Dykasteria ds. Instytutów Życia Konsekrowanego
i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego
LIST OKÓLNY W SPRAWIE WYKORZYSTANIA ŚRODKÓW INFORMATYCZNO-ELEKTRONICZNYCH DLA AKTÓW WŁADZY, O KTÓRYCH MOWA W KAN. 627 -127 -166
Watykan, 19 marca 2023 r.
Prot. n. Sp. R. 2452/20
Do Najwyższych Przełożonych Instytutów życia konsekrowanego
i Stowarzyszeń życia apostolskiego
Dykasteria ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego, w dniu 1 lipca 2020 r., wydała list okólny, w którym poinformowała o przyznaniu przez Ojca Świętego “nadzwyczajnego uprawnienia”, aby w indywidualnych przypadkach przedłożonych do oceny tej Dykasterii, można było zastosować odstępstwo od kanonów 127 i 166; z możliwością wykorzystania środków informatyczno-elektronicznych, w odniesieniu do posiedzeń Rady Przełożonych, aby umożliwić wykonywanie funkcji określonych w kanonie 627.
W ten sposób uniknięto trudności z przemieszczaniem się osób, spowodowanych ograniczeniami wynikającymi z pandemii COVID 19, a w konsekwencji z obecnością członków Rady w miejscu zwołania.
Wykorzystanie środków informatycznych okazało się ważnym wsparciem dla governace; doświadczeniem otwartym na przyszłość, przy jednoczesnej świadomości konieczności odpowiedniego szkolenia w tym zakresie i odpowiedzialności, jaką niesie ze sobą takie zastosowanie. Przedkładamy zatem pod rozwagę Najwyższych Przełożonych pewne refleksje, które wyłoniły się z oceny doświadczeń związanych z wykorzystaniem środków informatyczno-elektronicznych w okresie pandemii.
Nie należy lekceważyć faktu, że częste korzystanie z tych środków może stworzyć coś w rodzaju „wirtualnego governance” IŻK-SŻA, a w perspektywie krótko i średnioterminowej także doprowadzić do powstania mentalności i praktyk zarządzania, które uznają takie korzystanie za oczywiste. Przypomina się, że spotkanie Przełożonego Wyższego z Radą przy użyciu komunikacji elektronicznej ma być uważane za nadzwyczajny sposób i «nie jest zwyczajnym rozwiązaniem w zarządzaniu Instytutem lub Prowincją».
1. Efektywność narzędzi informatycznych musi być współmierna do ich skuteczności, która musi być oceniana także z uwzględnieniem konieczności zapewnienia rzetelności procesów rozeznawania i podejmowania decyzji w governance Instytutem. Chcielibyśmy wskazać na pewne przypadki, które ze względu na ostrożność wymagają zwołania w obecności Rady Generalnej/Prowincjalnej lub podobnych organów. Konkretnie chodzi o zabezpieczenie dialogu/międzyosobowej konfrontacji i wspólnego rozeznania. Dla przykładu przywołuje się następujące przypadki: delicta graviora (o której mowa w m.p. Sacramentorum sanctitatis tutela z 30 kwietnia 2001 r.); normy dotyczące wyłączenia z Instytutu lub Stowarzyszenia (eksklaustracja: kanon 686 §§ 1 i 3; odejście: kanony 691 i 693; wydalenie: kanony 694-701); dopuszczenie do profesji wieczystej (kanon 658); dopuszczenie do Święceń oraz przepisy dotyczące publicznego wykonywania Święceń i świętych posług. Nie mniej ważne są akty nadzwyczajnej administracji określone przez prawo własne.
2. Wydaje się jednak, że środki informatyczno-elektroniczne – nawet najbardziej zaawansowane technologicznie – nie są w stanie dać takich gwarancji, aby z całą pewnością zapewnić niezbędną dyskrecję i tajność, a oprócz tego, mogą wystąpić trudności i sytuacje potencjalnie naruszające prawa gwarantowane przez przepisy prawne (por. kanon 220).
3. Biorąc pod uwagę pozytywne rezultaty stosowania tych środków i oceniając doświadczenia w ramach zarządzania Instytutem lub Stowarzyszeniem, wskazane jest, zgodnie z normami prawa powszechnego i własnego, uregulowanie sposobu użycia i praktyki działania w zakresie stosowania tych środków.
Dobrze znany jest ogromny potencjał informatycznych środków komunikacji, a jednocześnie ich „kruchość”. Wejście w świat globalnie połączony oznacza, że nie należy tracić poczucia obecności, tej obecności, która nadaje konkretność synodalności życia konsekrowanego, aby było to realne wędrowanie razem, a nie tylko w przestrzeni sieci, ćwicząc się w „sztuce rozeznawania, która zawsze jawi się jako zdolność orientowania się w symfonii głosów” (Franciszek, Orędzie na 56. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu, 24 stycznia 2024 r).
João Braz Card. de Aviz
Prefekt
José Rodriguez Carballo, O. F. M.
Arcybiskup Sekretarz
Tłumaczenie Kongregacji
Copyright © Dykasterium ds. Komunikacji – Libreria Editrice Vaticana