Pod koniec lipca 2008 r. wikariusz biskupi z Aruby, michalicki misjonarz – ks. Wiesław Szpila CSMA zaproponował Wydawnictwu Michalineum projekt wydania drukiem Katechizmu Kościoła Katolickiego w języku papiamento. – „Przez lata diecezja Willemstad – z wielkim zatroskaniem opowiada ks. Szpila – nie posiadała praktycznie żadnych materiałów duszpasterskich, czy też dokumentów kościelnych w języku papiamento”.
W szkołach katolickich do niedawna jeszcze posługiwano się tylko
językiem holenderskim. Język papiamento powstał na bazie języków
portugalskiego i hiszpańskiego, używany jest w regionie Karaibów:
głównie na wyspach Aruba, Curaçao i Bonaire (posługuje się nim dzisiaj
około 250 tys. ludzi).
Pismo Święte na język papiamento przetłumaczono dopiero w roku 1996.
Stało się to staraniem Towarzystwa Biblijnego, ale z przeważającym
udziałem i wkładem Kościoła katolickiego (tak w tłumaczeniu, jak i w
finansowaniu całego przedsięwzięcia). Zgromadzenie Św. Michała
Archanioła zatroszczyło się także o tłumaczenie na papiamento i wydanie
dzieła św. Tomasza a Kempis „O naśladowaniu Chrystusa”. Książka ta
została wydana na Arubie w 2005 roku.
„Największą bolączką i trudnością w pracy duszpasterskiej – mówi ks.
Szpila – był jednak brak Katechizmu Kościoła Katolickiego. Bez niego
ewangelicka Biblia, choć w języku papiamento, pozostawała osamotniona.
Można powiedzieć, że Kościół poruszał się jakby o jednej – i to nie
o własnej – nodze. Tęskniliśmy do Katechizmu w języku papiamento, który
pomógłby nam nie tylko iść pewnym i mocnym krokiem, lecz także
przyspieszyć na drodze skuteczniejszej ewangelizacji”.
Przez prawie trzy lata dość duża grupa osób cierpliwie tłumaczyła
stronę po stronie Katechizm Kościoła Katolickiego. Później nastąpił
cały proces ujednolicania tekstu, wprowadzania korekty ortograficznej
i sprawdzania poprawności doktrynalnej tłumaczenia. „Kiedy w sierpniu
2008 r. – opowiada michalita – Wydawnictwo Michalineum zgodziło się na
wydanie naszego Katechizmu, wówczas było już pewne, że to dzieło
naprawdę się narodzi. W dniu 8 grudnia 2009 r., w Święto Niepokalanego
Poczęcia (Patronką naszej diecezji jest NMP Niepokalanie Poczęta!), dwa
pierwsze egzemplarze Catisashi di Iglesia Catolico dotarły z Polski na
Arubę. Cały nakład dotrze do nas w styczniu 2010 roku. W końcu we
własnym języku lokalny Kościół będzie mógł karmić wiarą swoje córki
i synów. Katechizm w języku papiamento wpisuje się złotą czcionką
w dzieje pracy misyjnej i otwiera nowy rozdział historii Kościoła
katolickiego na Antylach Holenderskich i Arubie”.
Pierwsi misjonarze docierali do wysp na Karaibach, które obecnie
tworzą diecezję Willemstad na Antylach Holenderskich, już od pierwszych
lat po ich odkryciu, czyli od początków XVI wieku. Były to jednak
sporadyczne wizyty, zazwyczaj z sąsiadującej Wenezueli. Po przejęciu
tych terytoriów przez Holendrów katoliccy misjonarze odwiedzali wyspy
bardzo rzadko i jakby ukradkiem, ponieważ oficjalną religią był
protestantyzm. Kiedy w końcu pojawili się oficjalnie misjonarze
katoliccy, pracę misyjną ograniczono praktycznie do niewolników,
a później do biedoty trudniącej się rybołówstwem i uprawą skalistej
ziemi. Jednak była to większość tamtejszego społeczeństwa. Holendrom aż
tak nie zależało ani na pozostałych tu niewolnikach (co zdrowsi
i silniejsi byli sprzedawani na kontynent Ameryki), ani na samych
wyspach, które określali jako „nieużyteczne”. Złoto, którego złoża
odkryto na Arubie (Oro ubo – „było złoto” – stąd wzięła się nazwa wyspy
Aruba), szybko się wyczerpało i pozostały tylko pola solne na Bonaire
i na Curaçao. Solanki z Bonaire do dziś dnia obficie zaopatrują
Holandię i Stany Zjednoczone w sól przemysłową i spożywczą.
Struktury Kościoła na Antylach Holenderskich zaczęły się powoli
kształtować wraz z osiedleniem się tutaj na stałe katolickich
misjonarzy. W 1752 r. wyspy uzyskały status Prefektury Apostolskiej
zarządzanej przez biskupów z Wenezueli z diecezji Coro. Na Curaçao,
w Otrobanda powstała pierwsza parafia pod wezwaniem św. Anny. Druga
parafia została erygowana na Arubie w 1776 r., podczas gdy na Bonaire
pierwszą parafię utworzono dopiero w roku 1827.
Prawie od samych początków cała misja katolicka na wszystkich
wyspach holenderskich, czyli również na St. Maarten, St. Eustatius
i Saba została powierzona zakonowi oo. dominikanów z Holandii. Pomimo
tak długiej tradycji misyjnej, nie pojawiło się zbyt wiele rodzimych
powołań kapłańskich. Spośród tych niewielu dwóch zostało biskupami:
Antonio Ludovico Van der Veen Zeppenfeldt OP (1948-1956), pochodzący
z Aruby oraz Wilhelm Michel Ellis (1973-2001) – urodzony na Curaçao.
Na samej Arubie mieszka około 120 tys. osób. 90 procent stanowią
katolicy. Praktykujących jest około 15 procent z nich. Obecnie, od roku
2001, biskupem na Antylach Holenderskich jest Włoch: Luigi Antonio
Secco SDB. W 1959 r. została utworzona diecezja Willemstad (Willemstad
jest stolicą Curaçao), w skład której wchodzi sześć wyżej wspomnianych
wysp. Mieszkańcy trzech z nich (Aruba, Bonaire, Curaçao) mówią językiem
papiamento, zaś trzech pozostałych (St. Maarten, St. Eustatius, Saba)
posługują się językiem angielskim.
To właśnie bp Wilhelm Michel Ellis zaprosił na Antyle Holenderskie
Zgromadzenie Św. Michała Archanioła do pracy duszpasterskiej. Michalici
podjęli ją w 1989 roku.
ks. Sylwester Łącki CSMA
