Kongregacja Nauki Wiary
«DIE XIII IANUARII 1971». DEKLARACJA O INTERPRETACJI NIEKTÓRYCH NORM DOTYCZĄCYCH PRZENIESIENIA KAPŁANÓW DO STANU ŚWIECKIEGO Z DYSPENSĄ
OD WSZYSTKICH OBOWIĄZKÓW WYNIKAJĄCYCH ZE ŚWIĘCEŃ KAPŁAŃSKICH
Rzym, 26 czerwca 1972 r.
13 stycznia 1971 r. Święta Kongregacja Nauki Wiary wydała nowe Normy postępowania w Kuriach Diecezjalnych i Kuriach Generalnych Instytutów Zakonnych, w przygotowaniu spraw dotyczących przeniesienia kapłanów do stanu świeckiego z dyspensą od wszystkich obowiązków wynikających ze Święceń kapłańskich.
Po opublikowaniu Norm skierowano do tej Świętej Kongregacji różne wątpliwości i trudności, szczególnie jeśli chodzi o interpretację niektórych wskazań przewidzianych przez te Normy.
W celu rozwiązania lub wyjaśnienia tych wątpliwości lub trudności, Święta Kongregacja Nauki Wiary, która uczestniczy w troskach Ordynariuszy, proponuje następujące uwagi, które w sposób autentyczny interpretują wspomniane wyżej Normy, dotyczące ważnych i szczególnie trudnych zagadnień.
I. Święta Kongregacja Nauki Wiary usilnie wzywa Ordynariuszy, by stosownie do ich roztropności, ofiarowali ojcowską opiekę kapłanom, przeżywającym kryzys powołania, aby w kwestii o tak wielkim znaczeniu, zarówno dla ich przyszłości jak i dobra Kościoła, nie działali nierozważnie i nie prosili o dyspensę bez poważnych i obiektywnych powodów.
W ostatnim bowiem czasie wielu kapłanów, którzy z powodu nieprzewidzianego kryzysu, skierowało prośbę o dyspensę, wycofywało ją potem, gdy ich sprawa była już badana przez Kongregację.
Inni natomiast, po otrzymaniu reskryptu zezwalającego, poruszeni przez łaskę i skłonieni przez wyrzuty sumienia, nie chcieli przyjąć go, by móc nadal sprawować posługę kapłańską.
Byli także tacy, którzy po otrzymaniu dyspensy i po zawarciu małżeństwa kościelnego, nie pozostali wierni także w małżeństwie.
Nowe Normy nie zostały wydane, by bezkrytycznie udzielać dyspensy każdemu, kto o nią prosi, ale tylko po to, by uprościć formę próśb, które powinny być skierowywane przez Ordynariusza.
II. W sprawie Norm II, 3, b: «Przyczyny i okoliczności dotyczące trudności, jakie przeżywa proszący, czyli przyczyny kryzysu», są najważniejszymi aspektami dochodzeń, które powinni przeprowadzić Ordynariusze, by móc poinformować Kongregację, na jakich motywach opiera się prośba zainteresowanego. Motywy te muszą być połączone z tymi informacjami i okolicznościami, które wyłoniły się w czasie dochodzenia (por. II, 3 c, d, e), i wnioskiem, w którym Ordynariusz wyraża swoją opinię. Dyspensa nie jest udzielana «automatycznie», ale wymaga się racji proporcjonalnie poważnych.
Zadaniem Kongregacji jest ocenić motywy i udzielić odpowiedzi w każdym poszczególnym przypadku, uwzględniając nie tylko dobro duchowe proszącego, lecz także dobro całego Kościoła, zachowując nienaruszonym prawo świętego celibatu.
W konsekwencji, nie wszystkie przedstawione motywy muszą być uważane za wystarczające i ważne dla otrzymania dyspensy. Nie mogą być uważane za wystarczające: a) prosta wola wstąpienia w związek małżeński; b) pogarda dla prawa świętego celibatu; c) zamiar małżeństwa cywilnego lub ustalenie daty małżeństwa w nadziei łatwiejszego otrzymania dyspensy.
