Etiuda na 100-lecie niepodległości Polski poprzedzać będzie w tym roku każdy spektakl misterium pasyjnego „Męka Pańska”, które w 2014 r. powróciło do XII-wiecznego opactwa w Czerwińsku nad Wisłą i wystawiane jest w okresie Wielkiego Postu przez wspólnotę salezjańską.
Misterium, autorstwa salezjanina ks. Franciszka Harazima (1885-1941), opowiadające wydarzenia męki Chrystusa z prologiem ukazującym Ostatnią Wieczerzę, jest jednym z najsłynniejszych polskich misteriów pasyjnych. O wyjątkowości tej inscenizacji stanowi także oryginalna oprawa muzyczna wykorzystująca instrumenty opisane w Biblii.
„Chociaż cały spektakl jest zamkniętą całością to postanowiliśmy, że co roku będziemy przygotowywali część wprowadzającą do misterium, odwołującą się do aktualnych wydarzeń. W tym roku będzie to etiuda nawiązująca do 100-lecia niepodległości, jako wyraz wdzięczności Panu Bogu za to, że Polska powróciła na mapę Europy” – powiedział PAP ks. Przemysław Kawecki, salezjanin z czerwińskiego opactwa.
Trwające prawie dwie godziny czerwińskie misterium „Męka Pańska” wystawiane będzie w zabytkowym opactwie, gdzie znajduje Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia, od 24 lutego do 25 marca, w każdą sobotę i niedzielę. Tradycyjnie już spektakl przygotowuje Salezjański Ośrodek Młodzieżowo-Powołaniowy EMAUS. Oprócz aktorów Mariusza Kozubka, Marcina Wąsowskiego, Adama Łoniewskiego i Marzeny Lamh-Łoniewskiej, w przedstawieniu uczestniczą też młodzi wolontariusze ze środowisk salezjańskich.
Główna część czerwińskiego misterium „Męka Pańska” składa się z pięciu aktów, ukazujących kolejne etapy męki Chrystusa od scen w Ogrodzie Oliwnym i w pałacu Kajfasza poprzez pretorium Piłata i Golgotę, aż po zmartwychwstanie. Muzykę do spektaklu scenicznego skomponował salezjanin ks. Antoni Hlond (1884-1963), rodzony brat prymasa Polski w latach 1927-48 Augusta Hlonda (1881-1948), kompozytor muzyki kościelnej, sygnujący utwory pseudonimem „Antoni Chlondowski”. Jest on pochowany na cmentarzu w Czerwińsku nad Wisłą.
W 2017 r. do zespołu występującego w czerwińskim misterium dołączył Michał Kaczor, instrumentalista, prowadzący badania nad starożytną muzyką, w tym z Bliskiego Wschodu. Dzięki temu oprawa muzyczna spektaklu wzbogacona została o instrumenty, które pojawiają się na kartach Biblii, jak np. shofar.
Napisane przez ks. Franciszka Harazima misterium „Męka Pańska” zaprezentowano po raz pierwszy 8 marca 1931 r. w Krakowie. Autor przedstawienia był profesorem tamtejszego Salezjańskiego Instytutu Teologicznego. Po wybuchu II wojny światowej ks. Harazim został aresztowany przez niemieckie władze okupacyjne – z krakowskiego więzienia Montelupich trafił do obozu koncentracyjnego Auschwitz, gdzie został zamordowany w czerwcu 1941 r.
Po II wojnie światowej misterium „Męka Pańska” przeniesiono z Krakowa do Czerwińska nad Wisłą. Spektakl wystawiono tam w 1949 r. oraz w latach 1958-60. Powodem przerw i wstrzymania przedstawień była komunistyczna cenzura. Wystawianie misterium zostało wznowione w 1975 r. Spektakl, w którym aktorami byli wówczas nowicjusze salezjańscy, odbywający w czerwińskim klasztorze formację zakonną, był pokazywany do 2006 r. Tradycja wystawiania tam misterium wygasła po przeniesieniu nowicjatu Towarzystwa Salezjańskiego. Przywrócono ją w 2014 r., przede wszystkim z myślą o pielgrzymach z całej Polski.
Towarzystwo św. Franciszka Salezego opiekuje się zabytkowym klasztorem w Czerwińsku nad Wisłą od 1923 r. Opactwo powstało tam w XII w. z inicjatywy biskupa płockiego Aleksandra z Mallone. W jego romańskim kościele znajduje się pochodzący z początku XVII wieku obraz Matki Bożej Czerwińskiej – Matki Bożej Pocieszenia. Przed obrazem tym w 1647 r. król Władysław IV uprosił powrót do zdrowia, pozostawiając dziękczynne wotum z napisem: „Bliski śmierci – zdrowie otrzymał”. W 1970 r. obraz został koronowany przez prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego (1901-1981).
W 2015 r. w czerwińskim opactwie otwarto muzeum poświęcone prymasowi Augustowi Hlondowi, który był także salezjaninem – to pierwsza w Polsce tego typu stała ekspozycja. Na wystawie mieszczącej się w jednej z sal klasztoru i zaaranżowanej na gabinet zgromadzono kilkadziesiąt eksponatów, przede wszystkim osobistych pamiątek po prymasie, w tym biurko, przy którym pracował wraz z oryginalnym wyposażeniem.
PAP/RIRM
Za: Radio Maryja
