeżeli warunki akademickie Instytutu, ze szczególnym uwzględnieniem liczby studentów i wykładowców, a także jakości kształcenia, nie odpowiadają koniecznym wymaganiom, agregacja może być zawieszona lub cofnięta przez Kongregację Edukacji Katolickiej.
Art. 21. §
1. Przed przyznaniem agregacji dekretem wymaga się, aby wykładowcy Instytutu mającego być agregowanym otrzymali nihil obstat ad docendum Kongregacji Edukacji Katolickiej. W celu awansu na wykładowcę stałego, zgodnie z art. 27 ust. 2 Konstytucji Apostolskiej Veritatis gaudium i Statutem Wydziału agregujacego ponownie wymagane jest nihil obstat tejże Kongregacji.
2. Ci, którzy nauczają dyscyplin dotyczących wiary i moralności, powinni otrzymać, po złożeniu wyznania wiary (por. kan. 833, n. 7KPK), misję kanoniczną od Wielkiego Kanclerza (lub jego delegata), który może ją nadać lub odwołać, zgodnie z normami Konstytucji ApostolskiejVeritatis gaudium.
Art. 22. W celu odnowienia agregacji wymagana jest prośba Wielkiego Kanclerza (por. VG, art. 12) Wydziału agregującego (lub uniwersytetu) wraz z obszernym sprawozdaniem z dotychczasowych wyników uzyskanej agregacji.
Normy szczegółowe
Wydział Teologii
Art. 23. Zgodnie z art. 64 Konstytucji Apostolskiej Veritatis gaudium Instytut agregowany z Wydziałem Teologii musi spełniać akademickie warunki studiów określone w artykułach 69-76 tejże Konstytucji oraz w artykułach 53-59 załączonych Ordinationes, w odniesieniu do pierwszego i drugiego cyklu.
Art. 24. Studia pierwszego cyklu w Instytucie agregowanym trwają pięć lat lub dziesięć semestrów (300 ECTS lub porównywalne punkty) i obejmują dwuletni okres filozoficzny (120 ECTS lub porównywalne punkty) oraz instytucjonalny trzyletni okres teologiczny (180 ECTS lub porównywalne punkty). Jeśli Instytut ma tylko instytucjonalne trzy lata teologiczne, konieczne jest, aby najpierw ukończyć dwa lata filozoficzne (por. VG, art. 74, a).
Art. 25. Studia drugiego cyklu w Instytucie agregowanym trwają dwa lata (120 ECTS lub porównywalne punkty) lub cztery semestry (por. VG, art. 74, b).
Art. 26. W drugim cyklu w Instytucie agregowanym należy zaoferować co najmniej jedną specjalizację, która odpowiada naturze lub specyficznemu powołaniu Instytutowi agregowanemu i ma być wybrana w porozumieniu z Wydziałem agregującym, a następnie ma zostać zatwierdzona przez Kongregację Edukacji Katolickiej (por. VG, art. 74, b). Drugi cykl w Instytucie agregowanym – analogicznie do studiów na Wydziale agregującym – nazywany jest „specjalizacją” w tym sensie, że podejmuje się w niej pogłębione studium określonego sektora dyscyplin, wprowadzając jednocześnie studentów do posługiwania się w doskonalszy sposób metodą badań naukowych wraz z seminariami i ćwiczeniami (por. VG, art. 39, b).
Art. 27. Stałych wykładowców dyscyplin teologicznych Instytutu musi być co najmniej dziewięciu, z których siedmiu jest według następującego podziału: na Pismo Święte, na teologię podstawową i dogmatyczną (dwóch wykładowców), na teologię moralną i duchowości, na liturgię, na prawo kanoniczne, dla patrologii i historii Kośioła.
Art. 28. W przypadku Instytutu z pięcioletnim pierwszym cyklem filozoficzno-teologicznym, który kończy się uzyskaniem Bakalaureatu z teologii liczba stałych wykładowców filozofii musi wynosić co najmniej dwóch (por. VG, Ord., 69, §3).
Art. 29. Oprócz egzaminów lub równoważnych sprawdzianów z poszczególnych dyscyplin, na koniec pierwszego i drugiego cyklu należy przeprowadzić kompleksowy egzamin (lub równoważny test), na podstawie którego student wykaże, że w pełni ukończył formację naukową wymaganą w danym cyklu (por. VG, Ord., art. 58).
Wydział Prawa Kanonicznego
Art. 30. Zgodnie z art. 64 Konstytucji Apostolskiej Veritatis gaudium Instytut agregowany z Wydziałem Prawa Kanonicznego musi spełniać akademickie warunki studiów określone w artykułach 77-80 tejże Konstytucji, a także w artykułach 60-63 załączonych Ordinationes, w odniesieniu do pierwszego i do drugiego cyklu.
Art. 31. Studia pierwszego cyklu w Instytucie agregowanym trwają dwa lata lub cztery semestry (120 ECTS lub porównywalne punkty), dla osób nieposiadających wykształcenia filozoficzno-teologicznego. Nie przewiduje się wyjątków dla tych, którzy posiadają już wykształcenie z zakresu prawa cywilnego (por. VG, art. 78, a).