Ordynariusz nie powinien więc przesyłać do Kongregacji próśb, które wydają się być oparte wyłącznie na wyżej wymienionych motywach, przede wszystkim jeśli chodziłoby o kapłanów, którzy niedawno otrzymali Święcenia.
III. Na postawione pytanie, czy Ordynariusze mogą zastosować Kan. 81 Kodeksu Prawa Kanonicznego także w dyspensie od świętego celibatu, musi się odpowiedzieć: nie. Dyspensa ta jest zarezerwowana jedynie i osobiście Ojcu Świętemu (PAWEŁ VI, Motu proprio De episcoporum muneribus, IX, 1).
Małżeństwo, które byłoby zawierane bez dyspensy udzielonej przez Stolicę Apostolską, nie miałoby więc żadnej ważności.
IV. Reskrypt, który przenosi do stanu świeckiego i udziela dyspensy od obowiązków, nabiera bezpośrednio pełnej ważności, gdy jest przekazany Ordynariuszowi; nie wymaga akceptacji ze strony proszącego. Kongregacja, z należną roztropnością, nie powiadamia nigdy wprost otrzymującego reskrypt z dyspensą, ale zawsze przesyła go Ordynariuszowi, by przekazując go mógł bardziej osobiście zwrócić się do zainteresowanego, zachęcając go do prowadzenia takiego życia chrześcijańskiego, by zasłużył na wieczne zbawienie własnej duszy i był zbudowaniem dla wiernych.
Jeśli po przekazaniu reskryptu, proszący poruszony przez pokutę, okazywałby chęć sprawowania kapłaństwa, pozostaje zawieszony w jakimkolwiek urzędzie kapłańskim na tej podstawie, że wraz z przekazaniem reskryptu został już przeniesiony do stanu świeckiego; może jednak przesłać do Kongregacji nową prośbę o przywrócenie do stanu kapłańskiego. Kongregacja, po odpowiednim czasie próby, uwzględniając przychylny wniosek Ordynariusza, zdecyduje o odpowiedniości skierowania nowej prośby do Ojca Świętego.
V. Przez słowa: «tym podobne instytuty», które znajdują się w Normach, VI, 4 d, powinno się rozumieć:
a) Wydziały, instytuty, szkoły, itp., nauk kościelnych lub religijnych (na przykład wydziały prawa kanonicznego, misjologii, historii Kościoła, filozofii lub instytuty pastoralne, pedagogii religijnej, katechetyki, itp.). W takich instytutach nie może być powierzone żadne nauczanie dyspensowanym kapłanom; co więcej, jest konieczne, by oni absolutnie zrezygnowali z powierzonego nauczania, które poprzedzało dyspensę.
b) Wszystkie inne centra studiów wyższych, takie nie podlegające wprost autorytetowi kościelnemu, w których naucza się dyscyplin teologicznych lub religijnych. W takich instytutach nie może być powierzone dyspensowanym kapłanom nauczanie przedmiotów w sensie ścisłym teologicznych lub z nimi wprost związanych (na przykład pedagogia religijna i katechetyka). W przypadku, gdyby zachodziła wątpliwość, czy jakaś dyscyplina byłaby związana z teologią, Święta Kongregacja Nauki Wiary wyjaśni problem, po wysłuchaniu opinii Świętej Kongregacji ds. Wychowania Katolickiego.
VI. Kongregacja ma nadzieję, że po udzieleniu takiej odpowiedzi będzie łatwiej zachowywać w sposób integralny wydane Normy.
Rzym, 26 czerwca 1972 r.
Franjo Kard. Šeper
Prefekt
+ Paul Philippe
Sekretarz
Copyright © Konferencja Episkopatu Polski