Kongregacja ds. Duchowieństwa
«MOS IUGITER». DEKRET W SPRAWIE INTENCJI MSZALNYCH
Rzym, 22 lutego 1991 r.
Prot. 189216
W Kościele istniał zawsze zwyczaj – co stwierdził świętej pamięci papież Paweł VI w Motu Proprio „Firma in traditione” – że wierni, „kierując się religijnym i kościelnym zmysłem, aby bardziej czynnie uczestniczyć w Ofierze Eucharystycznej, dołączali jakby ofiarę samych siebie, zaradzając w ten sposób ze swej strony potrzebom Kościoła, zwłaszcza utrzymaniu jego szafarzy” /AAS 67/1974/308/.
W starożytności ta ofiara obejmowała głównie dary w naturze, obecnie natomiast prawie wyłącznie pieniądze. Motywy jednak i cele tych ofiar pozostając zawsze te same i zostały usankcjonowane również w nowym Kodeksie prawa kanonicznego /por. kan. 945 § 1 i 946/.
Ponieważ ta sprawa łączy się bardzo ściśle z Najświętszym Sakramentem, stąd należy wykluczyć wszelki pozór zysku, tym bardziej symonii wywołującej zgorszenie. Dlatego Stolica Apostolska czuwała zawsze nad utrzymaniem we właściwych granicach tej świętej tradycji podlegającej zmianom z upływem czasu, starając się odpowiednio ją przystosować do zmieniających się warunków społecznych i kulturowych, w ten sposób, by uniknąć, a gdy się wkradły, usunąć nadużycia /por. kan. 947 i 1385/.
Ostatnio jednak liczni biskupi zwracali się do Stolicy Apostolskiej, aby wypowiedziała swoje zdanie odnośnie do praktyki, przedtem nie spotykanej, mianowicie odprawiania Mszy świętej dla zadośćuczynienia tzw. intencji zbiorowej.
Nie ulega wątpliwości, że już od dawna wierni, zwłaszcza w biednych krajach, składają kapłanowi niewielkie ofiary, nie domagając się wyraźnie odprawienia w ich szczególnej intencji osobnej Mszy świętej. W takich wypadkach wolno łączyć kilka ofiar dla odprawienia tylu Mszy świętych, ile odpowiada stypendium diecezjalnemu.
Jest zrozumiałe, że wierni zawsze mogą złączyć swoje intencje i ofiary, prosząc o odprawienie jednej tylko Mszy świętej we wszystkich intencjach.
Inaczej natomiast wygląda sprawa w odniesieniu do kapłanów, którzy „łączą razem stypendia składane na Msze święte w oddzielnych intencjach i tworzą z nich jedną”, będąc przekonani, że czynią zadość przyjętym zobowiązaniom przez odprawienie jednej Mszy świętej w intencji, którą nazywają „zbiorową”.
Argumenty, które przytaczają dla uzasadnienia tej nowej praktyki są tylko pozornie prawdziwe, a nawet zwodnicze i zawierają błędną eklezjologię.
Ten rozpowszechniający się zwyczaj niesie ze sobą poważne niebezpieczeństwo, że nie będzie wypełniana należność płynąca ze sprawiedliwości wobec składających ofiary mszalne oraz z biegiem czasu osłabi się lub nawet zaniknie u ludu chrześcijańskiego ów pobożny zmysł i impuls sumienia, które motywują praktykę składania ofiar dla odprawienia Mszy świętych w poszczególnych intencjach. Z tym złem łączy się ta niedogodność, że ci święci szafarze, którzy obecnie z tej praktyki mają środki konieczne do utrzymania, będą pozbawieni tych ofiar i licznym Kościołom partykularnym braknie pomocy potrzebnych do prowadzenia działalności apostolskiej.
Dlatego, wypełniając zlecony jej przez Papieża obowiązek, Kongregacja Spraw Duchowieństwa, do której należy w tej poważnej materii ustanawianie oraz strzeżenie kanonicznej dyscypliny, podjęła w tej sprawie szeroką i pilną konsultację oraz poprosiła Konferencje Biskupie o wyrażenie zdania.
Po otrzymaniu zaś i przeanalizowaniu odpowiedzi, rozważywszy różne aspekty tej skomplikowanej sprawy, jak również porozumiawszy się z zainteresowanymi dykasteriami Kurii Rzymskiej, niniejsza Kongregacja zarządziła co następuje:
Art. 1
1. Zgodnie z postanowieniem kan. 948: „Należy odprawić oddzielne Msze święte w intencji tych, za których została złożona i przyjęta pojedyncza ofiara, nawet niewielka”. Dlatego kapłan, który przyjął ofiarę za odprawienie Mszy świętej zgodnie z określoną intencją, jest obowiązany na podstawie sprawiedliwości albo sam zadośćuczynić przyjętemu zobowiązaniu /por. kan. 949/, albo powierzyć ten obowiązek innemu kapłanowi, z zachowaniem warunków określonych przez prawo /por. kan. 954-955/.
