W Potulicach – kolebce naszego zgromadzenia zakonnego – odbyły się w niedzielę, 7 października uroczystości upamiętniające 150 lat istnienia kościoła pw Zwiastowania NMP wybudowanego przez rodzinę Potulickich, 80 lat istnienia Towarzystwa Chrystusowego, które swój dom macierzysty miało właśnie w Potulicach oraz 80. rocznicę śmierci Anieli hrabiny Potulickiej.
W uroczystościach wzięli udział chrystusowcy z Poznania, Łomianek, Ziębic z wikariuszem generalnym ks. Krzysztofem Grzelakiem na czele, wszyscy klerycy seminarium z przełożonymi, grupa nowicjuszy z magistrem nowicjatu, władze samorządowe Potulic oraz przedstawiciele władz miasta i gminy Nakło nad Notecią. Nie zabrakło oczywiście licznie zgromadzonych parafian.
W program obchodów wpisała się jubileuszowa sesja przybliżająca historię parafii, kościoła, osobę hrabiny Potulickiej oraz naszego zgromadzenia i jego obecności w Potulicach. Sesja odbyła się w Zespole Szkół im. Dzieci Potulickich o godz. 11.00. w związku z jubileuszem parafia wydała także okolicznościowy folder.
Historię i architekturę potulickiego kościoła przybliżyła mgr Iwona Brzozowska – kierownik delegatury w Bydgoszczy Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Toruniu podkreślając przy tej okazji zaangażowanie obecnego proboszcza ks. Ryszarda Czajki w remont świątyni.
Z kolei kulisy powstania Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej ukazał nasz historyk ks. prof. UAM dr hab. Bernard Kołodziej. Następnie głos zabrał burmistrz miasta i gminy w Nakle nad Notecią mgr inż. Sławomir Napierała i krótko przedstawił perspektywy rozwoju Potulic widziane w szerszej perspektywie gminy i całego regionu. Na koniec sylwetkę Anieli hr. Potulickiej, przybliżył nasz współbrat, ks. prof. UKSW dr hab. Wojciech Necel TChr.
O godz. 13.00 rozpoczęła się uroczysta Msza Święta pod przewodnictwem ordynariusza diecezji bydgoskiej ks. bpa Jana Tyrawy. Koncelebrowało ją blisko 20 kapłanów, głównie chrystusowców. Wszystkich zgromadzonych przywitał proboszcz parafii ks. Ryszard Czajka TChr. Następnie wikariusz generalny chrystusowców ks. Krzysztof Grzelak wprowadzając uczestników w jubileusz 80-lecia istnienia Towarzystwa Chrystusowego odczytał dekret założycielski zgromadzenia wydany przez kard. Augusta Hlonda z datą 8 września 1932 r.
Z kolei ks. Biskup we wstępie podkreślił, że wszystkich gromadzi intencja dziękczynienia. Najpierw za 150-lecie istnienia kościoła. – To znaczy ośrodka, w którym ludzie mogli się spotykać z Bogiem. Również 80. rocznica istnienia chrystusowców. Wiele milionów Polaków żyje za granicą. Jeśli ta ogromna rzesza osób nieustannie pamiętała o swoich korzeniach, języku, kulturze – to tylko dlatego, że był z nimi Kościół. Byli z nimi księża, a wśród nich również chrystusowcy – powiedział (cyt. za KAI).
W homilii ks. dr Edward Szymanek – były przełożony generalny chrystusowców wskazał na Potulice jako kolebkę świętości i misyjnego zapału Towarzystwa Chrystusowego, a nie tylko miejsce organizacji nowego zgromadzenia zakonnego. Mówił, że promieniowanie tej potulickiej atmosfery pomogło Towarzystwu przetrwać czas okupacji i stalinizmu, kiedy to bezpośrednia misja pracy wśród Polonii była bardzo ograniczona.
Przed końcowym błogosławieństwem padły jeszcze słowa jubileuszowych gratulacji dla Towarzystwa Chrystusowego i podziękowań dla ks. proboszcza Czajki za jego zaangażowanie wypowiedziane przez przedstawicieli lokalnych władz samorządowych.
Uroczystość zakończyła się koncertem pieśni sakralnych w wykonaniu Alicji Majewskiej i Włodzimierza Korcza. Zdjęcia z uroczystości tutaj. Relacja KAI tutaj.
