Dobiegają końca prace komisji opracowującej Szkaplerz Św. Michała Archanioła. Przedstawiono dzisiaj projekty szkaplerza w dwóch formach: wydruk wizerunków Matki Bożej i św. Michała oraz srebrnego medalika. Są to pierwsze wersje, raczej modele.
Zamieszczamy je na stronie. Kiedy będą już gotowe ostateczne wersje poinformujemy o tym na naszej stronie internetowej.
Zamieszczamy również sprawozdanie komisji przygotowującej Mały Szkaplerz św. Michała Archanioła.
Marki, 13 marca 2013 r.
Przełożony Generalny Zgromadzenia św. Michała Archanioła,
członkowie Rady Generalnej wraz z ks. Ekonomem Generalnym
Wstęp
Dekretem z 4 kwietnia 2012 roku Przełożony Generalny ks. Kazimierz Radzik, powołał komisję do opracowania teologii szkaplerza św. Michała Archanioła oraz obrzędu jego nałożenia. Natomiast podczas zjazdu przełożonych, proboszczów i dyrektorów, który odbył się w Miejscu Piastowym w 2012 r., Ks. Generał zlecił komisji przygotowanie zewnętrznej formy szkaplerza.
Komisję tworzyli: ks. Henryk Skoczylas – przewodniczący oraz członkowie: ks. Piotr Prusakiewicz i ks. Marcin A. Różański.
Komisja przygotowała projekty:
- Statutu Szkaplerza św. Michała Archanioła.
- Obrzędu poświęcenia i nałożenia szkaplerza.
- Zewnętrzną formę szkaplerza wraz z medalikiem.
1. Nasze Zgromadzenie, którego głównym celem jest wychowanie ubogiej młodzieży, przyjęło jako swego głównego patrona, św. Michała Archanioła, otwierając w ten sposób nowe możliwości w ramach charyzmatu.
Założyciel wspólnoty bł. Bronisław Markiewicz początkowo nie myślał aby Książe Wojsk Niebieskich był patronem Zgromadzenia. Z czasem związał się ze znaną postacią, księciem Michałem Radziwiłłem. Książe, działacz społeczny, oprócz prowadzenia np. bursy dla chłopców przy ul. Freta w Warszawie, którą przez kilka lat zarządzali jego wychowankowie, zamierzał z księżmi: Marcinkowskim i Kłopotowskim założyć silny ruch apostolski pod patronatem św. Michała, który mieli tworzyć księża diecezjalni. Do jego założenia nie doszło, jednak w Rzymie, przy pomocy kardynała Vivesa, książę Radziwiłł zawiązał grupę Polaków ze Stowarzyszenie św. Michała, a potem pod patronatem generała zmartwychwstańców przystąpił do istniejącego już w Rzymie Bractwa św. Michała Archanioła, które zatwierdził w 1878 r. papież Leon XIII, a dwa lata później utworzył z niego arcybractwo.
Książe wiedząc, że ks. Markiewicz ma problemy z zatwierdzeniem rodzącego się Zgromadzenia, sugerował aby ten przyjął jako swego głównego patrona św. Michała Archanioła, a nie jak proponował ks. Markiewicz św. Franciszka Salezego. Używanie przez ks. Bronisława nazwy „Salezjanie”, „Polscy Salezjanie”, „Salezjanie z Galicji” i „Salezjanie ścisłej obserwy”, negatywnie wpływało na relacje ze Zgromadzeniem św. Franciszka Salezego, założonego przez ks. Jana Bosko. Przy tym Książe żywił nadzieję, że przez współpracę z ks. Markiewiczem rozwinie się ruch apostolski pod patronatem św. Michała. Ta propozycja wpisywała się w odradzający kult św. Michała Archanioła, popierany przez ówczesnego papieża Leona XIII. Kult Księcia Wojsk Niebeskich był także akceptowany przez polityczne środowiska austriackie. Władza cesarska Austrii nie tolerowała istniejącego kultu Matki Bożej Królowej Polski (czczonej w wizerunku z Jasnej Górze, który to kult nawiązywał do utraconego wówczas przez Polaków królestwa), promując kult św. Michała Archanioła. Jak wiemy, ks. Markiewicz rozszerzał kult maryjny, nazywając figurę Matki Bożej – kopię salezjańskiego obrazu Matki Bożej Wspomożenia Wiernych – czczonego w Miejscu Piastowym jako Królowa Polski.