2. Powyższą normę naruszają i są proporcjonalnie odpowiedzialni w sumieniu ci kapłani, którzy „Ogólnie gromadzą ofiary na Msze święte mające określone intencje wiernych i bez wiedzy ofiarodawców łącząc je razem, odprawiają jedną tylko Mszę świętą w intencji tzw. zbiorowej, będąc przekonani, że w ten sposób zadośćuczynili przyjętym zobowiązaniom.
Art. 2
1. W wypadku gdy ofiarodawcy, wcześniej i w wyraźny sposób poinformowani, dobrowolnie się zgadzają, aby złożone przez nich ofiary zostały razem z innymi połączone w celu odprawienia jednej Mszy świętej, wolno jedną Mszę świętą, aplikowaną w intencji zbiorowej, uczynić zadość przyjętym zobowiązaniom.
2. W takim jednak wypadku istnieje obowiązek podać do publicznej wiadomości miejsce i godzinę odprawienia takiej Mszy świętej, nie więcej jak dwa razy w tygodniu.
3. Niech jednak pasterze tych diecezji, w których te wypadki mają miejsce, pamiętają o tym, że wspomniana praktyka, stanowiąca wyjątek od obowiązującego prawa jeśli jest zbytnio upowszechniana, stanowi – również na skutek błędnych opinii o znaczeniu ofiar składanych na Msze święte nadużycie, które powoduje coraz bardziej zaniechanie przez wiernych składania ofiar na Msze święte w określonych intencjach i w ten sposób prowadzi do wygaśnięcia czcigodnego zwyczaju, zbawiennego dla poszczególnych dusz i całego Kościoła.
Art. 3
1. W wypadku, o którym mowa w § 1 , art. 2. odprawiającemu wolno zatrzymać jedynie ofiarę ustaloną w danej diecezji /por. kan. 960/.
2. Sumę przekraczającą stypendium diecezjalne, należy przesłać ordynariuszowi, o którym w kan. 951 § 1, który przekaże je na cele określone prawem /por. kan. 946/.
Art. 4
Zwłaszcza w Sanktuariach oraz w innych miejscach pobożnych, do których wierni licznie pielgrzymują i zwykli więcej zamawiać Mszy świętych, rektorzy są zobowiązani w sumieniu czuwać nad tym, by dokładnie były przestrzegane normy ustanowione w tej materii prawem powszechnym /por. zwłaszcza kan. 954-956/ oraz niniejszym dekretem.
Art. 5
1. Kapłani, którzy przyjmują dużą liczbę stypendiów mszalnych w określonych intencjach, na przykład we wspomnienie wszystkich wiernych zmarłych lub przy innych szczególnych okazjach, gdy nie mogą w ciągu roku wypełnić podjętych zobowiązań, niech nie odmawiają przyjmowania ich, co nie pozwala ofiarodawcom wypełnić pobożnej woli i prowadzi do zaniechania chwalebnego zamiaru, lecz niech przyjęte intencje przekażą innym kapłanom /por. kan. 955/ lub własnemu ordynariuszowi /por. kan. 956/.
2. Jeśliby w tych lub podobnych okolicznościach miał miejsce wypadek, o którym mowa w art. 2 § 1, niniejszego Dekretu, kapłani powinni zachować przepisy określone w art. 3.
Art. 6
Przede wszystkim biskupi diecezjalni mają obowiązek możliwie najszybciej i bardzo uważnie zapoznać z tymi normami kapłanów zarówno diecezjalnych jak i zakonnych, których także one obowiązują, jak również czuwać nad ich przestrzeganiem.
Art. 7
Należy także wiernych świeckich odpowiednio pouczyć na temat tej dyscypliny, przy pomocy specjalnej katechezy, która winna objąć przede wszystkim:
1. szczególne znaczenie teologiczne ofiary składanej kapłanowi do odprawienia eucharystycznej Ofiary, aby wykluczyć zgorszenie na skutek pozoru handlu rzeczami świętymi;
2. moment ascetyczny, który w życiu chrześcijańskim jest związany z jałmużną, której uczył czynić sam Pan Jezus: ofiara bowiem złożona na odprawienie Mszy świętej jest najwspanialszym przykładem jałmużny;
3. wspólnotę dóbr, przez którą mianowicie wierni, składając ofiary na Mszę świętą uczestniczą w trosce o utrzymanie duchownych i prowadzenie działalności apostolskiej.
Ojciec Święty normy przedstawionego Dekretu zatwierdził w formie szczególnej w dniu 22 stycznia 1991 roku oraz polecił je promulgować i zachowywać.
Dan w Rzymie, w Siedzibie Kongregacji Spraw Duchowieństwa, dnia 22 lutego 1991 roku
Antonius Card. Innocenti – Prefekt
+ Gi1bertus Agustoni Archiep. tit. Caprulanus – Sekretarz
Copyright © Konferencja Episkopatu Polski