12 kwietnia miało miejsce wręczenie nagrody im. J. S. Pasierba o. dr. hab. Eustachemu Rakoczemu w Galerii Porczyńskich w Warszawie.
Nagroda im. ks. Janusza Stanisława Pasierba jest przyznawana dorocznie. Upamiętnia ona osobowość i dzieła wybitnego uczonego, poety, konserwatora i twórcy.
Wręczenie nagród zostało połączone z uroczystym koncertem, zatytułowanym: Wierzymy, że przetrwa to, co jest z miłości, na którym wystąpili m. in. Maja Komorowska, Paweł Krupski (skrzypce), Emanuel Bączkowski (fortepian), oraz Zespół Familia HP. Na uroczystość przybył też abp Henryk Muszyński, prymas senior i bp Wojciech Polak, Sekretarz Generalny KEP. Zebranych powitała Maria Wilczek, prezes Fundacji im. ks. Janusza St. Pasierba.
Laureat nagrody im. J.S. Pasierba m. in. o. dr hab. Eustachy Rakoczy jako ostatni doktor w zakresie historii sztuki wypromowany przez ks. prof. S. Pasierba, stwierdził, iż ze względu na swoją wiedzę i wielki autorytet – Profesor był członkiem kilkudziesięciu gremiów polskich i międzynarodowych, w tym Komisji Konserwacji Cudownego Obrazu Matki Boskiej Jasnogórskiej.
O. Rakoczy, Paulin z Jasnej Góry, dziękując za nagrodę z niezwykłą przenikliwością myśli swojego Mistrza odsłaniał obraz malowany przez niego nie farbami, ale słowem, które ma wielką moc. W obraz trzeba się wpatrywać, o obraz trzeba zabiegać i konserwować. Obraz malowany nie pędzlem, ale słowem mistrza, wciąż zachwyca wyrazistą barwą – bardziej jak tęcza. Blask tęczy ma określoną liczbę kolorów, słowo jest bezkresne:
KS. JANUSZA PASIERBA „OGLĄDANIE OBRAZU”
IKONA JASNOGÓRSKA W ASPEKCIE RELIGIJNO – KULTUROWYM
Jakże bardzo czuję się zaszczycony, że dane jest mi dołączyć kilka własnych słów – skromnych refleksji na temat mojego Profesora i Mistrza. Jako jego ostatni doktor w zakresie historii sztuki wdzięczny Mu jestem za przekazaną wiedzę, a jeszcze bardziej, że uzdolnił mnie do patrzenia na świat w konwencji hymnu zachwytu. Bo jak nikt potrafił On mówić o pięknie i pięknie mówić.
Ks. prof. Janusz St. Pasierb – ze względu na swoją wiedzę i wielki autorytet – był członkiem kilkudziesięciu gremiów polskich i międzynarodowych, w tym Komisji Konserwacji Cudownego Obrazu Matki Boskiej Jasnogórskiej.
Szczególne miejsce w poetycko – religijnej analizie ma wizerunek Maryi – ciemny i piękny, przypominający zarys ojczyzny. Obraz ten to niejako symbol obecności Bogarodzicy w życiu narodu polskiego na całej przestrzeni dziejów.
Ksiądz – poeta zatrzymuje się często nad ważnym wymiarem oddziaływań Obrazu – jako wymownego znaku wiary, jego wpływu na indywidualne i zbiorowe dzieje wszystkich pozostających pod przemożnym wpływem Hetmanki z Jasnej Góry Zwycięstwa. Nazywa więc Bogarodzicę tajemnicą radosną, bolesną i chwalebną – a tym samym teraźniejszością i przeszłością: bizantyjską, andegaweńską, opolską, jagiellońską, polską – w pokoju i wojnach.
Pasierbowe oglądanie Obrazu umożliwia odniesienie do przestrzeni historycznej i teologicznej. Jego moc przeciw śmiertelnej potędze na całej przestrzeni dziejów jest niezaprzeczalna. Jego istota – jako niezawodnej rycerskiej zbroi wyraża się do dziś w przekazie niezłomnej duchowej tarczy.
Koncepcja myśli teologicznej ks. Pasierba zakłada utrwalanie pamięci narodu oraz chwały Rzeczypospolitej, odzwierciedlonej w przekazie znaku Ojczyzny. Począwszy od zwycięskiego Grunwaldu, znaczonego hymnem Bogarodzica i Maryjnym wizerunkiem na rycerskim sercu, ten jakże wymowny znak wiary i szczególnej czci ku Bogiem sławionej Maryi towarzyszył narodowi pośród blizn narodowych losów, wydarzeń i przeżyć.
W ikonie Jasnogórskiej Bogarodzicy, tak jak w każdym polskim Maryjnym wizerunku – w tarczy, która wzięła na siebie ciosy odzwierciedla się – w myśl słów księdza Janusza Pasierba – ziemia kaleczona przez wojny, poznaczona przez czas – uwydatnia się zarys ojczyzny.
Wszechobecna w przekazie edukacja w duchu polskości, utożsamiana z Maryjnością i intensyfikuje się w służebnym kapłańskim powołaniu ks. Pasierba. Każde jego poetyckie dzieło staje się świadectwem wiernego, wychowawczo – kapłańskiego trwania godnie, po polsku, z wiarą w Boga i przeciwko panującemu złu. W poetyckiej przestrzeni wiary postrzegamy Maryję jako pociemniałe od naszych modlitw – światło ostatnie.
Wierność Bogarodzicy i zawierzenie człowieka oddanego Jej macierzyńskiej pieczy na całej przestrzeni narodowych dziejów, zapisane w przestrzeni Jasnogórskiej Ikony, w warstwie słownej odnajduje swoistą pointę w apelowym przekazie człowieczego jestem – pamiętam – czuwam.
Ten szczególny Maryjno – ludzki dialog, ubogacony zapleczem wielowiekowego doświadczenia trwa nieprzerwanie od początku dziejów do współczesnego nam dzisiaj. Każdego dnia, w godzinie Apelu, w sanktuarium narodu – zwykłe ludzkie: jestem utwierdza się i nobilituje w tym najkrótszym Maryjnym Hymnie, co wskazuje na Bogarodzicę, jako przyczynę naszej wierności.
dr Magdalena Pluskota
Sekretarz Światowego Stowarzyszenia Dziedzictwa Kulturowego Polonii