W chwilach rodzącej się nadziei ks. Markiewicza na zatwierdzenia wspólnoty zakonnej w Rzymie, protektor tej sprawy prałat Chrzanowski przedstawiał w Kurii Rzymskiej prośby o zatwierdzenie Towarzystwa i bez wiedzy ks. Markiewicza zmienił nawę Towarzystwa Powściągliwość i Praca na Towarzystwo św. Michała Archanioła. Założyciel pisał o tym w jednym z listów, nie wiedząc dlaczego prałat zmienił nazwę Towarzystwa, jednak sam się temu nie sprzeciwiał. Dla ks. Markiewicza nazwa nie miała istotnego znaczenia (por. List ks. Markiewicza do ks. Stanisława Orlemby, w: AT, nr 95, s. 128).
Mniej więcej od 1900 r., a szczególnie od marca 1901 r. w pismach Założyciela oraz jego artykułach następuje ożywienie kultu św. Michała. Ks. Markiewicz pisze o jego cnotach, zasługach, a także odprawia nowenny, prosząc w różnych intencjach. Taki stan utrzymał się do 1903 r. wtedy zmarł książę Michał Radziwiłł i nastąpiło osłabienie planów stworzenia Zgromadzenia oddanego patronowi Kościoła. Jednak ks. Markiewicz w kolejnych latach używał w listach stworzonej nazwy zgromadzenia oddanego pod opiekę św. Michała (np. Listy ks. Markiewicza, w: AT, nr 132, s. 167-168; nr. 171, s. 203).
2. Po tych wydarzeniach, gdy pierwsi michalici w 1919 r. składali kolejną prośbę o zatwierdzenie Zgromadzenia, nie dyskutowali nad nazwą przyszłej wspólnoty, oddając ją pod opiekę św. Michała Archanioła.
W dekrecie zatwierdzającym naszą wspólnotę (29 IX 1921 r.) możemy przeczytać słowa: „Cieszy się Kościół Święty – Matka nasza gdy ludzie biorą sobie na ziemi za patrona św. Michała Archanioła Księcia Zastępów Niebieskich, walczącego z aniołami zbuntowanymi i w miarę sił pragną z Nim współdziałać jako żołnierze Boży. Wśród tych Ksiądz Bronisław Markiewicz pobudzony miłością Boga i ludzi nie tylko sam osobiście poświęcił się ratowaniu ubogich, lecz nadto założył Towarzystwo „Powściągliwość i Praca” poświęcone św. Michałowi Archaniołowi, dostosowane do warunków i potrzeb czasów współczesnych… My niniejszym pismem Naszym i władzą naszą zwyczajną Towarzystwo Powściągliwość i Praca… zatwierdzamy i ustanawiamy jako Zgromadzenie zakonne o ślubach zwykłych pod nazwą Zgromadzenia św. Michała Archanioła”.
3. Analizując historię naszego Zgromadzenia stwierdzić można, że rozwój kultu św. Michała Archanioła dla samych michalitów przypadł w trudnym okresie działalności wspólnoty. Decyzje władz komunistycznych o odebranie domów wychowawczych w latach 1950-1956 wymusiły na Zgromadzeniu poszukiwania innych form duszpasterskich i nowych miejsc posługi michalitów w Polsce i za jej granicami. W tym mniej więcej okresie zaczęto także zwracać większą uwagę na „drugie charyzmatyczne skrzydło” zawarte w kulcie św. Michał i jego zawołaniu „Któż jak Bóg”. Bowiem do tamtego czasu idea „pierwszego charyzmatycznego skrzydła”, mówiąca o wychowaniu w duchu powściągliwości i pracy była realizowana w całej pełni.