Art. 32. Studia drugiego cyklu w Instytucie agregowanym trwają trzy lata (180 ECTS lub porównywalne punkty) lub sześć semestrów (patrz VG, art. 78, b).
Art. 33. Stałych wykładowców dyscyplin prawa kanonicznych Instytutu musi mieć co najmniej trzech (por. Kongregacja Edukacji Katolickiej, Instrukcja „Studia prawa kanonicznego w świetle reformy procesu małżeństwa”, art. 2).
Art. 34. Oprócz egzaminów lub równoważnych sprawdzianów z poszczególnych dyscyplin, na koniec drugiego cyklu należy zapewnić kompleksowy egzamin (lub równoważny test), na podstawie którego student wykaże, że w pełni ukończył formację naukową wymaganą w danym cyklu (por. VG, art. 63).
Wydział Filozofii
Art. 35. Zgodnie z art. 64 Konstytucji Apostolskiej Veritatis gaudium Instytut agregowany z Wydziałem Filozofii musi spełniać akademickie warunki studiów określone w artykułach 81-84 tejże Konstytucji oraz w artykułach 64-69 załączonych Ordinationes, w odniesieniu do pierwszego i drugiego cyklu.
Art. 36. Studia pierwszego cyklu w Instytucie agregowanym trwają trzy lata (180 ECTS lub porównywalne punkty) lub sześć semestrów (por. VG, art. 82, a).
Art. 37. Studia drugiego cyklu w Instytucie agregowanym trwają dwa lata (120 ECTS lub porównywalne punkty) lub cztery semestry (por. VG, art. 82, b).
Art. 38. W drugim cyklu w Instytucie agregowanym należy zaoferować co najmniej jedną specjalizację, która odpowiada naturze lub specyficznemu powołaniu agregowanemu Instytutowi i ma być wybrana w porozumieniu z Wydziałem agregującym, a następnie ma zostać zatwierdzona przez Kongregację Edukacji Katolickiej (por. VG, art. 82, b). Drugi cykl w Instytucie agregowanym – analogicznie do Wydziału agregującego – nazywany jest „specjalizacją” w tym sensie, że podejmuje się w niej pogłębione studium określonego sektora dyscyplin, wprowadzając jednocześnie studentów do posługiwania się w doskonalszy sposób metodą badań naukowych wraz z seminariami i ćwiczeniami (por. VG, art. 39, b).
Art. 39. Stałych wykładowców dyscyplin filozoficznych Instytutu musi być co najmniej sześciu (por. VG, Ord., Art. 69, §2), z których pięciu jest według następującego podziału: jeden z metafizyki, jeden z filozofii przyrody, jeden z filozofii człowieka, jeden z filozofii moralnej i politycznej, jeden z logiki i filozofii poznania (por. VG, Ord., art. 67, §1).
Inne Wydziały
Art. 40. Instytut agregowany z innym Wydziałem, który nie jest Wydziałem teologii, prawa kanonicznego i filozofii, musi spełniać akademickie warunki studiów określone w art. 85-87 Konstytucji Apostolskiej Veritatis gaudium oraz art. 70 załączonych Ordinationes (por. VG, art. 64).
Art. 41. Studia pierwszego cyklu w Instytucie agregowanym trwają trzy lata lub sześć semestrów (180 ECTS lub porównywalne punkty).
Art. 42. Studia drugiego cyklu w Instytucie agregowanym trwają dwa lata lub cztery semestry (120 ECTS lub porównywalne punkty).
Art. 43. Stalłych wykładowców dyscyplin głównych (por. VG, Ord., art. 31) Instytutu agregowanego musi być co najmniej pięciu.
Normy końcowe
Art. 44. Niniejsza Instrukcja będzie obowiązywać od pierwszego dnia roku akademickiego 2021-2022 lub roku akademickiego 2022, zgodnie z kalendarzem akademickim w różnych regionach.
Art. 45. §
1. Poszczególne Instytuty już agregowane muszą przedłożyć do 8 września 2020 r. Kongregacji Edukacji Katolickiej za pośrednictwem Wydziału agregującego, Statuty i program studiów, uaktualnione zgodnie z niniejszą Instrukcją.
2. Wszelkie zmiany Statutu lub programów studiów wymagają zatwierdzenia Kongregacji Edukacji Katolickiej.
Art. 46. Dyspensować od przestrzegania któregokolwiek artykułu niniejszej Instrukcji może tylko Kongregacja Edukacji Katolickiej.
Art. 47. Niniejsza Instrukcja zastępuje dotąd obowiązujące Normae de Instituti Theologici Aggregatione (23 czerwca 1993).
Art. 48. Obecnie obowiązujące normy i zwyczaje, które są sprzeczne z niniejszą Instrukcją tracą moc.
Dnia 1 grudnia 2020 r. Ojciec Święty zatwierdził niniejszy dokument Kongregacji Edukacji Katolickiej i zezwolił na jego publikację.
Rzym, z Kongregacji Edukacji Katolickiej, dn. 8 grudnia 2020 r., w Uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny.
Giuseppe Kardynał VERSALDI
Prefekt
Angelo Vincenzo ZANI
Arcybiskup tytularny Volturno
Sekretarz
Za: www.vatican.va
© Copyright – Libreria Editrice Vaticana