„Jest to w zasadzie kompendium wyczerpujące dzieje polskich franciszkanów okresu międzywojennego. Jest to najdoskonalsze z możliwych ujęć” – ocenił ks. prof. dr hab. Józef Wołczański pracę o. dra hab. Zdzisława Gogoli zatytułowaną „Dzieje franciszkańskiej Prowincji św. Antoniego i bł. Jakuba Strzemię 1918-1939”.
„Jest nie tylko solidnym résumé dziejów zakonu tego okresu, ale przede wszystkim staje się niebywałym wkładem w historiografię polską” – dodał.
Podczas publicznej prezentacji książki, która odbyła się w czwartek 19 stycznia w klasztorze franciszkanów w Krakowie, dziekan Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulturowego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II wymienił jej szczegółowe atuty.
„Wartością tej książki jest pokazanie również pozapastoralnej aktywności zakonników, zwłaszcza na polach kultury i edukacji. Cenną rzeczą tej pracy jest niezwykła drobiazgowość w pokazywaniu dnia codziennego franciszkanów. Autor pokazał życie zakonników z dużym krytycyzmem. Potrafił zachować dystans do swojego środowiska. Nie bał się wskazać na mankamenty, słabe strony. Nie bał się prawdy, czasem niewygodnej, mało popularnej” – wyliczał profesor.
Wśród atutów historyk uznał też wielką, solidną bazę źródłową, co – jego zdaniem – „świadczy o wszechstronnej kwerendzie autora”, oraz liczne fotografie, niejednokrotnie po raz pierwszy drukowane. (Autor przebadał łącznie ponad 50 archiwów i bibliotek kościelnych, zakonnych i państwowych. Wykorzystał również relacje żyjących świadków. W pisaniu pomocne okazały się także, choć już jako materiał uzupełniający, dzieła historiograficzne, biografie, hagiografie, pamiętniki, wspomnienia, publicystyka czy prywatna korespondencja – przyp. red.).
Zdaniem innego historyka ks. prof. Andrzeja Bruździńskiego, kierownika Katedry Historii Zakonów Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulturowego UPJPII, o. Zdzisław Gogola podjął nie ukończone przez ks. Stefana Kamila Kantaka dzieło. (Śp. kapłan archidiecezji poznańskiej w okresie międzywojennym prowadził systematyczne badania nad historią zakonu franciszkańskiego. W latach 1937-1938 ukazało się jego dwutomowe dzieło „Franciszkanie polscy” – przyp. red.).
Prof. Janusz Kawecki z Politechniki Krakowskiej, który prowadził prezentację książki o. dra hab. Z. Gogoli OFMConv, przyznał, że dla niego ta praca pokazuje, jak współcześnie można przeciwstawić się złu, jak powinniśmy zadbać, aby zachować nie tylko w swojej własnej pamięci, ale także w dokumentach, w archiwach, co dzieje się współcześnie, aby w przyszłości historycy mieli możliwość opracowywania materiałów i przekazywania ich następnym pokoleniom.
„Bo nie ma nic gorszego, jak nie zakorzenienie się w przeszłości” – spointował.
Obecny na sali prowincjał krakowskich franciszkanów o. Jarosław Zachariasz OFMConv podziękował swojemu współbratu za „osobiste zaangażowanie się w sprawy Zakonu, Prowincji, za szczerą troskę o swoją wspólnotę zakonną i prowincjalną”.
Przełożony prowincji słowami Jana Pawła II życzył wszystkim zebranym, a zwłaszcza franciszkanom, aby nie tylko wspominali i opowiadali swoją chwalebną przeszłość, ale także budowali nową, wielką historię”.
jms