4. Kult św. Michała Archanioła, w naszej wspólnocie zakonnej także dziś przeżywa swój rozwój. Prowadzenie sanktuariów św. Michała w Polsce i zagranicą, wydawany dwumiesięcznik „Któż jak Bóg”, a także w ramach drugiego roku nowenny, przygotowania do peregrynacji figury św. Michała, są dowodami na ten rozwój. Dlatego wydaje się słuszne aby przy okazji wspomnianej peregrynacji zacząć promować zewnętrzny znak kultu św. Michała Archanioła w postaci szkaplerza oraz związanego z nim medalika, przekazując przy tym stosowne katechezy na temat Aniołów.
5. Szkaplerz św. Michała powstał w XIX w. przy kościele św. Eustachego w Rzymie i przynależał do Bractwa św. Michała Archanioła. Nie miał on formy prostokątu, jak większość szkaplerzy, ale tworzył mały puklerz. Jeden płatek szkaplerza był koloru granatowego, a drugi czarnego. Podobnie i tasiemka, na której był umieszczony. Na obu materiałowych płatkach szkaplerza znajdował się wizerunek św. Michała Archanioła, zabijającego smoka oraz napis „Quis ut Deus”.
6. Odnowiony Szkaplerz św. Michała Archanioła, który jako Zgromadzenie chcemy promować, według projektu Statutu (zob. załącznik), ma być zewnętrznym znakiem przynależności do Rodziny Michalickiej. Celem tego szkaplerza jest odnowienie czci św. Michała Archanioła, a obowiązkiem przyjmującego szkaplerz, codzienne odmawianie modlitwy do św. Michała Archanioła: „Święty Michale Archaniele wspomagaj nas w walce…”. Osoby, które przyjęły szkaplerz mają udział w dobrach duchowych naszego Zgromadzenia.
7. Projekt szkaplerza nie różni się od oryginału zatwierdzonego przez Leona XIII (zob. załącznik). Zachowano jego kształt – puklerz wraz z kolorystyką (czarną i granatową). Jedyna różnica jaką Komisja proponuje wprowadzić, odnosi się do naszywanych na nim wizerunków, które nawiązują do michalickich miejsc kultu św. Michała, tzn. do Sanktuarium św. Michała we Włoszech oraz Miejscu Piastowym. Dlatego Komisja proponuje umieszczać na nim następujące wizerunki: na granatowym płatku szkaplerza wizerunek Matki Bożej z sanktuarium św. Michała Archanioła i bł. Bronisława Markiewicza w Miejscu Piastowym, a na płatku czarnym wizerunek św. Michała Archanioła z Góry Gargano.
Obecnie na załączonym projekcie widnieją wizerunki ikon św. Michała i Matki Bożej Dobrej Śmierci, które Komisja poleciła zmienić.
8. Medalik (zob. załącznik), który może zastąpić wspomniany szkaplerz, ma formę puklerza (nawiązanie do szkaplerza). Na jednej stronie umieszczono postać św. Michała Archanioła z włoskiego sanktuarium oraz napis: „Św. Michale wspomagaj nas w walce”, a na drugiej stornie przedstawiono herb naszego Zgromadzenia i napis w otoku: „Któż jak Bóg” i „Powściągliwość i Praca”. W ten sposób chcemy nawiązać do naszej duchowości opartej o „dwa charyzmatyczne skrzydła” wyrażone w tych zawołaniach.
9. Komisja zapoznała się z tekstem obrzędu nałożenia szkaplerza św. Michała Archanioła, według formuły zatwierdzonej w: Agendzie Liturgicznej Zgromadzenia św. Michała Archanioła, Kraków 2008, s. 401-403. Podczas dyskusji Komisja zapoznała się także z formułą błogosławieństwa i nałożenia szkaplerza, zawartą w: Obrzędy błogosławieństwa dostosowane do zwyczajów diecezji polskich, Katowice 2004 r. t. II, s. 184-191, (zob. załącznik). Komisja nie rozstrzygnęła ostatecznie omawianej kwestii, który formularz przyjąć, sugerując używanie formuły zawartej w Agendzie Liturgicznej Zgromadzenia św. Michała Archanioła.
Obecnie przewodniczący komisji ks. Henryk Skoczylas przygotowuje zbór katechez wyjaśniających zapisy statutu oraz pogłębiających kult świętego Archanioła.
