Kongregacja Nauki Wiary
INFORMACJA O KSIĄŻCE O. EDWARDA SCHILLEBEECKX’A OP:
PLEIDOOI VOOR MENSEN IN DER KERK
Rzym, 15 września 1986 r.
1. Profesor Edward Schillebeeckx OP w latach 1979-1980 opublikował dwa studia na temat urzędu w Kościele: pierwsze w dziele dziele zbiorowym Basis en Ambt(Nelissen, Bloemendal 1979, 43-90), a następnie książkę zatytułowaną KerkelijkAmbt (ten sam wydawca, 1980). W tych dwóch pismach utrzymywał, że ustalił „dogmatyczną możliwość” „nadzwyczajnego szafarza” Eucharystii, w takim sensie, że wspólnoty chrześcijańskie pozbawione kapłanów mogłyby wybrać spośród siebie przewodniczącego, który tylko na mocy tego faktu byłby w pełni uprawniony do przewodniczenia życiu tej wspólnoty, a więc i do konsekrowania Eucharystii, nie przyjmując Święceń sakramentalnych w sukcesji apostolskiej.
2. 13 czerwca 1984 r. Kongregacja Nauki Wiary przesłała do Profesora Schillebeeckx’a list, w którym zwracała uwagę, że rozwijane przez niego w tych dwóch publikacjach stanowisko w sprawach urzędu nie jest zgodne z nauczaniem Kościoła, przypomnianym w sposób autorytatywny przez List Sacerdotium ministerialez 6 sierpnia 1983 r. (AAS 75 [1983] 1003-1009). Z tego powodu Kongregacja informowała Profesora Schillebeeckxa, że jego stanowisko na temat „nadzwyczajnego szafarza” Eucharystii nie mogło być uważane za „zagadnienie wolne”, i żądała publicznego przyjęcia w tej kwestii nauczania Kościoła, okazując publicznie zgodę na treść tego dokumentu.
3. W swojej odpowiedzi z 5 października 1984 r., Profesor Schillebeeckx zapowiadał bliską publikację nowej książki dotyczącej tego zagadnienia; zapewniał, że nie będzie w niej niczego, co byłoby sprzeczne z Listem Sacerdotium ministeriale, oraz że nie będzie więcej mowy o „nadzwyczajnym szafarzu” Eucharystii, i by rzeczywiście odrzucić wszelkie nieporozumienia, temat sukcesji apostolskiej będzie analizowany z większą uwagą.
4. Publikując – równocześnie ze swoim listem – istotną część tej odpowiedzi (por. L’Osservatore Romano, 11 I 1985, 2), Kongregacja Nauki Wiary stwierdzała, że zastrzega sobie możliwość wydania następnie sądu o zapowiedzianej książce, która ukazała się nieco później pod tytułem Pleidooi voor mensen in de Kerk(Melissen, Baarn 1985).
5. Jeśli chodzi o tę książkę, Kongregacja uważa za swój obowiązek przedstawić następujące uwagi, które dotyczą zagadnienia szafarza:
a) Faktycznie, kwestia „nadzwyczajnego szafarza” Eucharystii nie jest już podejmowana. Jednakże, nawet jeśli jest prawdą, że List Sacerdotium ministeriale nie jest przedmiotem formalnego odrzucenia, to nie jest także przedmiotem deklaracji przyjęcia, ale raczej analizy krytycznej.
b) W związku z podstawowym problemem trzeba z przykrością stwierdzić, że autor kontynuuje rozumienie i przedstawianie apostolskości Kościoła w taki sposób, że sukcesja apostolska za pośrednictwem Święceń sakramentalnych stanowi dla niego „nieistotny” fakt w sprawowaniu posługi, a zatem i w przyznaniu władzy konsekracji Eucharystii – a to jest sprzeczne z nauczaniem Kościoła.
c) Jeśli chodzi o metodę przyjętą w książce, a w szczególności w odniesieniu do argumentów historycznych dotyczących Pisma Świętego, ograniczymy się tu do przypomnienia nauczania Konstytucji dogmatycznej Dei verbum (12), według którego, po uważnym zastosowaniu wszystkich źródeł egzegezy i historii, „by prawidłowo wydobyć sens tekstów świętych, należy analizować z nie mniejszą uwagą treść i jedność całego Pisma Świętego, należycie uwzględniając żywą Tradycję całego Kościoła i analogię wiary. Jest zadaniem egzegetów przyczyniać się, według tych zasad, do głębszego rozumienia i wyjaśniania sensu Pisma Świętego, aby przez studia przygotowawcze dojrzewał sąd Kościoła. Wszystko to więc, co dotyczy interpretacji Pisma Świętego, podlega jako najwyższej instancji osądowi Kościoła, który pełni Boską misję i urząd zachowywania i interpretowania słowa Bożego”.
6. Z tych powodów Kongregacja Nauki Wiary czuje się zmuszona stwierdzić, że koncepcja urzędu, taka jak jest prezentowana przez Profesora Schillebeeckx’a, pozostaje w sprzeczności z nauczaniem Kościoła w ważnych punktach. Zadanie, jakie ma Kongregacja w odniesieniu do wiernych, zobowiązuje ją do opublikowania tego sądu.
W czasie audiencji, udzielonej niżej podpisanemu Kardynałowi Prefektowi, Jego Świątobliwość Jan Paweł II zatwierdził niniejszą Informację, uchwaloną na zebraniu plenarnym Kongregacji, i nakazał jej opublikowanie.
Rzym, w siedzibie Kongregacji Nauki Wiary, 15 września 1986 r.
JOSEPH Kard. RATZINGER
Prefekt
+ ALBERTO BOVONE
Sekretarz
* AAS 79 (1987) 221-223.
Copyright © Konferencja Episkopatu Polski