Potulice od 1726 roku związane były z rodem Potulickich, Jan Jakub Potulicki kupił wówczas wielki kompleks dóbr ślesińskich od Anny z Lubomirskich księżnej Radziwiłłowej. Ich częścią były Nowe Potulice, które wcześniej zwano Kantowem. W połowie XIX w. Potuliccy zdecydowali się osiąść na stałe w Potulicach. Około 1870 roku powstał okazały pałac w stylu angielskiego neogotyku z licznymi elementami florenckiego renesansu wg projektu Leandra i Henryka Marconich oraz Stanisława Hebanowskiego, wkomponowany w otaczający ogromny 60 hektarowy park utrzymany w stylu angielskim. Jego właściciel hrabia Kazimierza Wojciecha Potulicki, uznawany był wówczas za jednego z najbogatszych ludzi w zaborze pruskim. Potulice, wraz z dobrami ślesińskimi o pow. 6617 hektarów, odziedziczyła jego trzecia córka, Aniela Konstancja (1861-1932), która jako gorliwa katoliczka, finansowała działalność filantropijną i charytatywną. Wspierała budowę i remont kościołów w Samsiecznie i Ślesinie, a także przeznaczyła znaczne fundusze na rozbudowę Zakładu Opiekuńczego i Żłobka pod wezwaniem św. Floriana w Bydgoszczy. Hrabina Aniela Potulicka ostatnia dziedziczka rodu, pałac wraz z parkiem w Potulicach oddala do dyspozycji Prymasa kard. Augusta Hlonda, z przeznaczeniem na siedzibę Towarzystwa Chrystusowego dla Wychodźców, które miało tu swą siedzibę w latach 1932-1939. W tym czasie Potulice stały się centrum przygotowującym duszpasterzy polonijnych. Wybuch II wojny światowej spowodował, że Towarzystwo Chrystusowe utraciło swój majątek. W 1941 r. w Potulicach utworzono obóz, początkowo przesiedleńczy dla wysiedlonej ludności i osób wywożonych na roboty przymusowe do Rzeszy. Początkowo była to filia obozu Stutthof, a od 1942 r. obóz pracy, przez który przeszło kilka tysięcy więźniów, w tym wiele dzieci. Po wojnie do roku 1950 roku, istniał w Potulicach Centralny Obóz Pracy dla ludności niemieckiej oraz polskich więźniów politycznych, który wpisuje się w historię „Polskiego Gułagu”. Liczba więźniów tym czasie przekraczała nawet 16 tys., z czego zmarło 14 tys. osób. Trudne doświadczenie wojenne przekładają się dziś na wspólne spotkanie Polaków i Niemców – byłych więźniów dwóch funkcjonujących po sobie ciężkich obozów karnych. 16 września br. miało miejsce IX ekumeniczne spotkania byłych więźniów. Co roku na wiosnę przybywają do Potulic ci, którzy doczekali wyzwolenia z obozu hitlerowskiego.
Kościół parafialny w Potulicach to dawna kaplica dworska pobudowana w 1862 roku w stylu neoklasycystycznym przez właścicieli dóbr – rodzinę Potulickich. W latach 1932-1939 posługę duszpasterską w kościele dla miejscowej ludności świadczyli kapłani Towarzystwa Chrystusowego. Kaplica zakonna mieściła się we wnętrzu pałacu Potulickich, który był domem macierzystym Zgromadzenia, a kościół jak i obecna plebania stanowiły własność Fundacji Potulickich. W latach II wojny światowej kaplice Potulickich zamieniono na magazyn, a po wojnie władze komunistyczne uniemożliwiły dostęp do kaplicy i do sprawowania posługi duszpasterskiej. 13 sierpnia 1971 roku Prymas Polski, kard. Stefan Wyszyński, erygował w oparciu o kościół w Potulicach parafię. Nie została ona jednak zatwierdzona przez władze państwowe i funkcjonowała jako samodzielny ośrodek duszpasterski. Duszpasterzem ośrodka był ks. Bogdan Krysiński. 12 stycznia 1980 roku dotychczasowy ośrodek został formalnie erygowany jako parafia, a ks. B. Krysiński został jej pierwszym proboszczem. Od 1993 r. duszpasterstwo w parafii prowadzą księża z Towarzystwa Chrystusowego.
(informacje ze strony diecezji bydgoskiej)
