Franciszek,
PRZESŁANIE Z OKAZJI WYSTAWY „KSIĄŻKA I DUCH” ZORGANIZOWANEJ PRZEZ WATYKAŃSKĄ BIBLIOTEKĘ APOSTOLSKĄ W 750. ROCZNICĘ ŚMIERCI ŚWIĘTEGO BONAWENTURY Z BAGNOREGIO I ŚWIĘTEGO TOMASZA Z AKWINU
Rzym, 04 października 2024 r.
Drogi Brat
Monsignor Vincenzo Zani
Bibliotekarz i Archiwista Świętego Kościoła Rzymskiego
Z okazji 750. rocznicy śmierci św. Bonawentury z Bagnoregio i św. Tomasza z Akwinu, Biblioteka Watykańska przygotowała wystawę „Księga i Duch”, poświęconą obu Doktorom, których autografy, kodeksy ich dzieł oraz dokumenty dotyczące ich życia i działalności znajdują się wśród jej skarbów. Gratuluję tej podjętej w samą porę inicjatywy.
Już papież Sykstus IV w 1475 r. ustanowił pierwszą siedzibę Biblioteki Watykańskiej, co zbiegło się z dwusetną rocznicą śmierci dwóch świętych, którzy nieprzypadkowo zostali przedstawieni razem, przez Ghirlandaio, w dekoracji Bibliotheca Latina, wśród wielkich autorów starożytnych i chrześcijańskich.
Nieco ponad sto lat później papież Sykstus V – papież, który nadał Bibliotece jej obecną lokalizację – w dokumencie [1] przyjętym później przez papieża Leona XIII [2] powiązał je z biblijnym obrazem „dwóch drzew oliwnych i dwóch świeczników, które stoją przed Panem ziemi” (Ap 11:4).
Rzeczywiście, te dwie postaci do dziś są źródłem światła i inspiracji dla Kościoła i kultury. Są „luminarzami” podejścia do wiedzy, a w szczególności do teologii, w którym głębia intelektualna i życie duchowe, nauka i mądrość, pokora i miłość, wzajemnie się przenikają i karmią, w skłonności nie do zatrzymywania owoców spekulacji dla siebie, ale do dzielenia się nimi z wielkoduszną gorliwością duszpasterską i misyjną [3].
W tym sensie Doctor Communis i Doctor Seraphicus są cennymi „towarzyszami” dla każdego pielgrzyma w drodze ku Chrystusowi, podążającego ścieżką określaną przez pierwszego jako „via” inteligencji oświeconej wiarą, a przez drugiego jako „itinerarium” umysłu, który z kontemplacji stworzenia wznosi się ku Bogu. Pomyślmy o „trynitarnym” spojrzeniu, które św. Bonawentura proponuje na stworzenia i ich relacje [4], z integracją między „świętością inteligencji” i „inteligencją świętości”, która jest przede wszystkim widoczna na przykładzie ich życia.
I to jest właśnie element jednoczący, który wyłania się z wystawy, zorganizowanej przez Bibliotekę Watykańską z włączeniem do programu również dnia studyjnego na temat dwóch Doktorów, na który zaproszone są wszystkie rzymskie papieskie uniwersytety i wydziały.
Na uznanie zasługuje również międzynarodowa współpraca, która rozwinęła się wokół projektu, z udziałem Ambasady Francji przy Stolicy Apostolskiej, Centrum św. Ludwika w Rzymie, Komisji Leonina, Papieskich Uniwersytetów Angelicum, Antonianum i Gregorianum oraz Uniwersytetu Paryskiego I Sorbona, gdzie zarówno św. Tomasz, jak i św.
Pięćdziesiąt lat temu św. Paweł VI, przy okazji podobnej wystawy zorganizowanej z okazji siedemsetlecia śmierci dwóch wielkich świętych, podkreślił ich znaczenie, określając w szczególności Anielskiego jako „Luminarza Kościoła i całego świata”[5]. [Niedawno papież Benedykt XVI, badacz myśli i dzieła Serafickiego, w jednej ze swoich katechez przypomniał jego pochwałę, skomponowaną przez anonimowego papieskiego notariusza: „Dobry, uprzejmy, pobożny i miłosierny człowiek, pełen cnót, kochany przez Boga i ludzi. […] W rzeczywistości Bóg dał mu taką łaskę, że wszyscy, którzy go widzieli, byli przeniknięci miłością, której serce nie mogło ukryć” [6]. [6]
Obecna wystawa, wpisując się w ten nurt, pragnie przyczynić się do znalezienia odpowiednich języków i narzędzi, aby myśl dwóch „gigantów” doktryny katolickiej mogła nadal się rozprzestrzeniać, docierając do wszystkich [7]. [7]
Bonawentura i św. Tomasz trzymają w dłoniach zwoje, na których widnieją przypisywane im zdania, uzupełniające się znaczeniowo. Tomasz „mówi”: „ Sacrae doctrinae finis est beatitudo aeterna”; Bonawentura „odpowiada”: „ Fructus Scripturae est plenitudo aeternae felicitatis”[8]. [Zaprawdę, dwaj święci mistrzowie uczą nas patrzeć na szczęście wieczne jako na najwyższy owoc mądrości, nauki i miłości, pobudzając nas do pielgrzymowania w wierze, aby „świadectwo wiary było w świecie zaczynem prawdziwej nadziei” [9], płomieniem, który oświetla drogę.
Drogi Bracie, wyrażam Ci moje uznanie za tę inicjatywę, której życzę jak największego powodzenia. Dziękuję Tobie i wszystkim, którzy współpracowali w jej przygotowaniu i organizacji, i przesyłam im moje serdeczne błogosławieństwo.
Z Watykanu, 4 października 2024 r.
Franciszek
___________________________________________________
[1] Por. Sykstus V, Bulla Triumphantis Hierusalem, 14 marca 1588, 13.
[2] Por. Leon XIII, Enc Lett. Aeterni Patris, 4 sierpnia 1879.
[3] Por. Lett. Ap. Ad theologiam promovendam, 1 listopada 2023, 8.
[4] Por. Enc Lett. Laudato si’, 24 maja 2015, 239-240.
[5] Św. Paweł VI, List apostolski Lumen Ecclesiae, 20 listopada 2015, 239-240. Lumen Ecclesiae, 20 listopada 1974, 1.
[6] J.G. Bougerol, Bonaventure, w A. Vauchez (red.), Storia dei santi e della santità cristiana. Vol. VI. L’epoca del rinnovamento evangelico, Mediolan 1991, s. 91; cyt. przez Benedykta XVI, Audiencja generalna, 3 marca 2010.
[7] Por. List z okazji 700. rocznicy kanonizacji św. Tomasza z Akwinu, 30 czerwca 2023 r.
[8] Por. Watykańska Biblioteka Apostolska , Święty Tomasz i święty Bonawentura w Bibliotece Watykańskiej. Wystawa z okazji 7. stulecia (1274-1974). Katalog, Watykańska Biblioteka Apostolska, Watykan, 1974, s. 5-6.
[9] Por. Bulla ogłaszająca Zwyczajny Jubileusz Roku 2025 „Spes non confundit”, 9 maja 2024.
